Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1936-1991 (yn bennaf 1980-1984) / (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
0.037 metrau ciwbig (23 ffolder)
Context area
Name of creator
Biographical history
Yr oedd Dewi-Prys Thomas yn bensaer ac Athro Pensaernïaeth yng Ngholeg Pensaernïaeth Cymru, Caerdydd, 1965-1981, ac ef oedd Athro Pensaernïaeth gyntaf Prifysgol Cymru. Cafodd ei eni yn Lerpwl yn 1916, yn fab i Dan Thomas, a fu'n gyfrwng i sefydlu Plaid Cymru, ac yn ddisgynnydd i Gweirydd ap Rhys (Robert John Pryse, 1807-1889); derbyniodd ei addysg uwchradd ac uwch yn y ddinas honno. Yn fyfyriwr enillodd Dewi-Prys Thomas lawer o wobrwyon ac ysgoloriaethau a chafodd anrhydedd yn y dosbarth cyntaf yn 1938 yng Ngholeg Pensaernïaeth Prifysgol Lerpwl. Yn 1947 cafodd ei apwyntio yn ddarlithydd yn ei hen goleg. Daeth i Gaerdydd yn 1940 i weithio ym mhractis T. Alwyn Lloyd a gwnaeth enw iddo'i hun fel actor ar y radio ac ar lwyfan, a bu'n weithgar ym mywyd gwleidyddol Cymru. Creodd y darluniau ar gyfer llyfr T. Rowland Hughes, O law i law (Llandysul, 1943) a Hunangofiant Tomi gan E. Tegla Davies (Bangor, 1947). Yn ystod ei gyfnod yn Lerpwl, cynlluniodd Talar Wen, Llangadog, i'w frawd-yng-nghyfraith Gwynfor Evans a Rhiannon (Nannon) ei wraig. Yn 1959 cynlluniodd yr 'House of the Year' yn Woolton, Lerpwl, i'r Woman's Journal, a Thŷ Cwrdd y Crynwyr yn Heswall, Cilgwri. Yr oedd Dewi-Prys Thomas yn aelod o lawer cymdeithas ac yn un o aelodau cyntaf Cymdeithas Ddinesig Caerdydd, ac yn 1970 fe'i hapwyntiwyd yn Gomisiynydd gyda Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru. Er iddo ymddeol yn 1981 parhaodd i weithredu fel ymgynghorydd i Wyn Thomas a'i Bartneriaid, cwmni o benseiri lleol, y bu'n gweithio â hwy ers 1974. Chwaraeodd ran flaenllaw gyda chynllunio Swyddfeydd Sir Gwynedd yng Nghaernarfon fel pensaer ymgynghorol i'r cwmni hwn. Bu farw yn 1985.
Archival history
Bu papurau Dewi-Prys Thomas yng ngofal Mr Wyn Thomas ers marwolaeth y pensaer yn 1985.
Immediate source of acquisition or transfer
Mr Wyn Thomas,; Caerdydd,; Rhodd,; Tachwedd 2000
Content and structure area
Scope and content
Mae'r archif yn cynnwys gohebiaeth yr Athro Dewi-Prys Thomas, yn ymwneud bron yn gyfan gwbl â'i waith fel ymgynghorydd pensaernïol i Wyn Thomas & Partners, Caerdydd, wrth gynllunio Swyddfeydd newydd Cyngor Gwynedd yng Nghaernarfon,1979-1985; ysgrifau coffa, teyrngedau, a llythyrau,1985-1987, ynglŷn â ffïoedd ar ôl ei farwolaeth; a phapurau amrywiol,1936-[1979] = The fonds comprises the correspondence of Professor Dewi-Prys Thomas, relating almost exclusively to his work as architectural consultant to Wyn Thomas & Partners, Cardiff, while designing the new Gwynedd County Offices in Caernarfon, 1979-1985; obituaries, tributes, and letters, 1985-1987, concerning his fees following his death; and miscellaneous papers, 1936-[1979].
Appraisal, destruction and scheduling
Action: Cadwyd holl bapurau Dewi-Prys Thomas a gyflwynwyd yn rhodd i LlGC..
Accruals
Ni ddisgwylir ychwanegiadau.
System of arrangement
Trefnwyd yn LlGC yn bedair cyfres: Pencadlys Gwynedd: papurau pensaernïol; Pencadlys Gwynedd: arlunio pensaernïol; ysgrifau coffa a theyrngedau; a phapurau amrywiol.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau diweddar yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data'.
Conditions governing reproduction
Amodau hawlfraint arferol.
Language of material
- English
- Welsh
Script of material
Language and script notes
Saesneg, Cymraeg.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Mae copi caled o gymorth chwilio ar gael yn LlGC.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Mae'r dyddiadau creu yn mynd ymhellach na chyfnod bywyd Dewi-Prys Thomas, gan fod y papurau yn cynnwys eitemau megis gohebiaeth ariannol,1986-1987, a gyfeiriwyd at Wyn Thomas, y rhoddwr, yn ymwneud â ffioedd oedd yn ddyledus yn dilyn gwaith y cyntaf ar Swyddfeydd Cyngor Gwynedd yng Nghaernarfon, a phamffled ar Bencadlys Gwynedd a gyhoeddwyd yn 1991.
Alternative identifier(s)
Virtua system control number
GEAC system control number
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
- Gwynedd (Wales). County Council (Subject)
- Wyn Thomas + Partners (Firm) (Subject)
- Thomas, Dewi-Prys, 1916-1985 -- Archives (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Wrth lunio y disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Tachwedd 2001.
Language(s)
- English
Script(s)
Sources
Archivist's note
Lluniwyd gan Ann Francis Evans. Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r rhestr: Welsh Architect (Cylchgrawn newyddion Cymdeithas Penseiri Cymru), Chwefror 1986; Ysgrifau Coffa-Obituaries 1985 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru,1986)