Showing 187 results

Torion, [1955]-1969, yn ymwneud â phynciau amrywiol fel safbwynt gwleidyddol Desmond Donnelly; Plaid Cymru; crynodeb o anerchiad D. J. Williams i Gyngor yr Eglwysi Rhyddion, Abergwaun, yn Baner ac Amserau Cymru, 1957 a'i 'arwyr bore oes' yn Y Ddraig Goch, Rhagfyr 1958.

Papurau ariannol, 1918-1969, gan gynnwys manylion am gostau llety D. J. Williams am y tymor, 1918-1919, tra'n fyfyriwr yng Ngholeg Iesu, Rhydychen; taliadau am sgyrsiau oddi wrth y BBC; a mân bapurau eraill.

Papurau amrywiol, [1915]-[1965], gan gynnwys tocynnau i ddigwyddiadau cymdeithasol yn Abergwaun; drafftiau o gwestiynau arholiad; copi, yn llaw D. J. Williams, o adroddiad ar ddysgu Saesneg, yn dilyn archwiliad llawn yn Ysgol Sir Abergwaun, 1931.

Pump llythyr, [1937], oddi wrth D. J. Williams wedi'u hysgrifennu ar bapur swyddogol Wormwood Scrubs, tri ohonynt at ei wraig Siân, un llythyr at yr Athro [John] Hughes, [Montreal] a'r llall, ei lythyr olaf o'r carchar, at Joseph Jones, Prifathro Ysgol Sir Abergwaun ar y pryd. Dychwelwyd y llythyr hwn ato yn 1967 gan weddw'r prifathro. Ceir hefyd ddeunaw llythyr a ysgrifennodd Siân Williams at ei phriod adeg ei garchariad.

Papurau, 1922-1966, yn ymwneud â Phlaid Cymru yn genedlaethol ac yn lleol yn Sir Benfro gan gynnwys llyfrau cofnodion Pwyllgor Rhanbarth Dyfed, 1938-1947, a rhestri etholwyr Abergwaun a rhestr o aelodau'r Blaid yn 1966 yn Sir Benfro.

Llyfr yn cofnodi enwau aelodau Cangen Abergwaun o'r Blaid Genedlaethol a'u tanysgrifiadau misol, ynghyd â phapurau rhydd, [1957]-1962.

Papurau, [1913]-1961, yn ymwneud â gweithgareddau cyhoeddus D. J. Williams fel athro ail iaith a phregethwr lleyg.

Dau lyfr nodiadau, 1920-1921, a 1946-1947, yn ymwneud â dosbarthiadau Cymraeg a gynhaliwyd dan nawdd Prifysgol Cymru yno, ynghyd â thair gwers yn cynnwys ymarferion a luniwyd gan D. J. Williams ar sut i ysgrifennu stori fer ar gyfer Coleg Glyndŵr, Caerdydd, 1949 [coleg yn dilyn cyrsiau drwy gyfrwng gohebiaeth].

Drafft llawysgrif, 1958, Yn Chwech ar Hugain Oed a gyhoeddwyd yn 1959; proflenni o benodau 1-2, ynghyd â phroflen o'r atodiad 'Ar hyd a lled y Cantref Mawr' nas cyhoeddwyd; proflenni tudalen a hirion wedi'u cywiro gan D. J. Bowen ac adolygiadau, 1959-1960, gan gynnwys un Dafydd Jenkins a ddarlledwyd ar 'Newydd o'r wasg' ar y BBC, 1959.

Proflenni Detholiad o Storïau'r Tir a gyhoeddwyd yn 1966 heb fawr ddim cywiriadau.

Yn eu plith mae erthygl 'Ich Dien' a fwriadwyd ei chyhoeddi yn Y Wawr; 'Y ffreshwr' gyda llythyr, 1921, oddi wrth Syr Ifan ab Owen Edwards yn amgaeedig yn dychwelyd y gwaith iddo; 'Oer yw'r rhew ac oer yw'r eira', [1954]; 'A Welsh nationalist looks in the mirror' (i'r Drych); erthyglau a wrthodwyd gan y wasg; a llythyr, 1946, a anfonodd at olygydd y Peace News.

Sgriptiau, [1935]-[1954], gan gynnwys 'Beni Bwlch y Mynydd', 1935 (teipysgrif a llawysgrif); 'Shemi wad', sgwrs gan Bili John a D. J. Williams, 1936, a cherdyn post o Shemi Wade, Wdig, o Sain Ffagan; 'Storiau'r Môr', 1936, gyda llythyr oddi wrth T. Rowland Hughes; 'Hen wag o Abergwaun', 1938; 'Pwll yr Heyrn', 1938 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Coch]; 'Dychangerddi Letys Heti', [cyhoeddwyd yn y County Echo yn 1939]; 'Crechy Dindon', 1939 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Coch], ynghyd â fersiwn llawysgrif, cyfieithiad Wil Ifan o'r stori i'r Saesneg ac amlinelliad, 1938, o'r stori gyda'r teitl 'Cydwybod crychydd'; 'Y capten a'r genhadaeth dramor', 1946 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Du]; 'Tegwch bro' (Rhydcymerau), 1946, gyda chyfraniad ganddo; 'Abergwaun', 1948, gyda sylwadau Elwyn Evans; 'Pan oeddwn fachgen', [1950]; 'Pum gŵr ... pum plwy', 1950; stori 'Melchidesec y môr' yn ei law a ddychwelwyd gan T. Rowland Hughes yn 1943 am ei bod yn rhy hir, ynghyd â 'D. J. Williams'. Gwerthfawrogiad gan Saunders Lewis, 1954, gyda llythyr, 1954, oddi wrth Aneirin Talfan Davies.

Papurau Siân Williams, [1866]-1965, yn cynnwys llythyrau oddi wrth aelodau o'i theulu; llythyrau a dderbyniodd tra roedd ei gŵr D. J. Williams yng ngharchar Wormwood Scrubs, 1936-1937; ei dyddiaduron, 1910-1964; a phapurau teuluol.

Llythyrau, [1916]-1965, gan gynnwys rhai yn cydymdeimlo â hi adeg marwolaeth ei brawd Eben a hefyd llythyrau'n dymuno'n dda iddi ar ei phriodas yn 1925. Yn ogystal ceir llythyrau y tybir ei bod wedi'u hetifeddu, gan gynnwys tri llythyr, [1866x1895], a llythyr oddi wrth M[ichael] D. Jones o'r Bala, 1885, at gyfaill.

Llythyrau, 1910-1916, oddi wrth ei chyfaill agos y Corporal Ezra Ewart Owen, ynghyd â thaflen brintiedig y gwasanaeth coffa a gynhaliwyd iddo yn Eglwys MC Grove Place, Port Talbot, Medi 1916. Collodd ei fywyd ar faes y gad yn Ffrainc

Llythyrau, 1936-1937, a dderbyniodd cyn ac yn ystod cyfnod D. J. Williams yng ngharchar Wormwood Scrubs, gan gynnwys rhai oddi wrth H. T. Jacob (2), Dafydd Jenkins (4), A. Gray Jones (12), ysgrifennydd cynorthwyol gyda undeb athrawon yn ymladd achos D. J. Williams gyda'r awdurdodau addysg, Dr Gwenan Jones (1), Gwilym R. Jones (1), Idwal [Jones] (2), J. E. Jones (13), a [D.] Myrddin Lloyd (2), ynghyd â'i adolygiad o Storïau'r Tir Glas a ymddangosodd yn y Western Telegraph and Times.