Showing 1 results

Deunydd yn ymwneud â'r frwydr ar ran y trigolion yn ystod hanner cyntaf y 1960au i achub Llangyndeyrn a phentrefi eraill Cwm Gwendraeth Fach rhag eu boddi gan Gorfforaeth Abertawe er mwyn creu cronfa ddŵr i ddiwallu anghenion cartrefol a diwydiannol Gorllewin Morgannwg. Casglwyd y deunydd gan y Parchedig William Merfyn Rees, ysgrifennydd Pwyllgor Amddiffyn Llangyndeyrn, a'i fab Hywel Gealy Rees, golygydd y gyfrol Sefyll yn y Bwlch: Brwydr Llangyndeyrn 1960-1965 (Y Lolfa, 2013) (gweler nodyn isod). Mae'r eitemau'n cynnwys dwy ffeil o dorion o'r wasg o'r 1960au yn olrhain hanes y frwydr, ynghyd â thorion mwy diweddar; llythyrau a anfonwyd at y Parchedig W. M. Rees yn cefnogi safiad trigolion Llangyndeyrn yn erbyn Corfforaeth Abertawe; deunydd yn ymwneud â dyddiadau a dathliadau nodedig yn hanes brwydr Llangyndeyrn; a chyfeiriadau at lyfrau a cherddi sy'n dathlu llwyddiant y frwydr. Sawl eitem wedi'u harnodi, yn ôl pob tebyg yn llaw Hywel Gealy Rees.

Yn atodol, ceir nodiadau printiedig yn manylu ar natur a lleoliad deunydd di-brint sy'n perthyn i'r casgliad ac sydd wedi'i drosglwyddo i adrannau eraill o LlGC; ynghyd â rhestr printiedig o ddyddiadau nodedig yn hanes brwydr Llangyndeyrn.

= Material relating to the struggle on the part of the residents of the village of Llangyndeyrn during the first half of the 1960s to save theirs and other communities in the Gwendraeth Valley from being drowned by Swansea Corporation in order to create a reservoir to meet the domestic and industrial needs of West Glamorgan. The material was collated by the Reverend William Merfyn Rees, secretary of the Llangyndeyrn Defence Committee, and his son, Hywel Gealy Rees, editor of the book Sefyll yn y Bwlch: Brwydr Llangyndeyrn 1960-1965 (Y Lolfa, 2013) (see note below). The items include two files containing 1960s press cuttings chronicling the Llangyndeyrn residents' struggle, together with more recent press cuttings; letters of support for the stand taken by Llangyndeyrn's residents against Swansea Corporation sent to Reverend W. M. Rees; material relating to notable dates, celebrations and anniversaries in the history of Llangyndeyrn's fight for justice; and references to books and poems commemorating the success of the fight. Several items are annotated, most likely in the hand of Hywel Gealy Rees.

Appended are printed notes detailing the nature and location of non-print material which forms part of this archive and which has been transferred to other departments within NLW; together with a printed list of notable dates in the history of Llangyndeyrn's fight for victory.