Ffeil 1118. - Llythyr oddi wrth Iorwerth C. Peate, yn Sain Ffagan,

Mae'n cefnogi'r cam i sefydlu ysgol Gymraeg yn Ninbych. Mewn trefi Seisnigaidd mae'r ysgolion yn gyfrifol am fygu'r iaith Gymraeg. Yr ysgolion Cymraeg felly yw'r unig obaith nes bydd yr iaith Gymraeg yn iaith swyddogol yng Nghymru. Mae dirywiad yn ansawdd yr iaith a'i diflaniad cyson yn peri tristwch calon i lawer. Mae'n gofyn i KR gyflwyno ei ddymuniadau gorau i lwyddiant y fenter yn y cyfarfod. Hydera na fydd yr ysgolion eraill yn defnyddio hynny fel esgus i ymseisnigeiddio. Da ganddo ddeall bod KR yn cytuno ag ef pan fu'n beirniadu'r pryddestau [yn yr Eisteddfod Genedlaethol]. Mae'r cyflwr llenyddol yn druenus a hynny'n arbennig o wir am adolygu. Rhoddodd y radio werth artiffisial ar rai pobl nes bod y rheini yn ymddangos yn awdurdodau terfynol ar bopeth llenyddol. Mae'n amgau copi o'r anerchiad a draddododd yn Glasgow. Cafodd groeso tywysogaidd yno. Mae'n feirniadol o'r Faner - y cynnwys yn ddigon truenus. Anfonodd adolygiad ar gofiant Gwenallt i Idwal [Jones] ers misoedd ond nid yw wedi ymddangos.