Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1877-1902 / (Creation)
Level of description
fonds
Extent and medium
1 bocs.
Context area
Name of creator
Biographical history
Yr oedd Hugh Roberts, 'Yr Hen Idris' (1832-1907), yn chwarelwr, hanesydd lleol a hynafiaethydd. Fe'i ganwyd ar 1 Ionawr 1832 ym Mryncrug, sir Feirionnydd. Symudodd gyda'i deulu i Abergynolwyn, sir Feirionnydd, yn 1842. Bu'n gweithio yn chwarel lechi Bryneglwys, sir Feirionnydd, am dros 30 mlynedd, er iddo weithio yn Nowlais, Merthyr Tudful, Morgannwg pan oedd yn ifanc. Daeth yn adnabyddus yn lleol fel hanesydd a hynafiaethydd ac am ei ddaliadau gwleidyddol, gan iddo chwarae rhan flaenllaw yn lleol yn ymgyrch Rhyddfrydwyr sir Feirionnydd yn etholiad 1868. Bu farw yn 1907.
Archival history
Darganfuwyd yr archif ymysg papurau disgynnydd y rhoddwr, Elwyn Roberts (1905-1988), trefnydd cenedlaethol Plaid Cymru. Rhifwyd y papurau gan Elwyn Roberts cyn i Lyfrgell Genedlaethol Cymru eu derbyn.
Immediate source of acquisition or transfer
Miss Gwyneth Roberts; Abergynolwyn; Rhodd; 1989
Content and structure area
Scope and content
Papurau Hugh Roberts, 1877-1902, yn cynnwys penillion a cherddi, dwy ddrama fer ynglŷn â dirwest, nodiadau ac anerchiadau ar y dosbarth gweithiol a hawliau gweithwyr, anerchiadau a llythyrau at y wasg yn esbonio ei ddaliadau gwleidyddol ac yn ymwneud ag ymgyrchoedd etholiadol, nodiadau bywgraffyddol yn manylu ar ei gyfnod yn chwarel Bryneglwys a nodiadau a llythyrau ynghylch hanes Abergynolwyn = Papers of Hugh Roberts, 1877-1902, including verses and poems, two short plays concerning temperance, notes and addresses on the working classes and workers' rights, addresses and letters to the press expounding his political views and relating to election campaigns, autobiographical notes detailing his period at Bryneglwys quarry and notes and letters concerning the history of Abergynolwyn.
Appraisal, destruction and scheduling
Action: Cadwyd yr holl gofnodion a gyflwynwyd i Lyfrgell Genedlaethol Cymru.
Accruals
Ni ddisgwylir ychwanegiadau.
System of arrangement
Trefnwyd yn unol â'r cynllun rhifo a fabwysiadwyd gan Elwyn Roberts.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data'.
Conditions governing reproduction
Amodau hawlfraint arferol.
Language of material
- Welsh
- English
Script of material
Language and script notes
Cymraeg, gydag ychdig eitemau yn Saesneg.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Ceir copi caled o'r catalog yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Mae'r catalog ar gael ar lein.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Crëwyd y teitl ar sail cynnwys yr archif.
Alternative identifier(s)
Virtua system control number
Project identifier
Access points
Place access points
Name access points
- Roberts, Hugh, 1832-1907 -- Archives. (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Wrth lunio y disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rhestr AACR2; ac LCSH
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Mawrth 2003.
Language(s)
- Welsh
Script(s)
Sources
Archivist's note
Lluniwyd gan Rhys Jones i brosiect ANW. Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r rhestr: LlGC, Rhestr o Bapurau Hugh Roberts ('Yr Hen Idris'), Abergynolwyn'; Roberts, Elwyn, Wrth Odre Cadair Idris (Pen-y-groes, Caernarfon, 1989); Roberts, Hugh, 'Hunangofiant hen chwarelwr', Cymru XXXIII (1907), tt.77-82, 139-140;