Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1838, 1925-[1999] (Creation)
Level of description
fonds
Extent and medium
0.036 metrau ciwbig (4 bocs); 1 bocs mawr (Mawrth 2009)
Context area
Name of creator
Administrative history
Agorwyd capel cyntaf y Garth, Moriah, yn 1845. Cyn hyn nid oedd yna gapel Methodistaidd ym Mhorthmadog, ac felly mynychai Methodistiaid y dre yr eglwys Fethodistaidd yn Nhremadog. Tua 1840 sefydlwyd eglwys Sabothol ym Mhorthmadog. I ddechrau y man cyfarfod oedd mewn gweithdy ar y Grisiau Mawr ym Mhencei. Yna symudodd i fod mewn ystafell mewn tŷ ar y ffordd i Benclogwyn. Adnabuwyd hwn fel yr Ysgoldy Bach. Gyda thwf y dre aeth Capel Tremadog yn rhy fach a gwelwyd yr angen i adeiladu capel ym Mhorthmadog. O ganlyniad, adeiladwyd Capel Moriah yn y Garth. Tybir bod tri capel arall wedi tyfu allan o'r Garth, gan nad oedd y capel yn ddigon mawr i'r holl aelodau. Yn 1856 agorwyd capel Morfa Bychan; yn ail, yn rhannol yn sgïl diwygiad 1859, cafwyd capel y Tabernacl, a agorodd yn 1862; ac yn drydydd daeth capel y Borth (capel Borth y Gest a agorwyd yn 1874). Fodd bynnag, ymhen amser cafwyd bod capel y Garth yn parhau i fod yn rhy fach, er gwaethaf gwaith i'w helaethu, a phasiwyd i adeiladu capel newydd yn 1893. Prynwyd darn o dir yn Bank Place yn 1895 ac agorwyd y capel newydd yn 1898.
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Adneuwyd gan Mr John Rees Jones, Porthmadog, Mai 2002, a chan Mr Gareth Edwards, Porthmadog, Mawrth 2009.; 0200207532
Content and structure area
Scope and content
Mae'r fonds yn cynnwys llyfrau Casgliad y Weinidogaeth, 1944-1996; llyfrau cyfrifon amrywiol, 1972-1996; cofnodion gweinyddol, megis cytundebau, gohebiaeth, llungopi o gofrestr bedyddiadau ac ystadegau, [1965]-1992; llyfrau Ysgrifennydd yr Ysgol Sul, 1925-1996; llyfrau cyfrifon yr Ysgol Sul, 1950-1996; a phapurau amrywiol megis llyfr tonau a dyddiaduron, 1838, 1978-[1999].
Daeth cofysgrifau ychwanegol i law, yn cynnwys llyfr cofnodion Pwyllgor Blaenoriaid, 1954-1995; llyfr cofnodion y Pwyllgor Adeiladau, 1962-1987; tri llyfr casgliadau, 1947-1957, 1958-1962 a 1963-1967; pedair cyfrol y Trysorydd, 1957-1963, 1958-1961, 1962-1966 a 1966-1972; a chyfrol yn nodi derbyniadau a thaliadau, 1972-1981.
Appraisal, destruction and scheduling
Action: Mae copïau drafft a chopïau ychwanegol o Adroddiadau Blynyddol y Capel wedi eu dinistrio..
Accruals
Mae ychwanegiadau yn bosibl
System of arrangement
Trefnwyd yn bum cyfres: Llyfrau Casgliadau y Weinidogaeth, cyfrifon cyfraniadau amrywiol, cofnodion gweinyddol, llyfrau Ysgrifennydd yr Ysgol Sul, a llyfrau cyfrifon yr Ysgol Sul; ac yn ddwy ffeil: llyfr tonau William Owen a dyddiaduron y Suliau.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau diweddar yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data'.
Conditions governing reproduction
Amodau hawlfraint arferol.
Language of material
- Welsh
Script of material
Language and script notes
Cymraeg oni nodir yn wahanol
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Ceir copi caled o'r rhestr yn CMA: Cofnodion Capeli Cymru yn LlGC 2001-.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Alternative identifier(s)
Virtua system control number
GEAC system control number
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Wrth lunio y disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau ACCR2; ac LCSH.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Rhagfyr 2002
Language(s)
- Welsh
Script(s)
Sources
Archivist's note
Lluniwyd gan Nia Wyn Griffiths.
Archivist's note
Archivist's note
Defnyddiwyd y ffynhonnell ganlynol wrth lunio'r rhestr: Y Ganrif Gyntaf, 1845-1945 Braslun o Hanes yr Eglwys, " Y Garth" Porthmadog (Lerpwl, 1945).