Showing 159 results

Deunydd yn ymwneud â'r cylch o ganeuon Songs of the Cotton Grass, y geiriau gan Menna Elfyn a'r gerddoriaeth gan Hilary Tann, sy'n cynnwys sgoriau cerddorol a gohebiaeth yn bennaf at Menna Elfyn oddi wrth Hilary Tann.

Deunydd yn ymwneud â Wellspring, addasiad cerddorol gan Hilary Tann o un o gerddi Menna Elfyn, sy'n cynnwys rhaglen brintiedig o gyngerdd gan Gôr Merched Melodia, Efrog Newydd, pryd y cyflwynwyd Wellspring am y tro cyntaf, ynghyd â sgôr gerddorol y darn a llythyr at Menna Elfyn oddi wrth Hilary Tann.

Sgript ar gyfer y rhaglen deledu The Dragon Writes Back: Three Women, sy'n cynnwys cyfweliad gyda Menna Elfyn.

Deunydd yn ymwneud â Stafelloedd Aros (1978), sef ail flodeugerdd Menna Elfyn, gan gynnwys drafftiau gwreiddiol o'r cerddi (a luniwyd tra'n yr ysbyty) a chyfieithiadau o rai o'r cerddi gorffenedig i'r Saesneg.

Deunydd yn ymwneud â'r flodeugerdd ddwyieithog Cusan Dyn Dall/Blind Man's Kiss (2001), gan gynnwys adolygiadau, datganiadau i'r wasg, drafft o ragair gan Nigel Jenkins, llythyrau at Menna Elfyn oddi wrth Tony Conran, un o gyfieithwyr y cerddi, a chyfieithiadau o rai o'r cerddi i Bortiwgaleg.

Deunydd amrywiol, y rhan helaethaf ohono yn adlewyrchu gwaith a diddordebau llenyddol a gwleidyddol Menna Elfyn, gan gynnwys erthyglau gan y beirdd Tony Conran a Nigel Jenkins, teyrngedau i Nigel Jenkins gan Menna Elfyn, Stevie Davies a Peter Finch a rhaglen ar gyfer digwyddiad i goffau Tony Conran; cyfeweliad rhwng Iwan Llwyd, Menna Elfyn a Nigel Jenkins; tri darn o'r nofel Martha, Jac a Sianco (2004) gan Caryl Lewis yn llawysgrif yr awdur; gwahoddiad i ddigwyddiad yng nghartref yr arlunydd Mary Lloyd Jones; deunydd PEN Cymru; datganiadau i'r wasg; torion a llungopïau o ddeunydd print; a thorion papur newydd, gan gynnwys rhaghysbyseb o berfformiad cerddorol gan Fflur Dafydd, merch Menna Elfyn, yn Eisteddfod yr Urdd, Caerfyrddin, 2007.

Deunydd yn ymwneud â Glas-Nos: Cerddi Dros Heddwch/Poems for Peace (1987), cyfrol o gerddi a gyd-olygwyd gan Menna Elfyn a Nigel Jenkins, gan gynnwys datganiad ar ffurf llythyr agored ac adolygiadau.

Gohebiaeth at neu oddi wrth aelodau o deulu Menna Elfyn, gan gynnwys llythyr at Menna Elfyn oddi wrth ei mam; llythyr at Wynfford James, gŵr Menna Elfyn, oddi wrth Plaid Cymru; llythyrau cyd-rwng Wynfford James a Chyngor Celfyddydau Cymru; ebost at Menna Elfyn oddi wrth Wynfford James sy'n blaenyrru ebyst oddi wrth amryw ohebwyr; ebost at Menna Elfyn oddi wrth ei merch Fflur Dafydd sy'n blaenyrru ebyst a anfonwyd cyd-rwng Fflur Dafydd a Nigel Jenkins; a nifer o gardiau post a anfonwyd gan Menna Elfyn o amryw lefydd ledled y byd at ei rhieni a'i chwaer.

Llythyrau, ebyst a chardiau at Menna Elfyn oddi wrth y bardd, awdur, dramodydd a darlithydd Nigel Jenkins.

Erthyglau ac ysgrifau gan neu yn ymwneud â Menna Elfyn, gan gynnwys drafftiau o ragymadroddion, rhageiriau a phenodau ar gyfer deunydd cyhoeddedig; ynghyd â dwy erthygl am Fflur Dafydd, merch Menna Elfyn, a gohebiaeth berthnasol at Menna Elfyn oddi wrth yr Athro John Rowlands ac eraill.

Llythyrau ac ebyst at Menna Elfyn oddi wrth yr awdur a'r Athro yn y Gymraeg John Rowlands, ynghyd â llythyr, 2016, at Menna Elfyn oddi wrth Eluned, gwraig John Rowlands. Yn amgaeëdig gydag un o'r llythyrau ceir erthygl a ysgrifennodd John Rowlands ar gyfer cylchgrawn Barn.

Deunydd yn ymwneud â'r flodeugerdd Mynd Lawr i'r Nefoedd (1986), gan gynnwys llythyrau at Menna Elfyn oddi wrth yr Athro John Rowlands ac adolygiadau o'r gyfrol.

Deunydd yn ymwneud â The Bloodaxe Book of Modern Welsh Poetry (2003), cyfrol o gerddi mewn cyfieithiad a gyd-olygwyd gan Menna Elfyn a'r Athro John Rowlands, gan gynnwys adolygiadau, erthyglau, datganiadau i'r wasg, drafft o'r rhagymadrodd a gohebiaeth oddi wrth gyfranwyr i'r gyfrol (neu eu cynrychiolwyr) - sy'n cynnwys llythyr oddi wrth Twm Morys yn gwrthod y cynnig o gyflwyno'i waith - ynghyd â llythyrau at Menna Elfyn oddi wrth John Rowlands ac oddi wrth aelodau o'r tîm cyfieithu, sy'n cynnwys Nigel Jenkins, Tony Conran, Robert Minhinnick a Joseph Clancy.

Deunydd yn ymwneud â'r flodeugerdd Tro'r Haul Arno (1982), gan gynnwys rhagair i'r gyfrol gan yr aelod seneddol Dafydd Elis Thomas a llythyr oddi wrth yr Athro John Rowlands ynghylch cyhoeddi ail-argraffiad o'r gyfrol.

Cerddi gan Menna Elfyn a gyfansoddwyd cyn ymddangosiad ei chyfrol gyntaf gyhoeddiedig Mwyara ym 1976, rhai o'r cerddi heb eu cwblhau nac (yn ddiweddarach) eu cyhoeddi. Mae'r deunydd yn cynnwys cerddi a ddyddiwyd Medi a Hydref 1967; cerdd fuddugol a gynigiwyd gan Menna Elfyn i Eisteddfod Pantyfedwen 1968(?); cerdd yn dwyn y teitl Y Daith, sy'n disgrifio digwyddiad ym mis Mawrth 1969 ac a arnodir gan Menna Elfyn 'Fy ngherdd gyntaf ... darn ar goll' (er noder cerdd Eisteddfod Pantyfedwen, lle cynigir ganddi'r dyddiad cynharach 1968); cerddi a gyfranwyd gan Menna Elfyn i golofn Bord y Beirdd ym mhapur newydd Y Cymro, 1970; dau gopi o gerdd gan Menna Elfyn yn dwyn y teitl Sylwadau ar fywyd colegol (dim dyddiad, ond cymerir eu bod yn tarddu oddi ar gyfnod Menna Elfyn yn y Brifysgol); a beirniadaethau gan D. Jacob Davies, W. J. Gruffydd a W. R. Evans ar gerddi buddugol gan Menna Elfyn a gynigiwyd (dan ffugenw) ar gyfer yr Eisteddfod Ryngolegol yn Aberystwyth, 1973.

Cynhwysir yn yr adran hon ond y cerddi hynny sydd â dyddiad wedi'i nodi arnynt. Cynhwysir y cerddi hynny a all ddyddio o'r cyfnod cynnar ond sydd heb ddyddiad amlwg dan Barddoniaeth amrywiol.

Copi drafft cyntaf o Mwyara, sef y detholiad cyntaf o gerddi gan Menna Elfyn i'w chyhoeddi, hynny gan Wasg Gomer ym 1976. Ceir nodyn yn llaw Menna Elfyn ar glawr y gyfrol: 'Fy nghopi cynta' cyn cyhoeddi'. Nodir gan Menna Elfyn mai Eiris Davies deipiodd y cynnwys ac (mewn nodyn diweddarach)) ei bod wedi hepgor rhai o'r cerddi ac ychwanegu eraill cyn ei anfon yn derfynol i'r wasg.

Dwy ddrafft o Bondo, cyfrol farddoniaeth ddwyieithog gan Menna Elfyn, a gyhoeddwyd gan Bloodaxe Books yn 2017. Arnodir 'Copy llawn' ar un drafft yn llaw Menna Elfyn, a'r dyddiad '14.07.2017'.

Gweler hefyd 'Bondo Barddoniaeth' dan Anerchiadau.

Amrywiol gerddi (llawysgrif, drafft ac argraffiedig) yn ymestyn dros sawl cyfnod, nifer ohonynt wedi'u cyhoeddi yng nghasgliadau barddonol Menna Elfyn, ond y rhan helaethaf ohonynt heb eu dyddio. Ceir rhai cerddi sy'n ymddangos fel petaent yn rhai cynnar (hynny yw, cyn cyhoeddi Mwyara (1976)) ond sydd heb ddyddiad penodol (cynhwysir cerddi cynnar sydd â dyddiad penodol dan y pennawd Cerddi cynnar). Nifer o'r eitemau yn cynnwys arnodiadau/cywiriadau yn llaw Menna Elfyn.

Proflenni Tosturi, sef detholiad o gerddi gan Menna Elfyn a gyhoeddwyd gan Gyhoeddiadau Barddas yn 2022, sy'n cynnwys rhagymadrodd ddwyieithog i'r gyfrol gan Menna Elfyn yn dwyn y dyddiad ysgrifenedig '5.3.2022'; gydag arnodiadau llaw a nodiadau a chywiriadau argraffedig gan Menna Elfyn a nodiadau electronig gan [?y golygydd neu'r argraffydd]. Ynghyd â chyfres o ebyst, 2022, yng Nghymraeg a Saesneg cydrwng Menna Elfyn a'r rheolwraig ddiwylliannol, cyfieithydd a golygydd Alexandra Büchler ac oddi wrth Menna Elfyn at y golygydd a'r ymchwilydd Alaw Mai Edwards, rhai o'r negeseuon yn cyffwrdd â salwch olaf a marwolaeth Geraint Elfyn Jones, brawd Menna Elfyn (cyflwynir y gyfrol i Geraint Elfyn Jones ac i chwaer Menna Elfyn, sef Siân Elfyn Jones, a fu farw yn 2020). Ynghyd ag erthygl a dynnwyd o gylchgrawn Y Wawr, Hydref 2017, am y Dywysoges Gwenllian gan Tecwyn Vaughan Jones, Cadeirydd Cymdeithas y Dywysoges Gwenllian.

Geiriau 'Cân yr Alltud/The Exile's Song', rhan gyntaf y gwaith corawl/cerddorfaol 'In These Stones, Horizons Sing', a gyfansoddwyd gan y cyfansoddwr a'r offerynnwr Karl Jenkins, y geiriau Cymraeg/Saesneg gan Menna Elfyn, y bardd, awdur, golygydd, libretydd, adolygydd llenyddol a'r cyn-ohebydd Grahame Davies a'r bardd Gwyneth Lewis. Comisiynwyd y gwaith ar gyfer agoriad Canolfan y Mileniwm yng Nghaerdydd ym mis Tachwedd 2004 a'i ddatgan gan y canwr bâs-baritôn byd-enwog Bryn Terfel. Gwyneth Lewis gyfansoddodd y testun a ymddengys uwchben Canolfan y Mileniwm.
Testun yr eitem wedi'i arnodi/gywiro yn llaw Menna Elfyn.