Showing 112 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts
Print preview View:

1 results with digital objects Show results with digital objects

Llenorion Lleyn ac Eifionydd,

A composite volume lettered on the spine 'Llenorion Lleyn ac Eifionydd' and described in the old typewritten handlist of Cwrtmawr Manuscripts as 'Llyfr Cywyddau etc. R. Llys Padrig. etc. fol.' The first part is in an early nineteenth century hand or hands (watermarks 1803 and 1804) and contains a list of sheriffs for Caernarvonshire to 1796; a list of arms; and 'cywyddau', etc. by Rhisiart Cynwal, Gruffydd Phylip, Sion Dafydd Las o Nanau, Owen Gruffydd, Lewis Menai, Ieuan Tew, Sion Tudur, Sion Phylip, Edmwnd Prys, Ieuan Llwyd, Gruffydd Hafren and Watcin Clywedog. The remainder of the manuscript (from p. 56 to the end) is almost entirely of later date and is written in the autograph of John Jones ('Myrddin Fardd') and others; this section includes 'cywyddau', 'englynion', etc. by some of the poets already mentioned and by Ffoulk Wyn 'yn enw Owen Madryn y Crwner', Owain Waed Da, W[illiam] Llyn, Evan ap Tudur Penllyn, Howel ap Feinallt, Morys ap Ifan ap Einion o Lyn, Owain ap Llewelyn ap y Moel, Gruffydd Grug, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd o Fathafarn, Robin y prydydd bach, Huw Pennant, Sion Cain, Iolo Goch, Sion Brwynog (incomplete), Huw Llyn, Syr Dafydd Trefor, Ieuan ap Madog ap Dafydd, Tudur Penllyn, [Lewis Môn] (beginning only), Hugh ap Risiart ap Dd, Morys Dwyfech, Cadwaladr Gruffydd, Gruffydd Bodwrdda, Rowland Hugh, Lewis Glynn, Dafydd Namor [sic] o blwy Beddgelert, Howel Ceiriog, Wiliam Cynwal, D. Ellis, Cricketh, Huw ap [Rhisiart ap Dafydd], Gruffydd ap Tudur ap Howel and Huw kau Llwyd. There are also 'englynion' by [William Edwards] 'Wil Ysceifiog', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', Owen Roberts, Harri Parri o Graig y Gath, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), Hugh Evans ('Hywel o Eryri') and J. Robert [sic] 'Sion Lleyn'. Inset are 'Cywydd i Ddafydd Owain o'r Gaerwen ymhlwyf Llanystumdwy yn Eifionydd, swydd Gaernarfon, (Bardd ieuangc yr hwn a ddychanodd D. Ddu o Eryri am iddo esgeuluso dyfod i ymweled ag ef pan fu yn rhoddi tro yn Eifionydd yn 1801 - y rhan gyntaf o'r Co. gan Wm. Jones. Bardd ieuangc o Bentraeth yn Môn, y rhan olaf gan fardd o Arfon', dated 'Llanddeiniolen near Caernarvon Septr. 4th. 1802' and addressed to 'Mr. O. Jones, No. 148 Upper Thames Street, London' [? in the autograph of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri')] and an extract from [Yr Eurgrawn Wesleyaidd, 1824], pp. 341-6 ('Hanes Cantref y Gwaelod', etc.). Some of the poems are said to be copied from the manuscript of Rhys Jones 'o'r Blaenau' and William Elias, Plas y Glyn, Anglesey.

Llawysgrif Owain Gwyrfai,

A volume in the hand of Owen Williams ('Owain Gwyrfai'; 1790-1874), Waun-fawr, Caernarvonshire, containing a list of contents of a pedigree manuscript of Owen Gruffydd, Llanystumdwy, and poetry by Lewis Morganwg from a manuscript in the writer's possession, both compiled in 1843 with a view to publication in Yr Haul; and transcripts, made during the period 1871-2, of poetry by Cadwaladr Cesail (transcribed at the request of John Jones, Bryn y Gro, Llanystumdwy), and Morys Dwyfech. In the case of the latter poet, some transcripts are in another hand and there are copious corrections by John Jones ('Myrddin Fardd'). The volume is labelled on the upper cover 'Owain Gwyrfai MS'.

Llawysgrif David Samwell,

A holograph manuscript of David (Dafydd) Samwell ('Dafydd Ddu Feddyg', 1751-98). The volume was compiled during and immediately after the period 1788-9 and contains a draft of 'A short Account of the Life and Writings of Hugh (Huw) Morris [of Pontymeibion, Llansilin]'; poetry in strict and free metres by Huw Morys, Edward Samuel (Llangar), Thomas Edwards ('Twm o'r Nant'), Edward Llwyd, Elis Edwards, William Wynne (Llanganhafal), Hugh Jones (Llangwm), David Samwell, John Lloyd ('Vicar Llandrillo'), Daniel Davies (London), [John Roderick] 'Sion Rhydderch', Gryffydd ap Ivan ap Llewelyn Fychan, and Edwd. Morris; 'Memoranda' recording the death and burial, 1748-80, of members of the family of Samuel; a transcript of a letter from Thos. Edwards ('Twm o'r Nant'), Denbigh, to David Samwell, Fetter Lane, London, 1789 (see 'Myrddin Fardd' : Adgof uwch Anghof (Pen y Groes, 1883), pp. 6-11); 'Persian Song, translated by Sir William Jones'; etc.

Samwell, David, 1751-1798

Kywyddau, Achau, Compot Manuel

A manuscript in the hand of Rowland Lewis of Mallwyd [d. 1652 or 1653] containing 'cywyddau', some 'englynion' and an 'awdl' by Dafydd Nanmor, Lewes Mon, Sion Tuddur, Dafydd Lloyd ap Lle'n ap Gruff[udd], Gytto or Glyn, Dio ap Ieuan Du, [Lewys] Morganwg, Howel ap Gytto, William Llyn, Morys ap Howel ap Tudr, Ieuan ap Rhys ap Lle'n, Huw Kae lwyd, Rhys ap Kynverig Goch, Dafydd ap Ieuan lloyd, Sion Kerri, Dafydd ap Gwillim, Morys Thomas Howel, Owen Gwynedd, Huw Arwystl, Sr. Owen ap Gwilim, Huw Llyn, John Kain, Sion Philip, Tudur Aled, Roger Kyffin, Dafydd ap Ieuan ap Owen, Wm. Ph[ilip]e, Thomas Pryse, David Lloyd ap Hugh, Gwerfyl Mechain, Doctor Sion Kent, Gruffyth ap Gronwy Gethin, Mr. Edmund Pris, Edward ap Rees, Huw Cowrnwy, Moris Dwyfech, Risiart Gruffydd, Edward Vrien, Moris ap Iefan ap Einion, Huw Roberts ('clerk'), Robert ap Howel ap Morgan ('o Langower'), Tuder Penllyn, Huw Kollwyd [sic] (? Huw Cae Llwyd), Llewelyn ap Guttyn, Iefan Brydydd hir, Ieuan Tew brydydd, Ifan Tuddr, Robert Dyfi, Ieuan Tuder Owen, Gruffuth Owen and Gruff[udd] Llwyd ap D'd ap Einion, and anonymous and incomplete poems; 'Y Compod Manuel, o waith D'd Nanmor allan o hen lyfr memrwn'; pedigrees (Gr. ap Kynan ..., David Lloyd ap D'd ..., Dolgelley - Lewys ap Owen ap Lle'n ..., Llanvendiged - Huw ? ap John ap Hugh ... Klenennav - Syr Wm. Moris ap Elissey ...); and '... henwau pymtheg llwyth Gwynedd, a ffle ir oeddent yn Tario ag yn gorsseddu ai harfav'. The volume is in the same hand as NLW MS 566, [See The National Library of Wales Journal, Vol IX, pp. 495-6], which formed No. 2 in the Llansilin Collection. The later sequence of pagination was carried out by Mary Richards, Darowen. Amongst the later marginalia is a copy of an undated (1 May [ ]) notice to let Ty'n Bedw, parish of Llangadfan, Montgomeryshire. The spine is lettered 'Kywyddau, Achau, Compot Manuel'.

Herbal, etc.,

An early eighteenth century miscellany, with later additions, containing recipes in English; a herbal in Welsh, with 'englynion' in praise of herbs by William Cynwall, Huw llun, Rhys Iorwerth fynglwyd, Gryffith ap Efan, Dr. Richard Dafis ('Esgob Dewi'), Sion ap Sion, Sion Tudur, Howel borthor ('o'r Trallwng yn mhowys'), Thomas Efans (1619), etc; 'Brenin yn yr hên amser a ddyfeisiodd i ddeuddeg oi wyr ddoydyd 12 gair gwir dan eu perigl'; 'gofyn a wnaeth y saith wyr doethion iw gilidd. Pa ryw ddaioni ore ar ddyn ...'; 'y pethau a berthyn ar wr'; Welsh proverbs; 'Dysg i adnabod y lleuad newydd', 'I gael y Pasc tros byth', 'I gael difieu cablyd', 'I gael y Pasc byth', 'I gael newid y lleuad', and 'I wybod oed y lleuad', 'Tair Sir ar ddeg o gymru au Trefydd au dinasoedd au Cymydau, au heglwysydd' ('Diwedd Ebrill 10. 1722'); 'Trioedd mab y Crinwas'; 'Triodd [sic] yr usuriwr'; the story of 'Adar Llwch Gwin'; 'y Pedair Camp ar hugain', etc. The leather cover is blind tooled 'Ex Dono Edvardi Humphrey Anno Domni 1661', but there is no evidence to show whether or not this inscription refers to the present volume.

Hanes y Brenin Arthur; Barddoniaeth Gymraeg, etc.,

A composite volume of notebooks in the hand of J. H. Davies containing a transcript of 'Hanes Arthur brenin y Brython' from Peniarth MS 215, with an incomplete transcript from NLW MS 1 and a covering letter in the hand of Egerton Phillimore, Corris, 1923 (see J. H. Davies, 'A Welsh Version of the Birth of Arthur', Y Cymmrodor, Vol XXIV, 247-64); lists of contents of some manuscripts of Welsh poetry in the British Museum and the National Library of Wales; lists from manuscripts in the British Museum of first lines of poetry by Dafydd Nanmor, Dafydd Alaw, Dafydd ap Edmwnd, Rhys Nanmor, Huw Cae Llwyd, Deio ap Ieuan Ddu, Rhys Goch Eryri, Robin Clidro, Huw Llwyd, Huw Machno and Dafydd Llwyd Mathew; transcripts from manuscripts in the British Museum of poetry by D[afydd] ap Ed[mwnd], Hoell Reinalld, Rhys Goch Eryri, D[afydd N[anmor], Wiliam Mathew, Huw Dafydd Llwyd, Dafydd Llwyd Mathew, etc.; a few Cardiganshire and North Wales pedigrees; and some miscellanea. There is a classified index at the end of the volume.

Gwaith Tudur Aled, etc.

Two composite volumes of notebooks containing transcripts by J. H. Davies, c. 1891-7, with some emendations and variant forms, of 'awdlau' and 'cywyddau' by Tudur Aled. The transcripts are mainly from BM Add. MSS. Both volumes contain lists of contents and indexes to first lines of poems and MS 155 also includes additional miscellaneous notes and transcripts, e.g. the introductions to Y Drych Cristianogawl (1585) and Hugh Owen: Dilyniad Iesu Grist (1684). Inset is a note inscribed 'Gyda Diolch diffuant E A[nwyl]'.

Gwaith Robin Ddu Ddewin,

Two notebooks, bound as one, containing transcripts by John Jones ('Myrddin Fardd') of 'cywyddau', etc. by Robin Ddu and of 'Cywydd Marwnad Robin Ddu' by Ieuan Môn. There are also some press cuttings containing material relating to both Robin Ddu and Robert Parry ('Robin Ddu Eryri'). Loose papers consist of a note on [John Mortimer (d. 1736)] and an envelope addressed to 'Myrddin Fardd, At:- Mrs. Prices, The Fairs, St. Michael's Hamlet, Liverpool' containing a note on Ellias Morys, Llwyndyrys and William Elias the poet headed 'Mrs. Pierce, The Friars, St. Michael's Hamlet, Liverpool', with an 'englyn' by Owain Lleyn on the reverse side (in pencil).

Gwaith Ieuan Lleyn, etc.

A composite volume written almost entirely in the autograph of Evan Prichard ('Ieuan Lleyn' or 'Bardd Bryncroes'; 1769-1832), with some additions by John Jones ('Myrddin Fardd'). The volume is in two parts, the first part (pp. 1-198) containing poetry mainly by Ieuan Lleyn, with some items also by John Jones, Glan y Gors (beginning wanting), R. Ll. Ddu, Cyllidydd, Pwllheli, 1821, Morrus Dwyfech alias Morrus ab Ifan ab Einion, Owen Gruffydd, Thomas Glyn Llifon, Rich[ar]d Hughes, Cadwaladr Cesail, Sion Roger, D. Drefriw and G. Felyn, y Parchedig Evan Evans 'Ieuan Brydydd Hir', Rod. Jones y Crydd, Dafydd Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), Rhobyn or Bettws [Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu')], W[illia]m Llyn, W[illia]m Thomas y Llongwr, Ebeneser Tomas neu Cybi Eifion, [David Owen] 'Dewi Wyn', and [John Roberts ] 'S[ion] Lleyn'. Other items in the first part include a draft of a letter, undated, from Evan Pr[ichard] [i.e. 'Ieuan Lleyn'] to an unnamed correspondent (p. 89) (a request for [the mastership of] the free school belonging to the parishes of Rhiw, Bryncroes, Aberdaron and Llanfaelrhys if W[illia]m Owen is turned out), a (?)copy of a letter, 1791, from Ieuan Rich[ar]d, Ty Mawr to an unnamed correspondent whom he addresses as 'Enwog Fardd' (p. 95) (he was unable to attend the Eisteddfod held at Llanrwst; verse in strict and free metre), a (?)translation of a speech by Mr Hodgins [sic], an operative cotton spinner, respecting the Combination Laws, and a speech in Welsh on freedom ('From Walter Davies's Essay [Rhyddid (1791) ]'). The pages following (i.e. 191-8) appear to be in the autograph of John Roberts ('Siôn Lleyn'). Between part I and part II are some items (press cuttings, poetry, etc.) inserted by John Jones ('Myrddin Fardd'), including 'Gwaith Siarl Marc'. Preceding a number of blank pages are two letters from Ieuan Lleyn to Siôn Lleyn, the one undated (?copy), the other written in 1791 from Ty Mawr to Mr John Roberts at Rhyd y clafrdy, Lleyn, containing lines in the 'cywydd' metre by 'Ieuan Fardd Bryncroes' (another of the bardic names used by Ieuan Lleyn). Part II is in three sections, the first consisting of 90 pp. and containing poetry by Gronwy Ddu o Fôn, Robert ab Gwilym [Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu')], Llanystumdwy, Hywel ab Reinallt, Hywel ab Daf. ab Ieuan ab Rhys, W[illia]m Lleyn, Rhys Llwyd ab Rhys ab Ricart, Deio ab Ieuan Du, Tudur Aled, H. ab O. Gwynedd, John Fychan o Gaergai, Thomas Llwyd or penman, M.D.(qr. Morrys Dwyfech), Daf[y]dd Thomas, Michael Prichard, Llanllyfni, Humphrey Daf[y]dd ab Evan, Clochydd Llanbry[n]mai[r], Tho[ma]s Evans, Richard Philips, Gwyrfyl Ferch Howel Vaughn, Dafydd Ddu o Hiraddug, Dafydd ab Rhys, Morys ab Howel ab Tudor, Sion Tudur o wicwair, Sion Cent, Mr Thomas Prys, Plas Iolyn, Edward Ralph neu Râff, Rhys Cain, Ieuan Tew Brydydd, Bedo Hafesb, Syr Robert Myltwn, Ieuan Brydydd hir, Tudur Penllyn, Syr Rhys o Garno, Daf[y]dd Llwyd ap Llywelyn Gryffydd, Esqr. o Fathafarn y[n] swydd Drefaldwyn and Bedo Brwynllys (or Gryffydd ap Ieuan ap Llywelyn fychan). There are copies of the Lord's Prayer and the Apostles Creed in Breton and Cornish on pages 34-6. This section was written c. 1797-99 at Llangian and at Llanddeiniolen, where it was completed 31 May 1799 (p.90). Part IIb comprises 38 pp. and contains poetry by Ieuan Lleyn, Huw Ifan Gynt o Lanllyfni alias Hywel Eryri, y Parchedig Evan Evans alias Ieuan y Prydydd hir and W[illiam Evans or Fedw arian, preceded by a list of contents. The final section (pp. 11-54) contains poetry by Siôn Dafydd Laes (John Davies alias Penllyn), Lewis Owain o Dyddyn y Garreg, Syr Rhys or Drewenn, Gutto Glynn, S[ion] Tud[ur], D. Gwilym [Dafydd ap Gwilym], Griffith Philyp 'o Ardudwy y' Meirion', Daf[y]dd Thomas alias Daf[y]dd Ddu or Eryri, Ieuan Deulwyn 'o blwyf Pendeulwyn Gerllaw Cydweli Caerfyrddin', Lewis Glyn cothi, Thomas Prys P[la]s Iolyn, Tomas Derllys 'am a wn i' and Rhys Ednyfed, followed by a sketch of a ship ('Debora'), verses entitled 'Brynau [sic] Iwerddon', etc. and 'Sylwiadau ar Wneuthyriad Dyn'. Bound in at the beginning of the volume are five printed items, viz. Can i ofyn ffon. Gan y diweddar Evan Prichard o Fryncroes. neu Ieuan Lleun followed by Diolch am y ffon, 8 pp (Argraffwyd, gan L. E. Jones, Carnarfon, n.d.), Galarnad, ar yr achlysur o farwolaeth chwech o ddynion, y rhai a foddasant yn agos i Ynys Enlli, ar y dydd olaf o Dachwedd, 1822. Gan Ieuan Lleyn, 4. pp. (Argraffwyd gan H. Humphreys, Caernarfon); Cerdd a gyfansoddwyd ar yr achlysur o ddyfodiad Llong Fawr, Gan nerth tymhestl, i Borthneigwl, 4 pp., no imprint; Galar - gan, yn cynwys hanes alaethus Am Long - ddrylliad y Brig Bristol, o Gaerlleon: William Williams, Llywydd. Gan Evan Prichard, o Bryncroes, 4 pp.(Argraffwyd gan H. Humphreys, Caernarfon); and Cwyn yr Hiraethus. Gan Ieuan Lleyn, 4 pp. (W. Owen, Argraffydd, Caernarfon).

Gorchestion Beirdd Cymru

A copy of Rhys Jones (ed.): Gorchestion Beirdd Cymru ... (Amwythig, 1773), with copious late eighteenth century manuscript additions entered partly in the margin and partly (largely) on bound-in leaves at the beginning and the end. The majority of the additions are in the hand of Jacob Jones, recipient of the volume (see note, below). These consist mainly of prose texts of 'a Letter written by our Blessed Lord and Saviour Jesus Christ and found 18 miles from Iconium 65 years after Our Saviour's Crucifixion ...', 'King Agbarus's Letter' and 'Our Saviour's Answer', and 'Sentulius's Epistle to the Senate of Rome'; culinary and medical recipes ('Receipts of Sundries'); and 'cywyddau', 'englynion', 'cerddi', metrical psalms, etc. by William Edward, W. Evans, Mr Goronwy Owen, Jacob Jones, Dafydd Davies ('Llongwr', 'ai Dwedod yn Aberdyfi Meirion 1773'), 'Tad gwehydd Sychnant sir feirion', [David Jones] ('Dewi Fardd'), Hu Jones (Llangwm), J. Jenkins, Taliesin, Ann Fochan [sic], ?Hugh Jones (Glan Conwy), Mathew Owen ('o Langar'), [Thomas Edwards] ('Twm o'r Nant'), Mr Risiart Rhys ('Or Gwerllwyn, Ym Merthyr Tydfil, yn Swydd Trefaldwyn'), Jno. Roberts ('Almanaccwr Caer Gybimon'), Huw ap Huw, Dafydd Jones ('or Penrhyn deudraeth'), Mr Jones ('Ficcar Llanbryn Mair'), Elis Rowland, Ellis Roberts ('y Cowper'), Ioan ab William, T. ab G., Hugh ab Sion, Edmund Prys, Robert Jones, John Peters, Wm. Griffiths, Thos. Jones, Huw Rob[erts], Edward Jones, Ierwerth Fynglwyd, Howel Daf[ydd] ap Ieuan ap Rhys, Tudur Aled, William Llun, John Phillip, Lewis Morys ('Llywelyn ddu'), Llywarch hen, Dafydd Nanmor, Bleddyn Fardd, Gruffydd ap yr Ynad Coch, 'one of the Parry's of Newmarket', Dafydd Brydydd Hir ('o Lanfair' dôl Haearn'), William Williams, Aneuryn Gwawdrydd, [David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri')] and Jonathn Hughes, and from printed sources.

Englynion,

A manuscript written by William Bodwrda (1593-1660). It contains a collection of 'englynion' in Welsh, with a few in Latin and English, by Morys ap Ifan ap Eingon (Morys Dwyfech), Sr Owen ap Gwilym, Alis Gruff. ap Jevan, Wil. Glyn llifon ysgweir, Wiliam Llyn, Sion Phylip, Risiart Phylip, Rob't ap Howel Morgan, Sion Tudur, Dafydd Nanconwy, Hen. Salesbury, How. ap Risiart ap Sion, Gruff. Bodurda, Gruff. Nanne ysgweir, Rich. Hughes, Rob't ap Rhees Wyn, Gruff. Wiliams ('o Bwllheli'), Edm. Prys, Gwerfyl Mechain, Jenkin ap Sion, Risiard Cynwal, Cadwaladr Cesel, Dafydd Goch brydydd, Huw Machno, Morys Berwyn, Dafydd ap Edmwnd, Gr. Hafren, Dafydd Nanmor, Gutto Felyn, Ris. Gruffydd ap Wiliam, Huw ap Tomas Gruffydd, Gruffydd llwyd, D'd llwyd ap Wiliam, Gruff. Phylip, Gruff. ap Rys ap Cantor, Syr Wiliam Meirig, Gruff. Edwards, Morys Gethin, Lewys Morganwg, Roland Gruffydd, Huw Roberts Llên, Dr Gruff. Roberts ('yr Athro mawr o Fulain'), Mr Huw Lewis, Huw Tomas, John Wynn Owen, Dafydd ap Jfan bannwr, Huw ap Ris. ap Dafydd. Wil. Cynwal, Wil Woodes, Risiart ap Rhydderch, Daf. ap Gwilym, Sion Branas, Huw Llyn, Y Crydd bach, Elisa ap Rob't Wyn, Sr. R. Cad[waladr], Owen Gwynedd, Iolo Goch, Bleddyn was y cwd, [Richard Davies] Escob Dewi, Edwart James, Robin ddu, Twm Tegid, Tudur Penllyn, Rich. Roberts, Thomas Llwyd, Hwmffre Rolant, Sion Brwynog, W. Davies, Wil. ap Ievan D'd ap Rys ('gwr o sir Feirion'), Ffwc Wynn, Sion Hughes alias Sr. Sion Pentraeth ('p[er]son Edern'), Howel ap Syr Mathew, Sr. Wil Tomas ap Rolant, Huw Llwyd ap Howel ap Rys ('o Ffestiniog'), Sion Wyn, Lewys Llyn, Sion ap Hvw, Cadwaladr Gruffydd, Rob. Llwyd, Cynfrig ddall, Jfan Llwyd, John Parry, Huw Arwyst[l], Rys Cain, Gruff. Carreg, Watcyn Clywedog, etc., and anonymous stanzas. A number of insertions and annotations in the hand of Peter Bayly Williams. The spine is lettered 'Lleyn MS'.

Dosparth Edeyrn Dafawd Aur,

A text of 'Dosparth Edeyrn Dafawd Aur' written by Lewis Richards, Darowen Vicarage in 1821. The manuscript is a transcript of Cwrtmawr MS 250 and formed the basis of the spurious Dosparth Edeyrn Davod Aur (Llandovery, 1856), published for the Welsh MSS Society, with an English translation and notes by John Williams ('Ab Ithel') (see John Morris-Jones: 'Dosbarth Edern Dafod Aur', Trans. Cymm., 1923-4, 1-28). The 'cywyddau' by Ieuan ab Hywel Swrdwal and Gruffudd ab Ieuan ab Llywelyn and 'Chwedl Rhitta Gawr, o Lyfr Iago ab Dewi' which follow the treatise in Cwrtmawr MS 250 are also included in the present volume.

Darowen tithes; transcripts by Mary Richards; etc.

A volume originally used fairly extensively by Thomas Richards, Darowen as a rentroll of tithes set in the parish of Darowen, 1824-31. Beginning at the end, also in the hand of Thomas Richards, are a note from the Shrewsbury Chronicle, 1829, on the 'Rearing of Apple Trees'; medical, veterinary and household recipes; and accounts of receipts and disbursements (tithes, road rates, rents, etc.) of Thomas Richards, 1827-31. The remainder of the volume was used by Mary Richards, circa 1850-4, to record transcripts of a list of books in the library of Thomas Richards, Darowen; letters from Evan Richards to Thomas Richard[s], curate of Eglwys fach, near Dovy furnace, undated (religious meditations, a pocket Bible), Ch. Meyer, Llanrhaiadr [ym Mochnant], to T[homas] Richards, Llangynyw, undated (news of W. Davies ['Gwallter Mechain'], an invitation to the recipient and Arthur [James] John[e]s), Thos Jones, L[eintwar]dine [aft. of Creaton], to Thos. Richard[s] [at Llangynfelyn], 1779 (personal), and [Evan Evans ('Ieuan Glan Geirionydd')], Trefriw to T[homas] Richard[s], Darowen, 1823 (the writer's preparations to enter St Bees, the writer's return to Trefriw, personal) (original in Cwrtmawr MS 534, Letter No. 13); a receipt for a sum of £1 l0s. paid for a sundial for the use of the parish of Darowen, 1761; accounts of disbursements by T[homas] Richard[s] at Llanganfelin [Llangynfelyn], 1776-81, and a list (p. 17) of the first pupils entered in his school at Llan y Mowddwy, 1789; poetry in strict and free metres ('cywyddau', 'englynion', etc.) by Robert Parry ('Robin Ddu o Eryri'), [William Williams] ('Gwilim ab Iorwerth'), Ieuan ap R[hys] ab Llywelyn, Huw Caellwyd, Rhys ab Cynfreig Goch, Dafydd ap Ieuan Llwyd, Sion Kerri, Tudur Aled, Roger Kyffin, Dafydd ap Jenkin an Owen, W[illiam] Phillip, Doctor Sion Kent, Gruffyth ab Goronwy Gethin, Edmwnd Prys, Edward Urien, Tuder Penllyn, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), [John Jones] 'Tegid', William Cynwal, Hu[w] Llun, Rhys Iorwerth Fynglwyd, Gryffyth ap Efan, Dr Richard Dafis ('Esgob Dewi'), Sion ab Sion, Sion Tudur and Howel Borthor (o'r Trallwng'), and anonymous poems. Among the insets and items mounted on the inside covers are a letter from J. Topham to [ ], 1786 (Mr Stocks's donation); an undated petition by William Davies, late of Cemmes, Llanegrin, Merioneth for a charitable contribution from Price Jones, Cyfronydd (petitioner claims that Cemmes, now in Pryce Jones's possession, was previously the property of his own father John Davies); and Hirnant rent accounts between T[homas] Richards and Captain Gwynne, 1816-18. One of the sources quoted by Mary Richards is a manuscript of Sir Thomas Llwyd, 'Person Cemes, Sir Drefaldwyn'. The outside upper cover is inscribed '1825 Tithe Book'.

Cywyddau, etc.

An imperfect composite volume written in a number of hands but mainly in a late sixteenth century hand. The following note by J. H. Davies is written on one of the upper fly-leaves: 'This MS is supposed to be in the hand of Sion Brwynog (see Cwrtmawr MS 11.493). It was copied by the Rev. David Ellis, then of Amlwch in 1777 and was then perfect. The copy is now MS 11 in my collection'. This supposition cannot be correct since Siôn Brwynog died in 1562 and some of the poems were composed after that date. The hand also differs from that in Peniarth MS 61 which J. Gwenogvryn Evans tentatively attributed to Siôn Brwynog (See also Eurys I. Rowlands 'Llaw dybiedig Siôn Brwynog', Cylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru (The National Library of Wales Journal), Vol. VII, pp. 381-2). The volume contains 'cywyddau' and a few 'awdlau' by Mathew Bromffild, Tudur Aled, Jhon Brwynog, Lewys Mon, Jhon Tudur, Rys Goch Glynn Dyfrdwy, Morys ap Ieuan ap Einion [Morus Dwyfech], Gwilym ap Sefnyn, Gvttor Glynn, Howel Reinalld, Wiliam Llyn, Lewis Daron, Dafydd Pennant, Roger Kyffin, Gwilym ap Ifan Hen, Gvttvn Owain, Cynwig ap Dafydd Goch, Owain ap Ll[ewelyn ap y] Moel, Rys Goch yr Yri (Rys goch ap D'd), Robin Ddv Fardd, Tudur Penllyn, Rys Pennarth, Lewys ap Edwart, Lewys Daron, Lewys Menai, Robert Ifans, Lewys Morgannwg, Owain Waed Ta, Gruff. Gryg, Iolo Goch, Grvffydd Llwyd ap D'd ap Einion and Hvw Pennant; English verses by J[o]hn Powell and Hu: Powell; etc. There are marginal and other annotations by William Maurice, Cefn-y-braich, ?William Wynn, Llangynhafal and David Ellis, Cricieth, and a transcript by the latter of the greater part of the volume forms Part II of Cwrtmawr MS 11. Some of the pages which have been repaired have also been made up by a later hand and the ink in these portions has faded badly. One page of the volume has been made up by J. H. Davies. The spine is lettered 'Llyfr Kywyddau'.

Crwth a thelyn,

A composite collection of Welsh poetry and prose entitled 'Crwth a Thelyn. Y Rhan Gyntaf, sef y Crwth. Yr hwn Grwth a Aing ynddaw Swrn o Orchestawl Waith y Cynfeirdd, ac Ychydig o Farddoniaeth yr oes hon'. The collection was compiled by Hugh Jones, Esqr., of Talyllyn, and was begun by him about 1730. The collection comprises: Tlysau yr hen oesoedd ([C]aer-Gybi, 1735); triads ('gweddus I Ddyn yw Dyscu ai Cofio'. Wedi ei Sgrifen[n]u gan y Gwr da urddasol hwn[n]w a elwir Bol Haul ai law ei hun, i Hugh Jones o Gwm[m]inod yn Sir Fôn, Wr Bonheddig. Caergybi Ionawr y 13 ... 1737... [fel] y Tystia Wm. Morris'); cywyddau, etc., by Sion Tudur, Rhydderch ap Sion, Dafydd ap Gwilym, Edward Maelor, Rhys Goch o Eryri, Hugh Jones ('Vicar Llanvair yn nyffryn Clwyd'), Doctor Sion Cent, Thomas Prys, Hugh Arw'stl, Lewis Glyn Cothi, Gruffydd Llwyd ap Ifan, Michael Prichard, John (Sion) Thomas ('o Fodedarn'), (Gwen Arthur, and Sian Sampson ? = Michael Prichard), Lewis Morris ('Hydrographer'), J[ohn] D[avies] ('John Dafydd Laes'), Hugh Hughes ['Y Bardd Coch o Fôn], Rhys Penardd, John Prichard Prys, William Philyp, David Manuel, and William Wynn; 'Tri thlws ar ddeg o Frenindlysau ynys Brydain ...'; verses in English entitled 'Sidanan, or a Song in Praise of the Glorious Queen Elizabeth' (by 'Edward ap Rhys Wynne ... of Clygyrog in Anglesey fellow of Wadham Coll: Oxon'); 'Drygioni Medddod'; poetry in free metres by Harri William ('o blwyf Blaenau Gwent ...') ('Llym[m]a freuddwyd Gronw ddu wyr Dydur fychan o fon ar Gan'), Huw Dafi ('o Wynedd'), L. Morris ('Sion Onest'), Ambros Lewis, etc.; verses entitled 'On Rome's pardons, by the Earl of Rochester'; 'An Inscription on the Tomb Stone of one Margaret Scot who died at Dalkeith ... the 9th of February 1738'; a veterinary recipe in the form of a Welsh 'pennill'; 'Englynion Einion ab Gwalchmai o Dre Feilir pan ddaeth adre wedi bod ar goll ...'; copies of letters from Lewis Morris ['Llywelyn Ddu o Fôn'] to Sion Thomas ('o Fodedern') ('pan oedd beirdd Arfon gwedi Cyhoeddi Rhyfel yn erbyn Ardderchawg Feirdd ynus Fon') (together with a reply), from Michael Prichard, Llanllyfni, and from John Thomas Owen ('o Fodedarn') to Hugh Jones, 1730 (poetry by Gwen Arthur and Sian Sampson), and from Lewis Morris to [William] Vaughan, Cors y Gedol, 1743 (the writer's circumstances); an account of the descendants of William David ab Howel, Tregaian (see Cwrtmawr MS 110); tombstone inscriptions from Abergelau; 'Marwnad William Davydd a elwir yn gyffredin Bol Haul, y Twrnai ...' by Lewis Morris; 'Colins Complaint translated by Mr. L. Morris, neu Cwynfan Siencyn'; 'A Preachment on Malt'; 'englynion' in English by David Manuel, 1690; a transcript, 1755, of Egluryn Ffraethineb (Llundain, 1595) of Henry Perri; and a draft essay, in a later hand, on 'O Dduw mae pob peth' for the London Cymmrodorion Society, 1823. The volume is lettered on the spine 'Crwth a Thelyn. Vol. I'.

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Commonplace book of Evan Evans,

A commonplace book of Evan Evans otherwise Evan ab Evans ('Ieuan Fardd' otherwise 'Ieuan Brydydd Hir', 1731-88), containing excerpts and extracts of prose and verse derived chiefly from English seventeenth and eighteenth century sources, e.g. Alexander Pope (translations of the 'Iliad' and the 'Odyssey'), Samuel Johnson (life of Richard Savage), John Dryden ('Preface to the Fables'), Abraham Cowley ('Miscellanies' and 'Davideis'), Sir John Suckling, William Warburton, William Wycherley, William Congreve, Joseph Addison, Samuel Butler ('Hudibras'), etc. The volume also contains 'englynion' and couplets by William Llyn, 'Theodore Alet', Sion Brwynog, Evan ab Jenkin Evan, D[afydd ap] G[wilym] Iolo Goch, Gwilim ab Ieuan hen, Dafydd ap Edmunt, Huw Cae Llwyd, Sion Tudur, and E. Evans, 'A Table of Summs in Attic Money with their proportion to english money', the first line of the Lord's Prayer in divers languages; etc.

Barddoniaeth, Trioedd, &c,

A composite manuscript written largely c. 1564 by William Salesbury (?1520-?1584) of Plas Isa, Llanrwst, translator of the New Testament, containing 'cywyddau', 'englynion', and a few 'awdlau' by Jhon Kent, Gryff. Dwnn ap Oweyn Dwnn, Guto or Glyn, Tuder Alet, Hugh Arwystl, Dafydd Nantmor, Hugh Lleyn, Dauyd ap Gwilym, Wylyam Egwad, Roland Vychan, Rychard Ierwerth ('o Abertawey'), Gruffydd ap Ieuan (Ivan) ap Ll'yn, Will. Salesbur[y], Morgan ap Res, D'd Epyn[t], Thomas Vychan, and William Phylip, and anonymous and imperfect poems; 'Trioedd Cerdd' ('Tri bai cyffredin Cerdd davod', etc.); 'Trioedd Ynys Brytain'; miscellaneous triads; 'Pemp Brenhinlluyth [Cembery]'; 'Pemptheclluyth Gwynedd'; a deaf and dumb alphabet; and 'Dyledawl goffaduriaeth am enwae yr oll veirdd a mydrwyr eill [sic] or hen Vrytanieid a llawer o ein cyfoes'.

Barddoniaeth, Rhyfeddodau Ynys Brydain, Secreta Secretorum, Cantrefi A Chymydau, Ystorya De Carolo Magno,

An imperfect volume written by Perys Mostyn otherwise Perys ap Rychart ap Howell 'o degaingl (degygl)', 1543, with one lacuna (7 pp.) completed by John Lloyd of Caerwys, c. 1779, from a manuscript of Ed[ward] Llwyd [sic] in the Sebright library. It contains 'englynion y misoedd' by Neryn Gwodrudd [Aneirin Gwawdrudd]; 'llyma y devddec arwydd y sydd yn mestroli y xij miss y vlwyddyn ...' by D'd Nanmor; 'llyma englynion yn dangos pedwar man y byd affeth yw naturiayth pob vn o honynt ...' by Rys Brychan; 'Gossodiad ynys brydain', 'Racgorav yrnys bellach', 'Rhyfedhodau yr ynys hon', 'Rhannau yr Ynys', 'Llawer o ryfedhodau sydh Ynghymru ...', 'O racynyssedd yr ynys', 'O briffyrdd brenhinol yr ynys', 'Y Prif avonydd penaf', 'O brif ddinessydd yr ynys ...', 'Gwledydd a Siroydd yr ynys...', 'Kyfreithiav yr ynys ...', 'Or kenedlaythav a wladychassant yn ynys brydain ...', 'Or Saith brehinniayth ai tervynav ai dechread a pha hyd i parhassant ...', 'O eisteddvay pennaf archescyb ...', 'Or kenedlavthav a wladychant yr ynys honn a pha amser y doyth pob vn ir ynys ...', and 'Or iethoydd a natvriaythev y kenedloydd a wladychassant yr ynys hon ...'; 'divegwawd taliessin'; '... y llythyr a elwir kyfrinach y kyfrinachoedd a gavas arestotteles yn hemyl yr haul ...'; 'Llyma y modd y Ranwyd ac i Rivwyt kantrefoedd a chymydav holl gymerv yn amser Llywelyn ap gruf' y twyssoc diwaythaf or kymerv'; and a Red Book of Hergest version of 'Ystorya de Carolo Magno' (incomplete).

Barddoniaeth, etc,

A composite volume in several hands containing letters from Edward Roberts ('Ior[werth] Glan Aled'), Rhyl, to [Ebenezer Thomas 'Eben Fardd'], 1858 (copy of writer's note to [John Williams], 'Ioan Madog' concerning 'englynion' to 'Eben Fardd', Llangollen Eisteddfod, condolence), and from Richard Jones ('Gwyndaf Eryri') Caernarfon, to Ebenezer Thomas ['Eben Fardd'], Llangybi, 1827 (the loan of a volume of poetry, a request for an English translation of a short ode ('odlig') to Lord Newborough), 'awdlau', 'cywyddau', and 'englynion', partly autograph, by Mathew Owen (Llangar) ('Ac a Goppiwyd Rhagfyr 11 1812 Gan Robert Robert Maccwy Môn Ar frys'), Sion Kain (1643), John Rhydderch, Richard Lloyd, William Phylip, Morys ab I'an ab Einion [Morys Dwyfech], Davydd ap Gwilim, John Owenes (1675/6), Iolo Goch, Dav[id] Thomas ('D[afydd] Ddu o Eryri'), Robert Davies ('o Nantglyn'), Sion Philip, Humphrey David ap Evan (1644), Griffith Hiriaethog, and Griffudd ap Ifan ap Llywelyn Vychan, and anonymous poems; poems in free metres by John Prichard and 'Uthr Ben Dragon' (1815) and an anonymous carol; etc. Much of the later section of the volume, c. 1808, is in the hand of John Williams. Portions of three documents, apparently parts of the previous binding, have been preserved at the end of the volume (pp. 99-100): they include part of a naval account of payments to shipwrights, watermen, etc., c. 1620; part of an award [temp. Elizabeth] by Thomas ap Richard of Bwlch y Beydu, Denbighshire, gent., in a dispute between David ap Rees ap gruffith lloyd of Llanrwst, yeo[man], William ap Rees ap gruff lloyd of Scrogennan, and Low[ ] ... widow, mother of the said William, relating to messuages and lands in Llanddoged and Gwytherin, late of Rees ap gruff lloyd deceased; a lease for life, temp. Elizabeth, from Richard lloid of Sweney, Salop, gent., to Richard Burley of the same, yeo[man], of mays yr hen westyn in Sweney.

Results 41 to 60 of 112