Showing 44 results

A notebook, [1910], belonging to David Lloyd George, Chancellor of the Exchequer, containing rough notes in pencil for speeches given by him in late November and early December, on the campaign trail for the December 1910 General Election (ff. 1-41, 94 verso).
The volume contains material which can be found in Lloyd George's speeches in Edinburgh, 26 November (ff. 1 verso, 3-4 verso, 6-7, 8 recto-verso), Cardiff, 29 November (ff. 9 verso, 11 verso-13, 14, 15 verso-16), Ipswich, 2 December (ff. 18, 22, 23 verso), Glasgow, 5 December (f. 31 recto-verso), North Wales, 7-9 December (f. 36 recto-verso), and East Ham, 15 December (f. 39, 40 verso). Lloyd George also critiques at length Lord Rosebery's speeches of 30 November and 3 December 1910 (ff. 16 verso-33 passim). The notes relate mainly to the Parliament Bill to reform the House of Lords (passed as the Parliament Act 1911), the issue on which the election was called, but also tariff reform, Home Rule, land tax, etc. The volume is entirely in English except for two sentences in Welsh (ff. 30 verso, 35 verso).

Llyfr ysgrifennu ar ffurf dyddiadur y bu TGJ yn ei gadw yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf (Awst 1914-Rhagfyr 1917). Yr oedd wedi ysgrifennu'r teitl 'The Diary of a Pacifist' ond wedi'i ddileu. Ceir y pennawd 'War Fever' i'r cofnod cyntaf. Ym mis Gorffennaf 1934 ychwanegodd ragymadrodd. [gweler David Jenkins, Thomas Gwynn Jones: Cofiant, tt. 241-2]. Saesneg/English.

Soldiers' Small Book a berthynai i Evan Owen Roberts, brawd Kate Roberts, ynghyd â phapurau ynglyn â'i glwyfo yn y Rhyfel Byd Cyntaf.

Cardiau post, &c., a anfonwyd at David Owen Roberts ac un ganddo pan yn fachgen ac yn was ar fferm Maesincla, Bangor, 1911-15.

Newyddion am Cae'r Gors a'r ardal. Cyrhaeddodd hanner dwsin o luniau o fedd David ym Malta. Adroddir hanes sut y bu i fachgen dynnu'r lluniau a llunio llythyr ym Mai 1918. Gyda'r lluniau daeth llythyr oddi wrth fam y bachgen [gweler rhif 48 uchod] yn dweud iddi golli dau fab yn y rhyfel - un ym Malta pan oedd ar gychwyn adre a'r llall yng Nghairo. Dim ond wythnos yn ôl y cafodd yr eiddo personol yn ôl oddi wrth y Swyddfa Ryfel. Bu farw'r bachgen cyn anfon y lluniau. Mae'n amgau y ddau lythyr gan bod ei fam yn gofyn i KR i ateb y wraig a'u hanfonodd.

Diolch am dâl am ysgrifennu cân goffa i David, brawd KR. Rhoi llais i hiraeth y teulu oedd ei ddymuniad, nid oedd yn disgwyl tâl. Mae'n amgau amrywiad ar y pennill olaf gan hyderu nad yw hi'n rhy hwyr o safbwynt yr argraffwyr. Mae'n falch o ddeall bod KR yn hapus yn Aberdâr. Cynhwysir englyn i KR ganddo ar gefn y llythyr. Cedwir fersiwn argraffedig o'r gerdd goffa yn Adran y Darluniau a'r Mapiau, cyfrol ffotograffau rhif 600. Cyhoeddwyd llun o'r gerdd ac ymdriniaeth â'r cefndir yn Dafydd Ifans, "Kate Roberts - Bardd?", Barddas 111/112 (Gorffennaf/Awst 1986), tt 17-18.

Gwelodd hanes marwolaeth David, brawd KR, yn Y Genedl. Mae'n cydymdeimlo â'r teulu yn eu colled. Llongyfarch KR hefyd ar ei dyrchafiad [sef ei phenodi ar staff Ysgol Sir y Merched, Aberdâr].

Cydymdeimlad ar farwolaeth David, brawd Kate Roberts. Penillion o waith ei dad ar yr achlysur hwnnw. Mae'n ddrwg ganddo fod KR yn gadael Ystalyfera. Mae'n nodi ei ddyled iddi ynglyn ag astudio'r Gymraeg. Dymuno'n dda iddi yn ei swydd newydd. Gofyn iddi ysgrifennu hen amser gorberffaith "myned" gan nad yw'n cael ei gynnwys yn y llyfr gramadeg. Cyhoeddwyd llun o'r llythyr hwn yn y gyfrol Bro a Bywyd - Kate Roberts (gol Derec Llwyd Morgan ([Caerdydd], 1981), t 24.

Llythyr a ddychwelwyd "Present Location Uncertain". Ni fu yn Llanberis yn ystod gwyliau'r Nadolig. Cafodd annwyd wrth deithio adre ar hyd reilffordd y Cambrian. Posibilrwydd ei bod am symud o Ystalyfera i ysgol ym Merthyr Tudful. Mae'n ddigalon oherwydd bod ei brawd ieuengaf sy'n ddeunaw oed ar ei ffordd i Salonica ac nid yw yn gryf iawn. Mae ei brawd arall adref ar ôl cael shrapnel yn ei ysgyfaint. Bydd yn meddwl llawer amdano yn yr oerni.