Showing 35 results

Papurau'r Parch. Lewis Valentine, 1874-1983, yn cynnwys gohebiaeth gyffredinol, 1916-1983; llythyrau oddi wrth Saunders Lewis, [1926]-1983; llythyrau oddi wrth D. J. Williams, 1930-1969; llythyrau oddi wrth Kate Roberts, 1937-1976; llythyrau'n ymwneud â'r Ysgol Fomio a charchariad Lewis Valentine, 1936-1937; dyddiaduron rhyfel,1916-1919; anerchiadau gan Valentine ac eraill, 1930-1972; a phapurau amrywiol a gasglwyd gan Valentine, 1874-1980. = Papers of the Rev. Lewis Valentine, 1874-1983, comprising general correspondence, 1916-1983; letters from Saunders Lewis, [1926]-1983; letters from D. J. Williams, 1930-1969; letters from Kate Roberts, 1936-1976; letters relating to the Bombing School and Lewis Valentine's imprisonment, 1936-1937; war diaries, 1916-1919; addresses by Valentine and others, 1930-1972; and miscelleneous papers collected by Valentine, 1874-1980.

Mae'r fonds yn cynnwys cofnodion cyfarfodydd y Pwyllgor Rheoli a phwyllgor Sir Gaernarfon Cronfa Apêl Saunders Lewis, 1989-2001; llythyron a phapurau amrywiol yn ymwneud â sefydlu a lansio'r Apêl, a llythyron yn ymwneud â threfnu gweithgareddau amrywiol i ddwyn arian i'r Gronfa, 1986-2002; gweithiau creadigol yn ymwneud â'r ysgoloriaethau, 1995-1996; cyfrifon a phapurau'r trysoryddion, 1989-2000; a phapurau printiedig sy'n ymwneud ag elusennau, 1996-2002. Y mae hefyd gopi o gyfansoddiad y Gronfa, 1989, a chopi o ddiweddariad, 1999.

Llythyrau gyda nifer o ohebwyr gwahanol yn trafod carchariad Saunders Lewis a'i iechyd tra yn y carchar, ynghyd â chopi o gwestiynau a holwyd iddo mewn cyfarfod yn Nhŷ Cyfarfod y Crynwyr, yn Heol Fawr, Abertawe, yng nghanol y 1930au, [1935]-[1937].

Gohebiaeth gyffredinol, 1967-2005, gan gynnwys llythyron at Marion Eames gan lenorion, cyhoeddwyr a chyfeillion yn trafod ei gwaith. Ymhlith y gohebwyr mae Gwynfor Evans; Islwyn Ffowc Elis; Saunders Lewis; Bob Owen, Croesor; Kate Roberts; a T. H. Parry-Williams. Ceir hefyd llythyron gan R. Geraint Gruffydd yn trafod ei gwaith ar lenyddiaeth Gymraeg, A Private Language?. = General correspondence, 1967-2005, including letters to Marion Eames by fellow writers, publishers and friends discussing her work. Amongst the correspondents are Gwynfor Evans; Islwyn Ffowc Elis; Saunders Lewis; Bob Owen, Croesor; Kate Roberts; and T. H. Parry-Williams. The file also includes letters from R. Geraint Gruffydd concerning her work on Welsh literature, A Private Language?.

Mae'r casgliad yn cynnwys deunydd a gasglwyd gan y cynllun yn ymwneud â'r llenorion Cymraeg canlynol: E. Tegla Davies, Huw Lloyd Edwards, Harri Gwynn, D. Gwenallt Jones, John Gwilym Jones, J. Saunders Lewis, Alun Llywelyn-Williams, T. H. Parry-Wiliams, Caradog Prichard, Kate Roberts, D. J. Williams, Abergwaun, Huw Llewelyn Williams a Waldo Williams. Mae'r archif yn cynnwys hefyd adysgrifau o rhai o'r casetiau o atgofion awduron Cymraeg diweddar a recordiwyd gan staff y cynllun ymchwil, ychydig eitemau o archifau yr Academi, deunydd yn ymwneud â gweithgareddau'r Academi a'r cynllun ymchwil, papurau ynglŷn â Geiriadur yr Academi a gwobr Griffith John Williams, a gohebiaeth yn deillio o'r cynllun ymchwil = The collection comprises material collected by the scheme relating to the following Welsh literary figures: E. Tegla Davies, Huw Lloyd Edwards, Harri Gwynn, D. Gwenallt Jones, John Gwilym Jones, J. Saunders Lewis, Alun Llywelyn-Williams, T. H. Parry-Wiliams, Caradog Prichard, Kate Roberts, D. J. Williams, Fishguard, Huw Llewelyn Williams and Waldo Williams. The archive also includes transcripts of some of the casettes of reminiscences of recent Welsh authors recorded by the staff of the research project, a few items from the archives of the Academi, material relating to the activities of the Academi and the research project, papers concerning the Welsh Academi Dictionary and the Griffith John Williams Prize, and correspondence deriving from the research scheme.

Papurau'n ymwneud â gyrfa G. J. Williams, gan gynnwys ceisiadau am swyddi a thystlythyrau, 1914-1927, 1946; ynghyd â chopi o gais Saunders Lewis am swydd yng Ngholeg Rhydychen, 1947.

Mae'r ffeil yn cynnwys hanner cant a phump o lythyrau, yn cynnwys llythyrau oddi wrth Sir John Cecil-Williams (2), Hafina Clwyd (1), Goronwy Daniel (1), Sephora Davies (1), Y Parch. G. A. Edwards (4), Huw [Ethall] (3), Yr Athro D. Simon Evans (1), Gwynfor Evans (1), James Hanley (1), Lancelot Hogben (1) Cledwyn Hughes (1), Augustus John (1), Alun Jones (1), Yr Athro Bedwyr Lewis Jones (4), Bobi Jones (1), Gwenallt, (1), Gwenan Jones (3), Gwyn [Erfyl Jones] (3), Ceri Lewis (1), Hywel Lewis (1), Saunders Lewis (2), David Lloyd (1), J. R. Owen (6), Syr Thomas Parry (3), Marged [Pritchard] (1), Melville Richards (1), R. S. Thomas (1), Elfed Thomas (1), Huw Wheldon (1), D. J. Williams (1), Gerwyn Williams (1) a T. H. Parry Williams (1).

Papurau'n ymwneud yn bennaf â gyrfa Saunders Lewis yn sgîl llosgi'r Ysgol Fomio yn 1936. Yn eu plith ceir deiseb yn datgan cefnogaeth iddo a phapurau'n ymwneud â'r cyfarfod protest a gynhaliwyd yn Abertawe, 22 Mai 1937.

Llythyrau, [1962]-[1970]. Ymhlith y gohebwyr mae Selwyn [Jones] (15), A. O. H. Jarman, Dafydd Glyn Jones, Thomas Jones, Gildas [Jaffrennou] (2), [T.] Llew [Jones], David Jenkins (4), Gwenallt (2), J. R. Jones, Glyn [Jones] (2), Dafydd Iwan (2), Bedwyr [Lewis Jones] (3), Bobi Jones (4), Gwilym R. [Jones], R. Tudur Jones, Saunders Lewis (4), Alun Llywelyn-Williams, Roland Mathias (3), T. J. [Morgan] (4), Dyfnallt [Morgan], Derec Llwyd Morgan (7), Proinsias Mac Cana, W. Rhys Nicholas (2), a Dyddgu [Owen].

Llawysgrifau erthyglau, adolygiadau a beirniadaethau'n bennaf, [1973]-1992, gan gynnwys nifer a anfonwyd at gylchgronau a phapurau Cymreig eraill fel Y Faner, Barn, Barddas a golygyddol Taliesin. Ceir hefyd Ddarlith Dyfnallt 'Yr ymwybod o genedl yng Nghymru diweddar', 1980; Darlith Flynyddol Emrys ap Iwan, Abergele, 1985; 'Gysfenu i'r wasg gynt', (Darlith Radio Flynyddol BBC Cymru, 1980) a 'Saunders Lewis 1893-1985', Eisteddfod Genedlaethol Abergwaun 1986.

Llythyrau, [1943]-[1961]. Ymhlith y gohebwyr mae Gwenallt, T. Charles Edwards (2), D. J. Wiliams, Saunders Lewis, Dr Noëlle Davies, Keidrych Rhys (2) ac Euros [Bowen], ynghyd ag enghreifftiau o emynau Saesneg a luniwyd ganddo.

Llythyrau, 1976-1979, gan gynnwys rhai oddi wrth Dafydd Rowlands yn amgau copi llawysgrif o'i gerdd 'Yr un yw glaw a chragen', Owain [Owain], Gilbert [Ruddock] (5), John Rowlands (2), Sandra Anstey, Saunders Lewis, Merêd [Meredydd Evans], [D.] Myrddin [Lloyd], Urien [Wiliam] a Ffred Ffransis. Ceir llythyrau o gefnogaeth iddo yn dilyn ei weithred yn diffodd trosglwyddydd teledu ym Mhencarreg yn 1979 gyda Meredydd Evans a Ned Thomas mewn protest ar ran Cymdeithas yr Iaith .

Teyrngedau i goffáu Trebor Lloyd Evans, 1979, ar gyfer Wilia [papur Cymraeg misol Abertawe], John Griffiths, 1980, Saunders Lewis, 1985, J. Henry Jones, 1985, Chris Zaremba, Y Faner, Mawrth 1990, Pennar Davies [cyhoeddwyd yn Taliesin, Gwanwyn, 1997], 'Cyfarch yr Athro W. D. Davies', [1984] ac i'w frawd Gwilym Griffiths, 2002.

Llythyrau, [1937]-[1965]. Ymhlith y gohebwyr mae Bobi Jones (5), Gildas [Jaffrennou] (17), Bedwyr L[ewis] Jones (4), David Jenkins, J. R. Jones (2), Gwenallt Jones (3), Thomas Jones (2), Gwyn [Erfyl] (3), A. O. H. Jarman (2), Selwyn Jones (3), Gwenan Jones, John [Gwilym Jones], Saunders Lewis, Roland Mathias (3), a Dyfnalt [Morgan].

Papurau, [1926]-1989, yn ymwneud â Saunders Lewis gan gynnwys traethawd beirniadol buddugol Tecwyn Lloyd ar waith Saunders Lewis, Eisteddfod Genedlaethol Aberteifi 1942; llythyrau’n trafod enwebu Saunders Lewis ar gyfer gwobr Nobel yn 1970; a'i draethawd PhD arfaethedig ar y llenor.

Llythyrau, 1980-1984. Ymhlith y gohebwyr mae Gwynfor Evans (yn mynegi'i fwriad i ymprydio hyd angau pe bai angen os na fyddai'r Llywodraeth Geidwadol newydd yn newid ei meddwl a sefydlu sianel Gymraeg newydd), Geraint Bowen, [D.] Myrddin [Lloyd] (3) a Gwyneth Lewis. Ceir llythyrau o gefnogaeth adeg achos llys Pennar Davies a charcharu'i fab Hywel Pennar gan gynnwys rhai oddi wrth Mered[ydd] [Evans], Menna Elfyn a Saunders Lewis (2), ynghyd â thaflen y cyfarfod a gynhaliwyd i gydnabod ei wasanaeth yng nghapel Ebeneser Newydd, Abertawe, 1983, a'i anerchiad 'Dydd Blynyddol y Coleg Coffa', 1984.

Llythyr oddi wrth Saunders Lewis, 1964, yn ymwneud â llwyddiant ei nofel [Lleian Llanllŷr]; llythyr oddi wrth Gruffydd Aled Williams, 2002, yn ymateb i’w nofel olaf Cydio mewn Cwilsyn ac oddi wrth Geraint V[aughan] Jones, 2003.

Gohebiaeth, 1962-1989, yn cynnwys yn bennaf llythyron at Gwenlyn Parry yn trafod ei fywyd a'i waith. Ymysg y gohebwyr mae John Wain, Saunders Lewis, Bobi Jones, Islwyn Ffowc Elis, a J. Ellis Williams. Ceir llythyron hefyd gan ei gyhoeddwyr yn trafod materion ariannol; llythyr o Dŷ'r Cyffredin yn beirniadu rhaglenni teledu Cymraeg; a llythyron o Swyddfa'r Arglwydd Siambrlen yn ymwneud â'r dramâu Y Ddraenen Fach a Poen yn y Bol.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau, [1930 x 1999], oddi wrth ysgolheigion a llenorion Cymraeg a Cheltaidd, gan gynnwys nifer o lythyrau oddi wrth Saunders Lewis (17), Syr Thomas Parry (18) a Kate Roberts (18).

Llythyrau at Morris Jones, 1933-1977, oddi wrth Saunders Lewis ac eraill; copïau llawysgrif a theipysgrif o ddramâu gan Saunders Lewis. Huw Lloyd Edwards, F. Sladen-Smith ac Ieuan Griffith, a chyfieithiadau o ddramâu Shakespeare gan J. T. Jones, Porthmadog,[1934]-[1968]; posteri ar gyfer dramau a berfformiwyd gan Gwmni Garthewin neu yn Theatr Garthewin,1946-1958; cynlluniau mewn dyfrlliw a phensil o wisgoedd a setiau, [1948]-[1959]; cynlluniau llwyfan,[1968]; ffotograffau o berfformiadau, [c. 1947]-[c.1980]; tocynnau, raglenni ac effemera arall, 1946-1977; gohebiaeth ynglŷn â'r theatr a'r cwmni,1946-1954; llyfrau cofnodion, 1949-1989 (ynghyd â nodyn, 1994); papurau ariannol,1946-1985; papurau cyffredinol,1946-1971; torion papur newydd,1946-1977; a rhaglenni'n ymwneud â chwmnïau theatrig eraill,1947-1984 = Letters to Morris Jones, 1933-1977, from Saunders Lewis and others; manuscript and typescript copies of plays by Saunders Lewis, Huw Lloyd Edwards, F. Sladen-Smith, and Ieuan Griffith, and translations of Shakespeare plays by J. T. Jones, Porthmadog, [1934]-[1968]; posters of plays performed by Cwmni Garthewin or at Theatr Garthewin, 1946-1958; watercolour and pencil designs of costumes and sets, [1948]-[1959]; stage plans, [1968]; photographs of performances, [c.1947]-[c.1980]; tickets, programmes and other ephemera, 1946-1977; correspondence concerning the theatre and company, 1946-1954; minute books, 1949-1989 (with a note, 1994); financial papers, 1946-1985; general papers, 1946-1971; newspaper cuttings, 1946-1977; and programmes relating to other theatre companies, 1947-1985.