Llongyfarch KR yn frwd a didwyll ar nofel wirioneddol fawr [Y Byw Sy'n Cysgu]. Fe wêl y llyfr fel uchafbwynt rhyddiaith ein canrif. Ni ddarllenodd nofel a roddodd gymaint o fwynhâd ymenyddol a synhwyrus iddo. Hyderu y caiff hamdden ac iechyd i greu rhagor. Hi o bawb a allai greu nofel sy'n dangos Cymru fel profiad personol, neu'n boen bersonol.
Diolch am gydymdeimlad ar farwolaeth ei gwr. Yr oedd y Fainc yn ei siwtio'n well na'r BBC - mwy o amser i ddarllen, mwy o gyflog a gweithio hyd 72 oed. Nid oedd ganddo unrhyw ddiddordeb yn y BBC. Dan bwysau mawr y cytunodd. Aeth dros ben Ogilvie er mwyn cael Cymraeg ar y radio yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Rhoddodd y gorau i'w bensiwn rhyfel (1914-18) er mwyn medru ymladd dros bensiwn gwell i eraill. Ni chymerodd ddimai am ymladd tros yr NFU ym mrwydr Dyffryn Tywi. Hoffai dderbyn llyfr KR. Mae'n teimlo unigrwydd mewnol ofnadwy. Ni bu gwell Cymro na Christion.
Diolch am gopi o Y Byw Sy'n Cysgu yn rhodd. Clywsant bob rhan ohoni ar y radio yng nghynhyrchiad Emyr Humphreys. Mae'r cymeriadau yn aros yn fyw a chofiadwy ym meddwl y darllenydd. Cafodd amryw o lyfrau dros y Nadolig. Mae yn ei llyfr hi ysgrifennu cryno, cadarn, cywir. Mae diwyg y llyfr hefyd yn gampus. Diolch am y 'Portread' yn Y Faner. Cyfeirio nôl at yr helynt a fu yn Llandeilo a D. J. Williams yn gwrthod ymddiheuro i ringyll trwyngoch.
Derbyniodd gopi o'r Byw Sy'n Cysgu ar gyfer Seren Gomer. Cafodd wythnosau helbulus - ei wraig yn dioddef â'i nerfau ac yntau ag aflwydd ar ei olwg. Anfonodd air o werthfawrogiad i Seren Gomer - ni cheisir adolygu yno, dim ond gwerthfawrogi a chymell. Mae wedi dotio'n lân ar Lora Ffennig. Mae'n darllen llyfrau KR bob blwyddyn ac yn byw gyda'r cymeriadau, ond dyma'r cymeriad mwyaf hoffus eto. Mae'n ofni bod y portreadau o weinidogion mewn nofelau Cymraeg yn wir - pethau digon aneffeithiol ydynt. Ni thybiai fod yr un darllediad a glywodd o'r Byw Sy'n Cysgu yn gwneud cyfiawnder â mawredd y nofel. Yr oedd J. T. Jones, Ysgol Ramadeg Rhiwabon, yn canmol y nofel yn fawr.
Mae newydd orffen darllen Y Byw Sy'n Cysgu ac ni all fynd i'w gwely heb anfon gair i longyfarch KR ar nofel feistrolgar. Gadawodd ei gwaith ty er mwyn dilyn hanes Lora Ffennig. Anghofiodd fwyta un pryd bwyd hyd yn oed. Holi am ei hamgylchiadau yn dilyn gadael Y Faner. Ei chroesawu yno i fwrw'r Sul. Hyderu yr aiff ymlaen i ddilyn hynt y cymeriadau. Ni chafodd gymaint o fwynhad wrth ddarllen nofel ers amser maith. Llwyddwyd i dreiddio i waelod y cymhlethdod hwnnw sy'n ffurfio cymeriad merch yn well na dim un dyn o nofelydd.
Mae'n ymateb i ddarllen Y Byw Sy'n Cysgu - llyfr cyfoethog sy'n gwella a grymuso wrth fynd ymlaen. Roedd darllen y gyfrol yn brofiad go fawr ac y mae hynny'n beth pur ddieithr ynglyn â dim newydd Cymraeg erbyn hyn. Tybiai y gallai gair o werthfawrogiad fod yn hwb i KR fynd ymlaen i lunio'r nofel nesaf. Mae ei Chymraeg yn gyfoeth gogoneddus.
Llongyfarch KR ar Y Byw Sy'n Cysgu. Cafodd fwynhad a bodlonrwydd dibendraw wrth ei darllen a gwnaeth y Nadolig yn un cofiadwy iddi. Ei hannog i ysgrifennu rhagor o nofelau. Ni fuasai heb y cyfoeth profiad a gafodd wrth ddarllen y gyfrol am unrhyw beth. Mae'n nofel feistraidd. Cyfeiriad at Eisteddfod Glynebwy 1958.
Diolch am ddiddordeb KR yn ei lyfr A Jungle Diary. Bydd yn edrych ymlaen at weld adolygiad arno. Mae am iddi dderbyn copi cyfarch o'r llyfr. Esbonio pam y bu iddo gadw dyddiadur a hynny dan amodau anodd.
Gair i'w llongyfarch ar ei nofel newydd. Bu'n darlithio amdani ddwywaith yn ddiweddar a pho fwyaf y meddylia am ei gwaith, mwyaf yw ei edmygedd a'i ddiolchgarwch. Cerdyn post.
Diolch am yrru ffurflen yn ôl ac am ei atgoffa am y gair "sbybio". Cafodd fwynhad mawr o ddarllen Y Byw Sy'n Cysgu. Tybio mai hwn yw'r gwaith gorau a ysgrifennodd erioed. Mae ei dealltwriaeth o'r cymeriadau a'i thriniaeth ohonynt a'i thosturi tuag atynt yn ymddangos iddo yn ddwysach nag erioed a mentrodd drafod pwnc hollol newydd yn y Gymraeg. Mae'n dotio at y ffordd y mae ei llyfrau hi mor arbennig Gymreig eu naws a'u hawyrgylch.
Diolch am y boddhad a gafodd o ddarllen Y Byw Sy'n Cysgu. Mae'n falch bod KR wedi cyflwyno'r gyfrol i Gwenallt. Mae'n llyfr mawr a'r cynnwys yn dal i droi yn y cof. Aeth Lora Ffennig a'i phroblemau a'i pherthnasau oll yn rhan o fywyd Cymru.
Oherwydd prinder gofod ni thraethwyd mo'r hanner am Y Byw Sy'n Cysgu [yn y Wrexham Leader 8/2/57]. Mae'n dal i gael blas arni, yr ymadroddi graenus awgrymog, cyfoethog. Gwaith eithriadol yw'r Byw Sy'n Cysgu.
Maent yn amgau datganiad o'r cyfrif am argraffu Deian a Loli hyd at 30 Ebrill 1927. Cynhwysir hefyd restr o'r llyfrwerthwyr a dderbyniodd gopïau. Saesneg/English.
