Showing 18 results

Minutes, 1945-50, of the Is-Caron drama society, Tregaron, co. Cardigan, kept by Marie James, Llangeitho; together with related accounts, 1951, and letters, 1945-50, including letters from James Kitchener Davies (3) 1946-9, Albert Evans-Jones ('Cynan') (1) 1945, John Gwilym Jones (3) 1945-7 and John Ellis Williams (1) 1950.

Correspondence, 1950-1951, relating to Dock Leaves, mostly regarding attempts to secure financial support for the magazine, and including letters from Raymond Garlick and Cynan.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod sefydlu'r Academi Gymreig dan ysgrifenyddiaeth a chadeiryddiaeth dros dro Bobi Jones a Thomas Parry, ac yn cynnwys, trafodaeth ar natur ac aelodaeth wreiddiol yr Academi, gwahoddiadau i ymuno â hi ac ymatebion y rhai a wahoddwyd, ynghyd â llungopïau o'r ymateb a fu i'r newyddion yn y wasg. Mae'r llenorion dan sylw yn cynnwys Gwilym R. Jones, J. Gwyn Griffiths, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, Alun Llywelyn-Williams, Emyr Humphreys, R. Gerallt Jones, T. H. Parry-Williams, R. T. Jenkins, E. Tegla Davies, Cynan, Iorwerth Peate, Saunders Lewis, G. J. Williams, D. J. Williams, J. M. Edwards a Crwys. Yn ogystal â hyn ceir trafodaeth ar gychwyn cylchgrawn yr Academi, y cyfeirir ato fel 'Y Llenor Newydd' a gyhoeddwyd yn ddiweddarach dan yr enw Taliesin.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod cyfarfodydd cynnar yr Academi ac ethol ei swyddogion cyntaf; Yr Athro Griffith John Williams (Llywydd), Iorwerth Peate (Cadeirydd), Bobi Jones (Ysgrifennydd) a Gwilym R. Jones (Trysorydd), ynghyd â llungopïau o'r drafodaeth a fu yn y wasg a sylwadau ar gychwyn cylchgrawn yr Academi, y cyfeirir ato fel 'Y Llenor Newydd' ac a gyhoeddwyd yn ddiweddarach dan yr enw Taliesin. Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; J. Gwyn Griffiths, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, John Gwilym Jones, Emyr Humphreys, R. Gerallt Jones, T. H. Parry-Williams, R. T. Jenkins, E. Tegla Davies, Cynan, Saunders Lewis, J. M. Edwards, Thomas Parry, Gwenallt, Waldo Williams, Aneirin Talfan Davies, Pennar Davies, Euros Bowen, D. J. Williams, T. J. Morgan a D. Myrddin Lloyd.

Yn cynnwys llythyrau oddi wrth/Includes letters from: Anthony Barber; Leon Brittan; Cynan (2); Gwennant Davies (later Gillespie), Urdd Gobaith Cymru; P. Berresford Ellis; Cledwyn Hughes AS/MP; R. Gerallt Jones; James Morris; Alan Butt Philip; Merlyn Rees; Dafydd Wigley.

Deunydd yn ymwneud â'r actor Cymreig Hugh Griffith, sy'n cynnwys:
Cardiau post yn dangos Theatr Frenhinol Shakespeare a Theatr yr Alarch (Swan Theatre), Stratford-upon-Avon (di-ddyddiad).

Taflenni argraffiedig gyda manylion dadorchuddio cerflun er cof am Hugh Griffith gan y cerflunydd John Meirion Morris. Am yr achlysur hwn, gweler, er enghraifft: https://artuk.org/discover/artworks/hugh-griffith-19121980-277631 [1980].

Llungopi o 'Y Gigfran', drama radio a ddarlledwyd ar Radio Cymru, 15 Tachwedd 1946, sy'n seiliedig ar waith y llenor Edgar Allan Poe, yn arbennig felly ei gerdd 'The Raven', a atgynhyrchir yma ochr-yn-ochr â chyfieithiad y gerdd i'r Gymraeg; cymerir rhan cymeriad 'Llais 2' gan Hugh Griffith. Dyddir y deunydd gwreiddiol [1946].

Llungopi o erthygl yn y wasg gan Hugh Griffith yn dwyn y teitl 'Tro ym Mhen Llŷn' (dim dyddiad yn amlwg, ond mae cynnwys yr erthygl yn awgrymu dechrau'r Ail Ryfel Byd).

Llungopi o gyfieithiad i'r Saesneg [?gan ac] yn llaw y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis o bennill gyntaf yr emyn 'Iesu, Iesu, 'rwyt ti'n ddigon, 'Rwyt ti'n llawer gwell ['mwy' yw'r testun cywir] na'r byd ...' (di-ddyddiad).

Llungopïau o ffotograffau yn dangos Hugh Griffith yn ei fynych rannau mewn ffilmiau (di-ddyddiad, ond awgrymir dyddiad yn ôl y ffilm).

Darlun cartŵn o Hugh Griffith yn rhan Falstaff (1964) (gweler https://collections.shakespeare.org.uk/search/museum/strst-sbt-2017-13-38). Dyddir y deunydd gwreiddiol [1964].

Llungopïau o lythyrau at Hugh Griffith, sydd bennaf yn trafod gwaith a llwyddiannau Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis (1950, 1959, 1960, 1975); y darlledwr a swyddog gweithredol y BBC Huw Wheldon (1954); yr actor a'r canwr Richard Harris (1962); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1962); y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans ([?1963]); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y dramodydd, awdur ac ysgolhaig John Gwilym Jones (1965); y bardd a'r dramodydd Christopher Fry (1975); a'r newyddiadurwr, awdur a gohebydd John Arlott (di-ddyddiad).
Ceir hefyd lythyr di-ddyddiad oddi wrth 'Charlotte' (enw'r derbynnydd yn annarllenadwy).

Llungopïau a chopïau o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans (1964); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1965); a'r awdur, cynhyrchydd drama ac ymgyrchydd iaith Norah Isaac (1940-1941, 1961 a di-ddyddiad), rhai o'r llythyrau wedi'u hanfon tra bod Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau teipysgrif o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith at aelodau teuluol, gan gynnwys yr actores a'r athrawes Elen Roger Jones a'i gŵr Gwilym Roger Jones, sef chwaer a brawd-yng-nghyfraith Hugh Griffith, a'u merch Mary (neu Meri) Rhiannon (un llythyr yn anghyflawn) (1942-1945, 1957-1959 a di-ddyddiad); a'i fam Mary Griffith (di-ddyddiad). Anfonwyd nifer o'r llythyrau tra 'roedd Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau yn bennaf o ohebiaeth, 1960-1961 a di-ddyddiad, rhwng Hugh Griffith a chynrychiolwyr o gwmni ffilmiau Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) tra 'roedd Griffith yn chwarae, neu'n paratoi i chwarae, rhan 'Alexander Smith' yn y ffilm 'Mutiny on the Bounty' (1962), ynghyd â rhai amserlenni (call sheets) a rhan o'r sgript. Rhai o'r llythyrau oddi wrth Griffith wedi'u croesi allan a heb eu hanfon. Un llythyr yn Ffrangeg.

The file contains letters from Aneurin Bevan, 1957, Henry Brooke, 1957, Cynan, 1958, Gwilym Prys Davies (2), 1958, Nan Davies, 1958, David Eccles, 1958, Alun R. Edwards (2), 1957, Huw T. Edwards, 1957, Lady Megan Lloyd George, 1957, D. R. Grenfell, 1957, R. E. Griffith, 1957, James Griffiths (2), 1957, Gwilym R. Jones, 1957, T. W. Jones (Lord Maelor), 1958, D. Tecwyn Lloyd (2), 1957-1958, David Rees Williams (Lord Ogmore), 1957, Bob Owen, Croesor (2), 1958, Cliff Prothero, 1957, Robert Richards MP (2), 1957-1958, Hywel D. Roberts, 1958, Peter Thomas MP, 1958, T. H. Parry-Williams, 1957, Harold Wilson, 1957, and Tom Nefyn Williams, 1958.

Llythyrau'n trafod materion yr Orsedd a'r Eisteddfod Genedlaethol, 1950-1965. Ymhlith y gohebwyr mae Mam o Nedd (1) a 'Note as to the duties of the Mistress of the Robes' ganddi, 1952; Trefîn (3) yn cynnwys ei gywydd coffa i Elfed, 1954; D. Rhys Phillips (2); Brynallt (13); Cynan (8); Leila Megane (1); a Maxwell Fraser (2).

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau gan Norah Isaac, John Gwili Jenkins, Cynan, William John A.S., D. Gwenallt Jones, E. Cefni Jones, E. K. Jones, J. T. Jones, Moelona, Tydfil, D. T. Morgan, Eluned Morgan, T. J. Morgan a J. Dyfnallt Owen.

Llythyrau, [1949]-[1963], gan gynnwys rhai oddi wrth y Fonesig Amy Parry-Williams, Brynallt (3), Mam o Nedd, Cynan, Telynores Rhondda (2), Caerwyn (3), J. Dyfnallt Owen, Trefîn (2), Syr John Cecil-Williams, D. Jacob Davies, Clement Davies, Gwilym R. Tilsley; ynghyd â mân bapurau gan gynnwys taflen, 1931, yn hysbysebu cyhoeddi llyfr Erfyl Fychan, Bywyd Cymdeithasol Cymru yn y Ddeunawfed Ganrif a 'Serch ifanc a huna' sef cyfieithiad Erfyl Fychan o eiriau Arthur Somerverell 'Young love lies sleeping', Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd 1960 (printiedig).

'Cell gymysg' sef casgliad o adysgrifau gan Erfyl Fychan a ddechreuodd yn 1929, gan gynnwys anterliwt gan Ellis y Cowper a nifer o englynion gan T. Gwynn Jones. Ceir hefyd enghreifftiau o waith Erfyl Fychan ei hun gan gynnwys 'Y Di-wifr'; penillion 'Dadl ynghylch Neuadd y Sir ym Maldwyn 1930'; 'Noswyl J. Breese Davies, Dinas Mawddwy, hunodd 4/x/40'; englyn, 'Eryri'; penillion a luniodd ar gyfer agoriad Gŵyl Gerdd Dant Cymru yn Y Felinheli, 1947, a phenillion cyfarch i D. R. Hughes ('Myfyr Eifion') ar achlysur cyflwyno Tysteb Genedlaethol iddo yng Nghaerdydd yn 1948; 'Carol y Byd Dyrus', 1962, a chyfarchion pen-blwydd i Cynan yn 70, 1965. Ceir hefyd ychwanegiadau gan [ei fab Geraint Vaughan-Jones] a phapurau rhydd yn ei law.

Mae'r gyfres yn cynnwys llythyrau oddi wrth W. Ambrose Bebb, Gomer Roberts, Prys Morgan, T. H. Parry Williams, yr Athro Gwyn Jones, Cynan a G. J. Williams.

25 llythyr ac 19 o ddrafftiau nas cyhoeddwyd yn Y Llenor yn cynnwys barddoniaeth, ysgrifau, straeon byrion ac erthyglau, 1934-1945. Yn eu mysg ceir cyfraniadau gan D. Tecwyn Lloyd, 1944, Idris Davies, 1944, Gwilym R. Tilsley, 1944, R. T. Jenkins, 1944, Euros Bowen, 1941, Cynan, 1942, Harri Williams, heb eu dyddio, W. Ambrose Bebb, 1942, a Melville Richards, 1934.

Mae'r ffeil yn cynnwys llyfr lloffion 'Rhif 4, 1926-7', sef toriadau o bapurau newyddion a chyfnodolion amrywiol, 1919-1934. Mae'n cynnwys llythyrau a chardiau oddi wrth R. Silyn Roberts, A. E. Jones (Cynan), E. Tegla Davies, 1927, T. Hudson Williams, 1927, Arthur Mee, 1925, Howard de Walden, ac W. Talog Williams, 1926. Mae'r ffeil hefyd yn cynnwys dau lun pensil o John Ellis Williams a'i wraig; Y Crwt, cylchgrawn ysgol Llanfrothen, 1924; tystysgrifau eisteddfodol, 1919-1926; ffotograffau o'r dramâu 'Ceidwad y Porth' a 'Ffon Dafl'; ffotograffau o ddisgyblion ysgol Glanypwll a ffotograffau personol ac amrywiol; a cherdd gan R. Silyn Roberts.

Llythyrau, 1928-1982, gan gynnwys rhai oddi wrth Kenneth Jackson (3); M. Auronwy James; A. O. H. Jarman (2); David Jenkins (15); J. Geraint Jenkins; R. T. Jenkins (18); Dilwyn John (13); W. Goscombe John (4); Herbert Lloyd-Johnes (25); Cynan (7); Bedwyr Lewis Jones (4); Ben G. Jones (8); Bobi Jones (9); C. C. Lloyd Jones; D. Gwenallt Jones (3); D. Parry-Jones (4); Derwyn Jones; Dic Jones (2); E. K. Jones (2); Evan D. Jones (5); F. Hope-Jones; Frank Llewellyn-Jones (2); Frank Price Jones (6); G. O. Jones (10); Gerallt Jones; Gwilym Arthur Jones (3); Gwilym R. Jones (8); Gwyn Jones (2); Gwyn I. Meirion-Jones (4); Iorwerth Jones (9); J. R. Jones (4); R. Brinley Jones (10); R. Gerallt Jones (2); R. Tudur Jones (6); Sam Jones (5); T. Llew Jones (4); Tegwyn Jones (3); Thomas Jones (1870-1955) (6); a Thomas Jones (1910-1972) (3).

Llythyrau a chardiau amrywiol, 1961, gan gynnwys rhai oddi wrth Dilwyn John (3); Thomas Parry (2); Vincent H. Phillips; David Williams (copy); Cynan; Stuart F. Sanderson (3); Ffransis Payne (2); Griffith John Williams; H. Meurig Evans; Trefor M. Owen; Tony Lucas (2); Glanmor Williams; Iolo A. Williams; W. Leslie Richards; Alun Oldfield-Davies; a T. E. Nicholas. Anfonwyd rhai ohonynt at Nansi Peate, ac mae nifer yn cyfeirio at lawdriniaeth Iorwerth Peate.

Llythyrau, 1926-1965, yn ymwneud â'i yrfa academaidd, atebion ynglŷn â'i waith ymchwil a'i ddiddordebau eraill megis yr Eisteddfod Genedlaethol, gan gynnwys rhai oddi wrth Clement Davies (2), Bryfdir (1), J. T. Jones (3), J. L. Cecil-Williams (2), T. H. Parry-Williams (2), T. Gwynn Jones (26), ynghyd â dau dystlythyr ganddo, 1935, 1942, Dora Herbert Jones (1), Gwilym R. Tilsley (2), Brynallt (2), Dillwyn Miles (1), Cynan (2), E. R. Winstedt, golygydd y Gypsy Lore Society (6), D. J. Williams, Abergwaun (1), J. Dyfnallt Owen (1), J. O. Williams (1), William George (1). Ceir hefyd eitemau eraill megis sgript 'Cerdd Dant' gan Erfyl Fychan a ddarlledwyd yn 'Yr Egwyl Gymraeg', [?1935], 'Cân Geraint' ganddo, [c. 1929] a rhaglen dadorchuddio cofgolofn i I. D. Hooson, 1952.

Mae'r ffeil hon yn cynnwys llythyrau oddi wrth: D. Lloyd Jenkins (1), R. T. Jenkins (2), Cynan (1), Yr Athro D. James Jones (1), E. D. Jones (1), Dr Gwenan Jones (1), John Charles Jones, Archesgob Bangor (1), John Gwilym Jones (1), John Morris-Jones (1), Mary Vaughan Jones (1) a T. Gwynn Jones (1). Ceir hefyd saith llythyr gan Annie M. Jones, Machynlleth, yn trafod hanes yr achos Methodistaidd ym Melinbyrhedyn, Darowen.