Showing 59941 results

Llyfrau aelodaeth, cofrestri a llyfrau ariannol yr eglwys, 1814-1970.

Papurau Thomas Gwynn Jones (1871-1949), bardd ac ysgolhaig, a dderbyniwyd yn rhodd gan ei weddw yn Awst 1960. Ceir disgrifiad bras o'r grwp hwn yn Adroddiad Blynyddol 1960-61, tt. 31-32. Trefn: Gohebiaeth (B 1-308); Papurau llenyddol amrywiol (B 309-324); Cyfieithiadau (B 325-327); Deunydd mewn Gwyddeleg (B 328-331); Adysgrifau (B 332-339); Darlithiau ac anerchiadau (B 340-481); Sgriptiau radio ac adolygiadau ar lyfrau (B 482-494); Gwahanlithoedd a thoriadau o'r wasg (B 495-509); a Phapurau amrywiol (B 510-524).

Tri llythyr, 1818-1845, oddi wrth ymfudwyr Cymreig i Ogledd America. = Three letters, 1818-1845, from Welsh emigrants to North America.
Maent yn cynnwys llythyr, yn y Gymraeg, 16 Mehefin 1818, oddi wrth wraig Thomas Morgan, yn ninas Efrog Newydd, at ei rhieni a'i theulu, yn adrodd hanes ei mordaith o Fryste, ei chyrhaeddiad yn Efrog Newydd, a'u bwriad i fynd ymlaen i Dyffryn Mawr, Pennsylvania (ff. 1-2 verso); llythyr, yn Saesneg, 26 Ionawr 1835, oddi wrth David Morgan [?mab Thomas Morgan], Beamsville, Upper Canada [sef Ontario, Canada], at ei daid a nain ym Merthyr Tydfil (ff. 3-4 verso); a llythyr, yn y Gymraeg a'r Saesneg, 8 Ebrill 1845, oddi wrth y Parch. Joseph H. Jones, Cleveland, sir Oswego, talaith Efrog Newydd, at ei fam, Elizabeth Jones, Troedrhiwdalar, plwyf Llanafan Fawr, sir Frycheiniog, ac at ei chymydog David Davies, Penycrug (ff. 5-6). = They comprise a letter, in Welsh, 16 June 1818, from the wife of Thomas Morgan, in New York, to her parents and family, recounting her voyage from Bristol, her arrival in New York City and their intention to go on to Dyffryn Mawr, Pennsylvania (ff. 1-2 verso); a letter, in English, 26 January 1835, from David Morgan [?son of Thomas Morgan], Beamsville, Upper Canada [now Ontario, Canada], to his grandparents in Merthyr Tydfil (ff. 3-4 verso); and a letter, in Welsh and English, 8 April 1845, from the Rev. Joseph H. Jones, Cleveland, Oswego County, New York, to his mother Elizabeth Jones, Troedrhiwdalar, parish of Llanafan Fawr, Breconshire, and her neighbour David Davies, Penycrug (ff. 5-6).

Llyfr nodiadau, 1819-1868, yn cynnwys cerddi holograff gan W. J. Roberts (Gwilym Cowlyd), 1858-1868. = Notebook, 1819-1868, containing holograph poems by W. J. Roberts (Gwilym Cowlyd), 1858-1868.
Mae'r cerddi yn cynnwys fersiwn ddrafft a chynllun o'r bryddest 'Dr William Morgan' (ff. 2-15) a fu'n fuddugol yn Eisteddfod Betws y Coed, Nadolig 1859, a 'Gogangerdd i Ddirmygwyr Cyfarfodydd Llenyddol', 1868 (ff. 17, 19), y ddwy wedi eu cyhoeddi yn Y Murmuron (Llanrwst, 1868), ynghyd â nifer o englynion a phenillion eraill (f. 17 verso-18 verso, 19 recto-verso, 21 verso). Mae yna hefyd nodiadau amrywiol ar William Morgan, Robert Ferrar a'r Diwygiad Protestannaidd (ff. 19 verso-21). Mae yna ychydig gyfrifon amrywiol, 1819, mewn llaw arall (f. 1 a thu mewn i'r cloriau). = The poems include a draft version and a plan of a pryddest to Dr William Morgan (ff. 2-15) which won a prize at Betws y Coed Eisteddfod, Christmas 1859, and a satire, 'Gogangerdd i Ddirmygwyr Cyfarfodydd Llenyddol', 1868 (ff. 17, 19), both published in Y Murmuron (Llanrwst, 1868), along with englynion and other verses (some illegible) (f. 17 verso-18 verso, 19 recto-verso, 21 verso). There are also miscellaneous notes on William Morgan, Robert Ferrar and the Protestant Reformation (ff. 19 verso-21). A few miscellaneous accounts, 1819, are in a different hand (f. 1 and inside the covers).

Ymhlith y papurau amrywiol mae dau englyn i ‘Ysgorpion Llanrwst' yn llaw Gwilym Hiraethog.

Darn ar gyflythreniad, [c. 1824], gan Samuel Roberts. Ysgrifenwyd o bosib fel rhan o'r traethawd 'Ardderchawgrwydd yr Iaith Gymraeg' ar gyfer Eisteddfod Powys 1824, ond nid yw y testun yn rhan o'r traethawd cyhoeddiedig, gweler Samuel Roberts, Dau Draethawd (Caernarfon, 1834). = A fragment on alliteration, [c. 1824], written by Samuel Roberts. It was possibly written as part of an essay entitled 'Ardderchawgrwydd yr Iaith Gymraeg' for Powys Eisteddfod 1824, although it is not part of the printed version, see Samuel Roberts, Dau draethawd (Caernarfon, 1834).

Papurau T. Glynne Davies, [1822]-2010 (gyda bylchau), yn cynnwys gohebiaeth; dyddiaduron; drafftiau cynnar o’i bryddest fuddugol ‘Adfeilion’ y dyfarnwyd iddo’r goron yn Eisteddfod Genedlaethol Llanrwst yn 1951; cyfrol o’i gerddi cynnar; cynllun o’i nofel Marged (Llandysul, 1974) a chopi gyda nodiadau a chywiriadau yn ei law; a sgriptiau dramâu a rhaglenni radio. = Papers of T. Glynne Davies, [1822]-2010 (with gaps), including correspondence; diaries; early drafts of his winning poem ‘Adfeilion’ (Ruins) which was awarded the crown at the National Eisteddfod at Llanrwst in 1951; a volume of his early poems; an outline of his novel Marged (Llandysul, 1974) and a copy with notes and revisions in his hand; and drama and radio scripts.

Tri deg-pump llythyr, 1823-1860, y rhan fwyaf at Samuel Roberts oddiwrth teulu a ffrindiau. Mae'r gohebwyr yn cynnwys Richard Griffith, Drenewydd a Llangollen, 1858-1860 (ff. 14-37), John R. Jones, Ohio, 1857-1858 (ff. 38-43), William Jones, Ohio, 1858-1859 (ff. 47-52), George Roberts, Ebensburg, 1850 (ff. 60-61), a William Williamson, Maes-Glas, 1826-1833 (ff. 70-75). = Thirty-seven letters, 1823-1860, mostly addressed to Samuel Roberts from family and friends. The correspondents include Richard Griffith, Newtown and Llangollen, 1858-1860 (ff. 14-37), John R. Jones, Ohio, 1857-1858 (ff. 38-43), William Jones, Ohio, 1858-1859 (ff. 47-52), George Roberts, Ebensburg, 1850 (ff. 60-61), and William Williamson, Greenfield, 1826-1833 (ff. 70-75).
Mae rhai llythyrau yn cynnwys atebion drafft gan S.R. Mae ambell un yn cynnwys copïau [gan S.R.?] o lythyrau (dyddiedig 1831-1834) gan ei dad, John (ff. 2 verso, 59 verso, 69 recto-verso, 73 recto-verso, 75 recto-verso). Mae'n debyg i rhain gael eu copïo ar gyfer llyfr S.R., Cofiant y Parch. John Roberts, o Lanbrynmair (Llanelli, 1837) sydd yn cynnwys cyfieithiad Cymraeg o'r rhan fwyaf ohonynt. = Some of the letters include draft replies by S.R. A few contain copies [by S.R.?] of letters (dated 1831-1834) by his father, John (ff. 2 verso, 59 verso, 69 recto-verso, 73 recto-verso, 75 recto-verso). These were probably copied in preperation for S.R.'s Cofiant y Parch. John Roberts, o Lanbrynmair (Llanelli, 1837) which includes Welsh translations of most of them.

Saith llythyr a deugain, 1824-1881, y rhan fwyaf at Samuel Roberts a'i dad, John Roberts, oddiwrth teulu a ffrindiau. Mae'r gohebwyr yn cynnwys Edward Davies, Drenewydd, 1833-1834 (ff. 4-13), Griffith a Maria Griffith, [c. 1858] (ff. 19-20), Richard Griffith, 1858 (ff. 21-23), Samuel Griffith[s], 1858-1859 (ff. 24-31), S. L. Lewin, Amwythig, [1833]-1834 (ff. 42-45), D. Morgan, Ogof, 1834 (ff. 46-49), David Rees, Llanelly, 1865, 1867 (ff. 53-56), J.R. a Rees Griffiths, 1834 (ff. 64-67), Thomas Weaver, Amwythig, 1825-1826 (ff. 80-83), a Sarah Yallowley, [1820au] (ff. 89-92). = Forty-seven letters, 1824-1881, mostly addressed to Samuel Roberts and John Roberts, senior, from family and friends. The correspondents include Edward Davies, Newtown, 1833-1834 (ff. 4-13), Griffith a Maria Griffith, [c. 1858] (ff. 19-20), Richard Griffith, 1858 (ff. 21-23), Samuel Griffith[s], 1858-1859 (ff. 24-31), S. L. Lewin, Shrewsbury, [1833]-1834 (ff. 42-45), D. Morgan, Ogof, 1834 (ff. 46-49), David Rees, Llanelly, 1865, 1867 (ff. 53-56), J.R. and Rees Griffiths, 1834 (ff. 64-67), Thomas Weaver, Shrewsbury, 1825-1826 (ff. 80-83), and Sarah Yallowley, [1820s] (ff. 89-92).
Mae yna lythyrau drafft gan S.R., 1824, 1827, [1870au] (ff. 68-75), dau yn ymwneud a dadl gyda'r Parch. Richard Shut, Drenewydd, ac un at John Rylands. Mae rhai llythyrau yn cynnwys atebion drafft ac arnodiadau eraill gan S.R. = There are several draft letters from S.R., 1824, 1827, [1870s] (ff. 68-75), two concerning a dispute with the Rev. Richard Shut, Newtown, and one to John Rylands. Some letters include draft replies and other annotations by S.R.

Three holograph poems, 'To Bernard Barton's Daughter', 18 June 1825, 'To Rydal Mount', [1830], and 'To a departed Spirit', [?1830], by Felicia Dorothea Hemans.
Also included is a sonnet 'To Mrs Felicia Hemans' by G[eorge] F[leming] Richardson (f. 4), dated 3 July 1827. 'To a departed Spirit' was published in Songs of the Affections (Edinburgh, 1830), pp. 40-42; 'To Bernard Barton's Daughter' appears in The Works of Mrs. Hemans: With a Memoir of Her Life, by Her Sister, 7 vols (Edinburgh, 1839), Ⅵ, 141.

A notebook containing questions by Samuel Roberts on chapters in the Old Testament.

Llyfr nodiadau, [?1827]-1868 (dyfrnod 1824), yn llaw'r Parch. Hugh Pugh, gweinidog capel Annibynnol Cyssegr, Mostyn, sir y Fflint, o 1837 i 1868. = Notebook, 1827-1843 (watermark 1824), of the Rev. Hugh Pugh, minister of Cyssegr Congregational chapel, Mostyn, Flintshire, from 1837 to 1868.
Cynhwysa'r gyfrol restr o briodasau yng nghapel y Cyssegr, 1837-1842 (f. 2 verso); rhestr o bregethau a draddodwyd gan Pugh ym Mostyn a'r cyffiniau, 1837-1841 (ff. 3-14); copi o gyffes ffydd Pugh, a adroddwyd yn ei gyfarfod ordeinio yn Llandrillo, Meirionnydd, 3 Gorffennaf 1827 (cyhoeddwyd yn W. Rees a T. Roberts, Cofiant am y Diweddar Barch. Hugh Pugh, Mostyn (Lerpwl, 1870), tt. 20-22) (ff. 46-57 verso, testun â'i wyneb i waered); a rhestr o'r rhai a dderbyniwyd i gymundeb ym Mostyn, 1837-1843 (ff. 41 verso-45 verso, testun â'i wyneb i waered). Mae saith eitem rydd, 1863-1868, yn cynnwys llythyrau ac effemera a ailddefnyddiwyd gan Pugh i ysgrifennu nodiadau pregethau, wedi eu tipio i mewn ar ddail gwag (ff. 35-40 verso, testun â'i wyneb i waered). = The volume includes a list of marriages at Cyssegr chapel, 1837-1842 (f. 2 verso); a list of sermons preached by Pugh in Mostyn and the surrounding area, 1837-1841 (ff. 3-14); a copy of Pugh's confession of faith, delivered at his ordination in Llandrillo, Merioneth, 3 July 1827 (published in W. Rees & T. Roberts, Cofiant am y Diweddar Barch. Hugh Pugh, Mostyn (Liverpool, 1870), pp. 20-22) (ff. 46-57 verso, inverted text); and a list of those received into communion at Mostyn, 1837-1843 (ff. 41 verso-45 verso, inverted text). Seven loose items, 1863-1868, include letters and ephemera reused by Pugh to write sermon notes, have been tipped in on blank leaves (ff. 35-40 verso, inverted text).

Llyfr casglu swyddogol, 1828 (dyfrnod 1824), a ddefnyddiwyd gan Samuel Roberts ar gyfer casglu arian i Eglwys Annibynol Carno, sir Drefaldwyn (ff. 1-13). = An official collecting book, 1828 (watermark 1824), used by Samuel Roberts to collect money for Carno Congregational Church, Montgomeryshire (ff. 1-13).
Ceir hefyd llythyr ddrafft, 12 Hydref 1841, oddiwrth S.R. i David Jones ynghlyn a sefydlu ysgol Sul yn Bont Dolgadfan (ff. 15 verso-17). = Also contains a draft letter, 12 October 1841, from S.R. to David Jones concerning establishing a school room in Bont Dolgadfan (ff. 15 verso-17).

Barddoniaeth Ieuan ab Iago. Prynodd Ieuan y gyfrol hon yn 1831 (gweler f. 1) ac ymddengys iddo gopio iddi ddethol gerddi hyd 1845. Mae'r rhan fwyaf o'r cerddi wedi eu dyddio, a'r rheini yn nhrefn amser. Ceir traethawd ar ff. 22-26 verso. Ar ddiwedd y gyfrol ceir sgriblau Iago, ei fab, gan gynnwys rhestr o drigolion y Druid, 1842-7.

Papurau rhyddion yn awr wedi eu rhwymo yn gyfrolau ydyw Evan James MSS 8-15. Yn Evan James MSS 8-11, sef y rhai sy'n cynnwys barddoniaeth Ieuan, gwelir ar gefnau rhai dalennau y nodiad 'copied to book', yn llaw Iago; Evan James MS 3 ydyw'r llyfr hwn. Ar eraill gwelir 'copied to the music book', yn llaw Iago eto; nid yw'r llyfr hwn yn y casgliad. Gwelir fod nifer o'r cerddi wedi bod trwy'r post, rhai yn llythyrau at aelodau o'i deulu, eraill i eisteddfodau. Mae ychydig o waith Tomos ab Iago yn gymysg ag eiddo ei frawd oherwydd defnyddio'r un ddalen gan y ddau; mae'n bosibl hefyd fod nifer o'r cerddi dienw, neu â ffugenwau yn unig, yn waith Tomos - tebyg iawn i'w gilydd yw'r ddwy ysgrifen. Mae peth ansicrwydd hefyd ynglyn ag awduriaeth y cerddi yn Evan James MS 10, ff. 58-65.

Cerddi, dyddiedig 1832-1850.

Pedwar llyfryn, [1832]-[1872], yn cynnwys nodiadau pregethau yn llaw John Roberts (J.R.), [1832], Samuel Roberts (S.R.), [c. 1844], a Gruffydd Rhisiart (2), [1872]. = Four booklets, [1832]-[1872], containing sermon notes by John Roberts (J.R.), [1832], Samuel Roberts (S.R.), [c. 1844], and Gruffydd Rhisiart (2), [1872].