Showing 41 results

Archival description
Papurau Mary Silyn Roberts (Archif Menywod Cymru) = Mary Silyn Roberts Papers (Women's Archive of Wales)
Print preview View:

Gohebiaeth = Correspondence

Gohebiaeth bersonol a swyddogol Mary Silyn Roberts a'i gŵr Robert (Silyn) Roberts, gan gynnwys gohebiaeth rhwng Mary a Silyn yn dyddio o'u perthynas cynnar ym mlynyddoedd olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg hyd at fis cyn marw Silyn ym 1930; gohebiaeth gydag aelodau teuluol a chyda chyfeillion a chydnabod ledled y byd; a gohebiaeth rhwng cangen Gogledd Cymru o Gymdeithas Addysg y Gweithwyr a Choleg Harlech; ynghyd â llythyr oddi wrth y bardd R. Williams Parry at y newyddlen Y Dinesydd Cymreig. = Personal and official correspondence of Mary Silyn Roberts and of her husband Robert (Silyn) Roberts, which includes correspondence between Mary and Silyn dating from their early relationship in the closing years of the nineteenth century to a month prior to Silyn's death in 1930; correspondence with family members and with friends and acquaintances worldwide; and correspondence between the Workers' Educational Association and Coleg Harlech; together with a letter from the poet R. Williams Parry to the Welsh newspaper Y Dinesydd Cymreig.

Gohebiaeth rhwng Mary a Robert (Silyn) Roberts = Correspondence between Mary and Robert (Silyn) Roberts

Llythyr, 22 Medi 1897, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Mary Parry (wedyn Mary Silyn Roberts), Balmoral House, Neuadd Alexandra, Aberystwyth, lle 'roedd Mary (yn ugain oed) yn lletya tra'n darlithio ym Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Cyfeiria at ei bywyd a'i gwaith yn Aberystwyth; at ei hewyrth, y Parchedig John Williams, Corwen [arnod yn llaw Mary Silyn Roberts: 'Rev. J. Wms Corwen'], a'i wraig, a fu'n gwmni iddi hyd Amwythig; at Tom, ei chefnder; ac yn gresynu nad oes cyfle ganddi ar hyn o bryd i gyfarfod â Silyn, ac y byddai'n well ganddi na fyddai ef yn dod i Aberystwyth i'w gweld. = Letter, 22 September 1897, to Robert (Silyn) Roberts from Mary Parry (afterwards Mary Silyn Roberts), Balmoral House, Alexandra Hall, Aberystwyth, where Mary (aged twenty) was staying while lecturing at Aberystwyth University. References to her life and work in Aberystwyth; to her uncle, the Reverend John Williams, Corwen [annotation in Mary Silyn Roberts' hand: 'Rev. J. Wms Corwen'], and his wife, who accompanied her on her journey as far as Shrewsbury; to her cousin Tom; and regrets that she has no opportunity to meet up with Silyn for a while, and that it would be best if he didn't visit her at Aberystwyth.

Llythyr, 14 Mai 1899, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Mary Parry (wedyn Mary Silyn Roberts), Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, yn cyfeirio at nodiadau llenyddol a fenthycwyd iddi gan Silyn, at iechyd Silyn, ac at ei ddewisiadau gyrfäol yn ôl capeli a cholegau; yn poeni am iechyd meddwl un 'R. C. Allen'; cyfeiriad at fynychu darlith dan ofal yr Athro Syr Edward Anwyl (1866-1914) ac at ei gwaith academaidd; ei dymuniad i ddysgu chwarae tennis; cyfeiriad at ei brodyr, Evan a Henry, yn arbennig beth a ddylai cam nesaf Evan fod o ran astudiaeth a gyrfa. Arnodiad yn llaw Mary Silyn Roberts. = Letter, 14 May 1899, to Robert (Silyn) Roberts from Mary Parry (afterwards Mary Silyn Roberts), University College of Wales, Aberystwyth. References to literary notes lent her by Silyn, to Silyn's health, and to his career choices in terms of chapels and colleges; her concern for the mental health of one 'R. C. Allen'; her attendance at a lecture given by Professor Sir Edward Anwyl (1866-1914), and her academic work; her wish to learn to play tennis; mentions her brothers, Evan and Henry, with particular reference to Evan's study and career options. Annotation in the hand of Mary Silyn Roberts.

Dau gopi o lythyr, 15 Chwefror 1925, a ysgrifennwyd gan Robert (Silyn) Roberts at ei wraig Mary Silyn Roberts. Cyfeirir at gynhadledd [?Cymdeithas Addysg y Gweithwyr] y bu Silyn yn rhan ohoni ym Mae Colwyn, a sut y ffurfiwyd pwyllgor yno i greu cangen Gogledd Cymru o'r Gymdeithas yn rhanbarth annibynnol, gyda Silyn yn ysgrifennydd iddo. Awgryma geiriau clo Silyn nad oedd Mary wedi bod yn dda yn ddiweddar. Ceir mân wahaniaethau rhwng y ddau gopi, ond mae hanfod y llythyr yn aros yr un fath. Gweler hefyd Gohebiaeth rhwng Swyddfa Ranbarthol Cymdeithas Addysg y Gweithwyr, Bangor a Choleg Harlech = Two copies of a letter, 15 February 1925, written by Robert (Silyn) Roberts to his wife Mary Silyn Roberts, referencing a [?Workers' Educational Association] conference in which he took part, and the formation there of a committee to establish the North Wales branch of the WEA as an independent district, with Silyn as its secretary. Silyn's closing words suggest that Mary had recently been unwell. There are some minor differences between the two copies, but the essence of their contents remains the same. See also Correspondence between the Workers' Educational Association District Office, Bangor and Coleg Harlech.

Nodiadau ynghylch gwaith gweinyddol Cymdeithas Addysg y Gweithwyr ysgrifennwyd, 1 Gorffennaf 1930, gan Mary Silyn Roberts at ei gŵr Robert (Silyn) Roberts ar gyfer ei ddychweliad o daith i Rwsia, tra 'roedd hithau ar fîn cychwyn ar daith i Ddenmarc, ynghyd â chyfeiriadau Mary Silyn Roberts tra byddai'n aros yn Nenmarc. Bu farw Silyn ar y 15fed o Awst y flwyddyn honno. Gweler hefyd Gohebiaeth rhwng Swyddfa Ranbarthol Cymdeithas Addysg y Gweithwyr, Bangor a Choleg Harlech = Notes regarding administrative work relating to the Workers' Educational Association (WEA) written, 1 July 1930, by Mary Silyn Roberts to her husband Robert (Silyn) Roberts, to be read on his return from a visit to Russia, while she was about to depart for a visit to Denmark, together with a note of Mary Silyn Roberts' addresses during her stay in Denmark. Silyn died on 15th August of that year. See also Correspondence between the Workers' Educational Association District Office, Bangor and Coleg Harlech.

Gohebiaeth rhwng Mary a Robert (Silyn) Roberts = Correspondence between Mary and Robert (Silyn) Roberts

Gohebiaeth rhwng Mary a Robert (Silyn) Roberts yn dyddio o'u perthynas cynnar ym mlynyddoedd olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg hyd at fis cyn marw Silyn ym 1930. = Correspondence between Mary and Robert (Silyn) Roberts dating from their early relationship during the closing years of the nineteenth century until a month prior to Silyn's death in 1930.

Papurau Mary Silyn Roberts (Archif Menywod Cymru) = Mary Silyn Roberts Papers (Women's Archive of Wales)

  • GB 0210 MSILYNR
  • Fonds
  • 1897-[1960]

Papurau'r ymgyrchwraig a'r ddarlithwraig Mary Silyn Roberts, sy'n cynnwys gohebiaeth bersonol a swyddogol Mary a'i gŵr Robert (Silyn) Roberts, ynghyd â deunydd amrywiol yn ymwneud, yn bennaf, â Chymdeithas Addysg y Gweithwyr, Coleg Harlech a pholisïau cymdeithasol-wleidyddol yr Undeb Sofietaidd (fel yr oedd) yn ystod degawdau cynnar yr ugeinfed ganrif. Eitemau pwysig a diddorol o fewn y casgliad yw cyfres o lythyrau a anfonwyd at Silyn Roberts gan R. Williams Parry tra 'roedd yr olaf yn gwasanaethu yn y Rhyfel Byd Cyntaf, a chopi llawysgrif drafft o Cerddi'r Bugail, sef cyfrol goffa o farddoniaeth Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917). = Papers of the campaigner and lecturer Mary Silyn Roberts, which include personal and official correspondence of Mary and of her husband Robert (Silyn) Roberts, together with miscellaneous material relating mainly to the Workers' Educational Association, Coleg Harlech and the socio-political policies of the then Soviet Union during the early decades of the twentieth century. Notable items within the collection are a series of letters sent to Silyn Roberts by poet R. Williams Parry while the latter was serving in the First World War, and a draft manuscript copy of Cerddi'r Bugail, the commemorative volume of the poems of Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917).

Yn atodol, ceir nodiadau teipiedig gan Luned Meredith, un o roddwyr y casgliad, sy'n cynnig gwybodaeth ychwanegol a sylwadau personol ynghylch y deunydd, ynghyd â thrawsgrifiadau o rai llythyrau. NODER NAD YW'R CYFEIRIADAU AT DEITLAU/RHIFAU'R EITEMAU BELLACH YN DDILYS OHERWYDD AD-DREFNIAD Y DEUNYDD YN YSTOD Y BROSES GATALOGIO.
= Supplementary material includes typescript notes by Luned Meredith, one of the donors of the collection, containing additional information and personal observations regarding the material, together with transcripts of some of the letters. NOTE THAT REFERENCES TO TITLES/NUMBERS OF ITEMS ARE NO LONGER VALID DUE TO REARRANGEMENT OF MATERIAL DURING THE CATALOGUING PROCESS.

Roberts, Mary Silyn, 1877-1972

Llythyrau at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth W. J. Gruffydd = Letters to Robert (Silyn) Roberts from W. J. Gruffydd

Llythyrau, 1899-1917, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth yr ysgolhaig, bardd, beirniad a'r golygydd W. J. (William John) Gruffydd (1881-1954), ac un llythyr, 1918, oddi wrth Gwenda Gruffydd, gwraig W. J. Gruffydd. Cyfeirir at yrfa academaidd W. J. Gruffydd yn Rhydychen; ei garwriaeth â'i ddarpar-wraig Gwenda Evans ac â merch o'r enw Winnie, a'i briodas yn y pen draw â Gwenda; "Miss P." (sef Mary Parry, wedyn Mary Silyn Roberts); barddoniaeth, gan gynnwys enghreifftiau o waith W. J. Gruffydd, ac yntau'n holi am farddoniaeth o eiddo Silyn; ei waith golygyddol; crefydd, athroniaeth, gwleidyddiaeth a daliadau personol; a'i gyfnod o wasanaeth yn y llynges, ac yntau'n dyheu am gael gadael. Mae llythyr Gwenda Gruffydd yn cyfeirio at ei brwydr i ryddhau ei gŵr o'r llynges, ac yn erfyn ar ddylanwad Silyn i'w chynorthwyo yn hyn o beth, gyda chefnogaeth 'Tom Jones' (sef, mae'n debyg, Dr Thomas Jones (1870-1955)). Ceir yn ogystal broflen o erthygl dan y teitl 'Addysg yng Nghymru' a ysgrifenwyd gan W. J. Gruffydd ar gyfer Barn Cymru Ieuanc (Rhif 2); llythyr printiedig a ysgrifenwyd gan W. J. Gruffydd i'r newyddlen Y Brython; a llythyr printiedig dan y teitl 'W. J. Gruffydd a'r Hen Feirdd' a anfonwyd gan W. J. Gruffydd at gyhoeddiad nas enwir ac a grybwylla enwau Silyn Roberts ac R. Williams Parry. Ynghyd â thrawsgrifiadau teipysgrif o'r llythyrau a disgrifiad cryno o'r deunydd atodol.
= Letters, 1899-1917, to Robert (Silyn) Roberts from the academic, poet, adjudicator and editor W. J. (William John) Gruffydd (1881-1954) and one letter, 1918, from Gwenda Gruffydd, wife of W. J. Gruffydd. References include W. J. Gruffydd's academic career at Oxford; his courtship of Gwenda (Evans, later his wife), his dalliance with a woman named Winnie, and his eventual marriage to Gwenda; "Miss P." (Mary Parry, later Mary Silyn Roberts); poetry, including examples of work by W. J. Gruffydd and his request to receive some of Silyn's poetry; his editorial work; religion, philosophy, politics and personal theories; and his period in the navy and his longing to leave the service. Gwenda Gruffydd's letter refers to her battle to have her husband released from his naval service, requesting Silyn, with the support of "Tom Jones" (most likely Dr Thomas Jones (1870-1955)) to help bring this about. Together with the proof of an article titled 'Addysg yng Nghymru' ('Education in Wales') written by W. J. Gruffydd for Barn Cymru Ieuanc (No. 2); printed letter written by W. J. Gruffydd for Y Brython newspaper; and a printed letter titled 'W. J. Gruffydd a'r Hen Feirdd' ('W. J. Gruffydd and the Old Poets'), sent by W. J. Gruffydd to an unnamed publication and which references Silyn Roberts and R. Williams Parry. Also included are typescript transcripts of the letters and a brief description of the supplementary material.

Gohebiaeth bersonol Robert (Silyn) Roberts = Personal correspondence of Robert (Silyn) Roberts

Gohebiaeth bersonol Robert (Silyn) Roberts oddieithr rhyngddo ef a'i wraig, Mary Silyn Roberts, y gohebwyr yn cynnwys Jane Parry ac Evan Parry, mam a brawd Mary Silyn Roberts; y bardd a'r ysgolhaig W. J. Gruffydd; a chasgliad pwysig o lythyrau o'i gyfnod yn y Rhyfel Byd Cyntaf oddi wrth y bardd R. Williams Parry. = Personal correspondence of Robert (Silyn) Roberts other than that between him and his wife, Mary Silyn Roberts, the correspondents including Jane Parry and Evan Parry, mother and brother of Mary Silyn Roberts; the poet and academic W. J. Gruffydd; and an important collection of First World War letters from the poet R. Williams Parry.

Llythyrau at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Margarethe Hoffmann = Letters to Robert (Silyn) Roberts from Margarethe Hoffmann

Llythyr, 31 Gorffennaf 1906, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Margarethe Hoffmann, a oedd yn wreiddiol o Ddenmarc ond a oedd yn ysgrifennu o Gaeredin, yn cyfeirio at ei harhosiad diweddar yng nghartref Silyn a Mary Silyn Roberts ac at eu mab, Glynn Silyn Roberts, a fyddai'n faban ifanc yr adeg hon; hefyd yn nodi cyfeiriad modryb Margarethe Hoffmann yn yr Almaen. = Letter, 31 July 1906, to Robert (Silyn) Roberts from Margarethe Hoffmann, who was originally from Denmark but who was writing from Edinburgh, referencing her recent stay with Silyn and Mary Silyn Roberts and mentioning their son Glynn Silyn Roberts, who would have been an infant at this time; also noting Margarethe Hoffmann's aunt's address in Germany.

Llythyr, 10 Awst 1907, at Robert (Silyn) Roberts tra 'roedd yn Boulogne-sur-Mer, Ffrainc oddi wrth Margarethe Hoffmann a Louise [?Wissteten], Stubbekøbing, Denmarc, yn cyfeirio at Mary Silyn Roberts a'i gwaith yn darlithio mewn ysgol haf yn Nenmarc; cyfeiriad hefyd at Glynn Silyn Roberts, mab bychan Silyna Mary Silyn Roberts. Nodyn gan Luned Meredith, un o roddwyr y casgliad, ar daflen atodol: 'Mae Glynn ychydig dros flwydd oed; mae Mary yn ôl yn darlithio yn Nenmarc ac R[obert] S[ilyn] R[oberts] yn Ffrainc. Siwr fod Glynn yng nghofal ei nain (?). Trefniadau anarferol iawn i'r cyfnod faswn i'n meddwl'. = Letter, 10 August 1907, to Robert (Silyn) Roberts while he was at Boulogne-sur-Mer, France from Margarethe Hoffmann and Louise [?Wissteten], Stubbekøbing, Denmark, relating to Mary Silyn Roberts and her work lecturing at summer school in Denmark; reference also to Glynn Silyn Roberts, infant son of Silyn and Mary Silyn Roberts. Note by Luned Meredith, one of the archive's donors, on accompanying sheet (translated): 'Glynn is a little over a year old; Mary is back lecturing in Denmark and R[obert] S[ilyn] R[oberts] is in France. Glynn is probably in his grandmother's care (?). Very unusual arrangements for the time, I should think.'

Llythyr at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Jane Parry = Letter to Robert (Silyn) Roberts from Jane Parry

Llythyr, 3 Ebrill 1906, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Jane Parry, mam Mary Silyn Roberts, Eardley Crescent, Llundain ar achlysur geni Glynn, mab Silyn a Mary Silyn Roberts. Arnodwyd yn llaw Mary Silyn Roberts: 'for Glynn' a 'ar ol [sic] geni Glynn ap Silyn'. = Letter, 3 April 1906, to Robert (Silyn) Roberts from Jane Parry, Eardley Crescent, London, mother of Mary Silyn Roberts, on the occasion of the birth of Glynn, son of Silyn and Mary Silyn Roberts. Annotated in Mary Silyn Roberts' hand: 'for Glynn' and 'ar ol [sic] geni Glynn ap Silyn' [after the birth of Glynn ap [son of] Silyn].

Llythyr at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Evan Parry = Letter to Robert (Silyn) Roberts from Evan Parry

Llythyr, 12 Ebrill 1908, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth Evan, brawd Mary Silyn Roberts, Eardley Crescent, Llundain, yn cynghori Mary i symud i leoliad mwy iachus cyn geni ei phlentyn disgwyliedig oherwydd problemau efo'r draeniau yng nghartref Silyn a Mary; ceir cyfeiriadau hefyd at ei waith meddygol Evan Parry yn Llundain, a'i gynlluniau i ymfudo i Awstralia. = Letter, 12 April 1908, to Robert (Silyn) Roberts from Evan, brother of Mary Silyn Roberts, Eardley Crescent, London, advising Mary, due to problems with the drains at Silyn and Mary's home, to relocate to a healthier environment prior to the birth of her expected child; references also to Evan Parry's medical work in London and his plans to emigrate to Australia.

Deunydd amrywiol arall

Deunydd amrywiol nad sy'n ymwneud yn uniongyrchol â Mary na Robert (Silyn) Roberts. Un o'r eitemau mwyaf nodedig yw copi llawysgrif ddrafft o Cerddi'r Bugail, sef cyfrol goffa o farddoniaeth Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917) wedi'i olygu gan y Parchedig J. J. Williams, ac o bosib yn ei lawysgrifen. = Miscellaneous material not directly related to either Mary or Robert (Silyn) Roberts. One of the most notable items is a draft manuscript copy of Cerddi'r Bugail ('Poems of the Shepherd'), a commemorative anthology of poetry by Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917) edited by the Reverend J. J. Williams and possibly written in his hand.

Y Ddau Ddewin

Cerdd i Glynn Silyn Roberts a Meilir Silyn Roberts (a adwaenwyd fel Bill), meibion Silyn a Mary Silyn Roberts, gan y bardd, llenor a'r ysgolhaig T. Gwynn Jones. Ysgrifennwyd y gerdd pan oedd Glynn a Meilir yn blant a chyn geni Rhiannon, trydydd plentyn Silyn a Mary; ynghyd â dalen yn cynnwys copi teipiedig o'r gerdd, gyda'r arnodiad: 'Ymgais i ddehongli'r gwreiddiol' (mae'n amlwg o'r gwreiddiol mai 'Y Ddau Ddewin' ddylai'r teitl fod, nid 'I Ddau Ŵr Bach', fel a geir yn y dehongliad). = Poem addressed to Glynn Silyn Roberts and Meilir Silyn Roberts (known as Bill), sons of Silyn and Mary Silyn Roberts, by the poet, author and scholar T. Gwynn Jones. The poem was written when Glynn and Meilir were children and prior to the birth of Rhiannon, Silyn and Mary's third child; together with a sheet of paper containing a typed copy of the poem, alongside an annotation: 'Ymgais i ddehongli'r [gerdd] gwreiddiol' ['An attempt to interpret the original [poem]'] (it is obvious from the original poem that the title should read 'Y Ddau Ddewin' ['The Two Wizards'], not, as has been interpreted in the copy, 'I Ddau Ŵr Bach' [''To Two Little Men']).

Llythyr at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth [?M. F.] Griffiths = Letter to Robert (Silyn) Roberts from [?M. F.] Griffiths

Llythyr, 9 Medi 1908, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth [?M. F] Griffiths, Highbury, Llundain, yn trafod cyfarfod yn Llundain, gyda chyfeiriadau hefyd at ddannodd Silyn, at enedigaeth ail blentyn Silyn a Mary Silyn Roberts ac at ethol Silyn yn un o feirniaid Eisteddfod Genedlaethol Llundain 1909. = Letter, 9 September 1908, to Robert (Silyn) Roberts from [?M. F.] Griffiths, Highbury, London, with arrangements to meet in London; references also to Silyn's toothache, to the birth of his and Mary's second child, and to Silyn's election as one of the adjudicators at the National Eisteddfod held in London in 1909.

Gohebiaeth bersonol Mary Silyn Roberts = Personal correspondence of Mary Silyn Roberts

Gohebiaeth bersonol Mary Silyn Roberts oddieithr rhyngddi hi a'i gŵr, Robert (Silyn) Roberts, y gohebwyr yn cynnwys ei mab, Glynn Silyn Roberts; y gwleidydd Llafur a'r ohebwraig Eirene Lloyd Jones (wedyn Eirene White, y Farwnes White); a'r ffeminydd, addysgwraig ac ymgyrchwraig heddwch Danaidd Henni Forchhammer. = Personal correspondence of Mary Silyn Roberts other than that between her and her husband, Robert (Silyn) Roberts, the correspondents including her son Glynn Silyn Roberts; the Labour politician and journalist Eirene Lloyd Jones (later Eirene White, Baroness White); and the Danish feminist, educator and peace activist Henni Forchhammer.

Llythyr at Mary Silyn Roberts oddi wrth M. Samuel = Letter to Mary Silyn Roberts from M. Samuel

Llythyr, 6 Ionawr 1911, at Mary Silyn Roberts oddi wrth M. Samuel, Dulacca, Queensland, Awstralia, yn sôn am ei thaith i Awstralia ac am ei bywyd a'i gwaith yno wedi iddi gyrraedd; cyfeiriad hefyd at fethu cael hyd i Evan, brawd Mary Silyn Roberts, a oedd yn feddyg yn Brisbane ac a fu farw'n naw ar hugain oed. = Letter, 6 January 1911, to Mary Silyn Roberts from M. Samuel, Dulacca, Queensland, Australia, referring to her voyage to Australia and to her life and work on arrival there; also a reference to failing to meet up with Evan, brother of Mary Silyn Roberts, who was a doctor in Brisbane and who died aged twenty-nine.

Gohebiaeth rhwng Robert (Silyn) Roberts ac R. Williams Parry = Correspondence between Robert (Silyn) Roberts and R. Williams Parry

Gohebiaeth, 1913-1928, yn bennaf at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth y bardd a'r darlithydd prifysgol R. Williams Parry, y llythyrau cynharaf wedi'u hanfon tra 'roedd Williams Parry yn athro yn ysgol Cefnddwysarn ger y Bala a'r rhan helaeth o'r ohebiaeth ddilynol yn olrhain ei hynt yn y fyddin yn ystod Rhyfel 1914-18. 'Roedd Williams Parry ar y cychwyn yn hynod anhapus yn ei yrfa milwrol ac mae'n erfyn ar Silyn, yn sgîl ei swydd fel ysgrifennydd Bwrdd Penodiadau Prifysgol Cymru, i'w symud i gatrawd sy'n cynnwys milwyr Cymreig (ceir tystiolaeth o ymgais Silyn i gyflawni ei ddymuniad). Cafodd Williams Parry air o'r diwedd (llythyr dyddiedig 24 Ebrill 1917) ei fod am gael ei drosglwyddo i'r '1st Welsh (Caernarvon) Battery Royal Garrison Artillery'. Serch annedwyddwch Williams Parry, ceir enghreifftiau yn ei lythyrau o farddoniaeth a ysgrifennodd ar faes y gâd, sy'n cynnwys ei englynion coffa i'w gyfaill Robert Pritchard Evans (1884-1917) (llythyr dyddiedig 26 Ebrill 1917) a'i soned 'Mater Mea' (llythyr dyddiedig 3 Rhagfyr 1917). Yn ei lythyr dyddiedig 11 Tachwedd 1918, mae Williams Parry yn datgan ei orfoledd ar derfyn y rhyfel. Arwyddir sawl un o'r llythyrau oddi wrth Williams Parry â'r enw 'Llion', sef y ffugenw a ddefnyddiodd ar gyfer ei ymgais lwyddiannus i gipio cadair Eisteddfod Genedlaethol 1910. Arnodir dau lythyr yn llaw Mary Silyn Roberts.
Ceir hefyd y canlynol:
Llythyr, 1 Mai 1915, at Robert (Silyn) Roberts oddi wrth W. J. Williams (1878-1952), sy'n ymddangos fel pe bai'n adrodd hanes dyfarnu cymhwyster R. Williams Parry ac eraill ar gyfer gwaith rhyfel.
Copi o lythyr, 10 Ionawr 1917, oddi wrth Robert (Silyn) Roberts at Capten Hamlet Roberts, 6ed Bataliwn y Ffiwsilwyr Cymreig Brenhinol, mewn ymgais i drosglwyddo R. Williams Parry i gatrawd Gymreig.
Llythyrau, Ebrill 1917, rhwng Robert (Silyn) Roberts a'r bardd Eingl-Gymraeg, llenor ac addysgwr Arthur Glyn Prys-Jones (1888-1987) ynghylch cyhoeddi cyfrol o farddoniaeth Eingl-Gymreig; yn un llythyr, ceir barn Silyn ar feirdd Cymreig cyfoes.
Llythyr, 3 Gorffennaf 1918, oddi wrth 'Kitty' yn Llundain, yn holi am gyhoeddiadau'n ymwneud ag R. Williams Parry ac â'r addysgwraig Lydewig Marie Souvestre (1830-1905).
Cerdyn post, 16 Mai 1930, wedi'i gyfeirio at Robert (Silyn) Roberts ond sydd â rhan helaeth ohono wedi'i dorri'i ffwrdd.

Ynghyd ag atodiad teipysgrif: 'Datganiad gan Angharad Tomos [un o roddwyr y casgliad] Mai 2022', sy'n cynnig sylwadau ynghylch llythyrau R. Williams Parry at Robert (Silyn) Roberts.

= Correspondence, 1913-1928, largely to Robert (Silyn) Roberts from the poet and university lecturer R. Williams Parry, the earliest letters sent whilst Williams Parry was teaching at Cefnddwysarn school, near Bala, with subsequent correspondence following, in the main, his military career during the First World War. Williams Parry's wartime experience was initially extremely unhappy and he begs Silyn, as secretary of the Welsh Appointments Board of the University of Wales, to transfer him to a regiment which includes Welsh soldiers (there is evidence of Silyn's attempts to fulfil his wishes). Williams Parry would finally receive word (letter dated 24 April 1917) of his transfer to the 1st Welsh (Caernarvon) Battery Royal Garrison Artillery. However, despite his melancholy, the war letters contain poetry written at the time by Williams Parry, which includes his commemorative 'englynion' (strict-metre verses) to his friend Robert Pritchard Evans (1884-1917) (letter dated 26 April 1917) and his sonnet 'Mater Mea' (letter dated 3 December 1917). Williams Parry expresses his joy at the end of the war in a letter dated 11 November 1918. Many of Williams Parry's letters are signed 'Llion', which was the pseudonym he used in his successful attempt to win the bardic chair at the 1910 National Eisteddfod. Two letters are annotated in the hand of Mary Silyn Roberts.
The following are also included:
Letter, 1 May 1915, to Robert (Silyn) Roberts from W. J. Williams (1878-1952), which appears to relate an account of how R. Williams Parry and others were assessed for war work.
Copy of a letter, 10 January 1917, from Robert (Silyn) Roberts to Captain Hamlet Roberts of the 6th Battalion of Royal Welsh Fusiliers in an attempt to obtain R. Williams Parry's transfer to a Welsh regiment.
Letters, April 1917, between Robert (Silyn) Roberts and the Anglo-Welsh poet, author and educator Arthur Glyn Prys-Jones (1888-1987) regarding the publication of a volume of Anglo-Welsh poetry; in one letter, Silyn expresses his opinion of contemporary Welsh poets.
Letter, 3 July 1918, from 'Kitty' in London, enquiring about publications relating to R. Williams Parry and to the Breton educator Marie Souvestre (1830-1905).
Postcard, 16 May 1930, addressed to Robert (Silyn) Roberts, a substantial part of which has been torn away.

Together with a typescript supplement comprising a statement made May 2022 by Angharad Tomos, one of the donors of the collection, containing observations on R. Williams' Parry's letters to Robert (Silyn) Roberts.

Cerddi'r Bugail

Copi llawysgrif ddrafft o Cerddi'r Bugail, sef cyfrol goffa o farddoniaeth Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917), wedi'i olygu gan y Parchedig J. J. Williams ac o bosib yn ei lawysgrifen. = Draft manuscript copy of Cerddi'r Bugail, a commemorative anthology of poetry by Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans) (1887-1917), edited by the Reverend J. J. Williams and possibly written in his hand.

Results 1 to 20 of 41