Ardal dynodi
Cod cyfeirnod
Teitl
Dyddiad(au)
- 1927-2007 / (Creation)
Lefel y disgrifiad
fonds
Maint a chyfrwng
17 bocs bach (0.153 metrau ciwbig), 6 cyfrol; 1 bocs bach [Rhodd 2016]; 1 bocs bach [Rhodd 2018].
Ardal cyd-destun
Enw'r crëwr
Hanes bywgraffyddol
Ganwyd y nofelydd Marion Eames ym Mhenbedw, swydd Gaer, ar 5 Chwefror 1921, ond fe'i magwyd yn Nolgellau, Gwynedd. Derbyniodd ei haddysg yn Ysgol Dr Williams, Dolgellau. Yn bymtheg oed ymadawodd â'r ysgol i weithio yn Llyfrgell y Sir, Dolgellau, ac yna yn Llyfrgell Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Gweithiodd hefyd am rai blynyddoedd fel trefnydd Plaid Cymru ac yn olygydd ar bapur newydd wythnosol 'Y Dydd' yn Nolgellau.
Ymadawodd â'r papur yn 1954 i symud i Lundain i astudio'r piano a'r delyn yn Ysgol Gerdd y Guildhall. Yno priododd ei gŵr, y newyddiadurwr Griffith Williams, yn 1955. Gweithiodd i gylchgrawn Sefydliad y Merched, 'Home and Country', am gyfnod cyn penderfynu dychwelyd i Gymru yn 1959 i dderbyn swydd fel cynhyrchydd radio i'r BBC yng Nghaerdydd. Yn ogystal i'w gwaith ar y radio, ysgrifennodd rai sgriptiau i Pobol y Cwm yn y dyddiau cynnar. Ymddeolodd o'r BBC yn 1980.
Caiff Marion Eames ei hystyried yn un o brif nofelwyr hanes Cymru. Daeth i amlygrwydd yn dilyn cyhoeddi ei nofelau cyntaf, Y Stafell Ddirgel (1969) ac Y Rhandir Mwyn (1972), y ddwy yn olrhain hanes y Crynwyr yn Nolgellau ac ym Mhennsylfania. Wedi'r llwyddiant a brofodd yn sgil y gweithiau yma, aeth ymlaen i ysgrifennu sawl nofel ar gyfer oedolion ac i blant, gan gynnwys I Hela Cnau (1978) ac Y Gaeaf Sydd Unig (1982), a'r gyfres o storïau byrion Sionyn a Siarli. Bu farw Marion Eames yn Nolgellau ar 3 Ebrill 2007.
Hanes archifol
Ffynhonnell
Marion Eames; Rhodd (NLW MSS 22495-22500); 1988
John Atkinson, nai Marion Eames; Byfleet; Rhodd; Mehefin 2007; 004573544.
Cymdeithas Bob Owen; Pryniad (dyddiadur M8/3, ac un o'r cyfrolau yn M5/5); Medi 2007
Mr Godfrey Lee; Castell Caereinion; Rhodd (M9); Awst 2016; 99206748502419.
Mrs Bronwen Evans; Dolgellau; Rhodd (M10); Medi 2018; 99206748502419.
Ardal cynnwys a strwythur
Natur a chynnwys
Papurau Marion Eames, 1927-2007, yn cynnwys drafftiau o'i nofelau a gweithiau llenyddol eraill, 1933-[2005]; addasiadau o'i gwaith, 1981-[2007]; erthyglau, anerchiadau a darlithiau, [1970]-[2007]; llyfrau nodiadau a gwaith ymchwil, 1934-[2000]; deunydd printiedig, 1929-2007; gohebiaeth, 1967-2005; a phapurau personol, 1928-2002; ynghyd â phapurau ei gŵr, y newyddiadurwr Griffith Williams, 1927-1977. = Papers of the novelist Marion Eames, 1927-2007, comprising drafts of her novels and other literary works, 1933-[2005]; adaptations of her work, 1981-[2007]; articles, speeches and lectures, [1970]-[2007]; notebooks and research papers, 1934-[2000]; printed material, 1929-2007; correspondence, 1967-2005; and personal papers, 1928-2002; together with the papers of her husband, the journalist Griffith Williams, 1927-1977.
Gwerthuso, dinistrio ac amserlennu
Action: Cadwyd yr holl gofnodion a roddwyd i'r Llyfrgell.
Croniadau
Ni ddisgwylir ychwanegiadau.
System o drefniant
Trefnwyd yn LlGC yn ddau grŵp: papurau a llawysgrifau Marion Eames a phapurau Griffith Williams. Crynhowyd y llawysgrifau a dderbyniwyd yn rhodd i'r Llyfrgell yn 1988 o fewn un gyfres (M1) a chadwyd y cyfeirnodau gwreiddiol a roddwyd iddynt.
Ardal amodau mynediad a defnydd
Amodau rheoli mynediad
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gydymffurfio â'r amodau a nodir ar y ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data' a gyflwynir iddynt gyda'u tocynnau darllen.
Amodau rheoli atgynhyrchu
Amodau hawlfraint arferol.
Iaith y deunydd
- Cymraeg
- Saesneg
Sgript o ddeunydd
Nodiadau iaith a sgript
Cymraeg, Saesneg (am fanylion pellach gweler disgrifiadau'r lefelau perthnasol).
Cyflwr ac anghenion technegol
Cymhorthion chwilio
Ardal deunyddiau perthynol
Bodolaeth a lleoliad y gwreiddiol
Bodolaeth a lleoliad copïau
Unedau o ddisgrifiad cysylltiedig
Ardal nodiadau
Nodiadau
Crëwyd y teitl ar sail cynnwys yr archif.
Dynodwr(dynodwyr) eraill
Virtua system control number
GEAC system control number
Pwyntiau mynediad
Pwyntiau mynediad pwnc
Pwyntiau mynediad lleoedd
Pwyntiau mynediad Enw
- Eames, Marion -- Archives. (Pwnc)
Pwyntiau mynediad Genre
Ardal rheolaeth disgrifiad
Dynodwr disgrifiad
Dynodwr sefydliad
Rheolau a/neu confensiynau a ddefnyddiwyd
Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH
Statws
Lefel manylder disgrifiad
Dyddiadau creadigaeth adolygiad dilead
Ebrill 2009.
Iaith(ieithoedd)
- Cymraeg
Sgript(iau)
Ffynonellau
Nodyn yr archifydd
Lluniwyd y disgrifiad gan Rhian Lyn James. Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r disgrifiad hwn: Cydymaith i Lenyddiaeth Cymru (Caerdydd, 1997); The Independent, 6 Ebrill 2007; ac eitemau o fewn yr archif;
Nodyn yr archifydd
Lluniwyd y disgrifiadau ar gyfer ychwanegiadau Awst 2016 a Medi 2018 gan Rhys Davies; 2017 a 2020.