Showing 25 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts
Advanced search options
Print preview View:

Barddoniaeth,

An imperfect composite volume largely in the hand of David Rowland, Bala, and begun by him probably in 1757. It includes 'cywyddau' and other poems in strict metres by Owen Griffith (Gruffudd), Gwerfil Vachan ('Gwyrfyl merch Howel Vaughan o flodwal', 1590), Tudur Aled, Mr William Wynne, David ab Gwilim, Edward Maurice, Owen Gwynedd, Ned Rowland, Rowland Hughes 'or Graienun' (1758, 1776), Taliesin, Sr Roger, John David, Meredyth ap Reec, Humphrey Dafydd ab Evan, Dafudd Nanmor, Robert Lewis (1767), Robert William(s) (1768), Rice Jones 'or Blaene' (1774), etc.; poems in free metres ('carolau', 'dyriau', 'tribannau', etc.) by Maurice Richard, Robert Sion Evan (1668), Rowland Hughes, Lewis Morris ['Llywelyn Ddu o Fôn'], Hugh Hughes ['Y Bardd Coch o Fôn'], Gwilim ab Ierwerth (William Edwards 'o Lanfawr'), John Dafudd lâs ('pan oedd yn gwisgo Lifre Hugh Nanau Esqr.'), Ellis Roberts, William Pirs Dafydd, and Hugh Jones (Llangwm), together with several anonymous 'cerddi'; and prose texts comprising an extract from the parish register of 'Tre Gwayan', Anglesey, 2 March 1581[/2] ('Fe fu farw hen wr ymhlwu Tregauan yn Sir Fôn un William ab Howel ab Dafydd ab Ierwerth, ai oed yn : 105 : o flynyddoedd, ag fe fu yn briod dair gwaith ...'), traditional lore in connection with two lakes in Snowdonia ('yn yr Ryri') called 'y Dulyn' and 'ffynnon y llyffaint' (... 'allan o hên lyfre Thomas Price o Blâs Iolyn Esqr'), 'Rhinwedd y Ceiliog', 'Dyma hanes Peilatus ap Jerus' ('medd llyfr Antwn o Went'), 'Dyma Hannes yn dangos fel yr aeth Joseph i brynu lliain gan Sydonia I amdoi Corph Crist', 'Dechreu Araeth Wgan', and an anecdote testified by Richard ap John 'o Llanganhafal yn nyffryn Clwyd' concerning a five years' old boy of Llanfachreth in Merioneth who in 1615 could play the harp 'yn Gynghaneddol Gowir Dane'. There is also a list, in a later hand, of preachers and their texts at a [Methodist Association, c. 1800, and an inset of 12 pp. in the hand of 'Huw ap Huw' [i.e. Hugh Hughes, 'Y Bardd Coch o Fôn' containing elegies to Lewis Morys ['Llywelyn Ddu o Fôn'] by Gronwy Owen and the scribe. The volume is lettered 'Cerddi Cymraeg'.

Barddoniaeth,

A volume containing manuscript and printed poetry, etc. in strict and free metre belonging mainly to the eighteenth century. The manuscript items, which are written in various hands, include poetry by Taliesyn, John Rhydderch, Edward Samuel, Sion Tudur, John Roger, Ifan William 'or gwulan' [sic], John Cadd'r (?'Ioan ap Cadwaladr ap Ioan or Bala) (holograph), Angharad James, Morus Robert, Robert Humphreys alias Ragad, Robert Lewis, Dafydd ab Gwilym, Michl. Prichard, Dafydd Sion James and Sion Phylip. The printed items consist of broadsides, etc. as follows: 'Cywydd i ofyn gwn i'r Pendefig enwog Wm. Llwyd o Riwedog Ysgr. B..A. 1764' by Rhys Jones (Argraphwr John Rowland Bala); 'Cân Dduwiol ynghylch Cwymp Dyn yn yr Adda cyntaf, A'i Gyfodiad yn yr ail Adda' by Richard Jones; 'Bywyd Ffydd, wedi ei osod allan a'i Gyflwyno mewn Llythyr A gafwyd yn Studi y Parchedig Mr. Joseph Belcher ... ar ol ei Farwolaeth' (Aberhonddu, Argraphwyd dros y Parchedig Mr. W. Williams, gan E. Evans, 1777); 'Marw-nad Thomas Richard, a'i Ferch ef Mary Richard, Gynt o Lannerch Medd, ym Mlwyf Carno, Sir Drefaldwyn, A'i Chwaer ef Catherine, Gwraig William Thomas, a Phlentyn o Wyr iddi wyth oed, Y rhai a fuont feirw yr ugeinfed Dydd o Fis Mehefin, 1781. Gan Lifeiriant a ddaeth am ben y Ty yn ddisymmwth, lle yr oeddynt hwy, gyd ag ychydig eraill, wedi ymgynnull ynghyd i weddio ac i fo[li]annu Enw'r Arglwydd' by Hugh Jones (Mwythig, Argraphwyd gan T. Wood); 'Ordinhaad gan Ei Fawrhydi yn y Cyngor; Yn cynnwys Rheolau, Trefnadau [sic], a Dosbarthiadau, am Ragflaenu yn fwy effeithiol Danniad yr Haint sydd yr awron yn gerwino ymmysg Anifeiljaid Cyrnig y Deyrnas hon' (Argraphwyd yn Llundain, gan Domas Basged, Argraphydd i Ardderchoccaf Fawrhydi y Brenin; a thrwy Assein Robert Basged, 1745.) [8 pp.]; 'Marw-nad Mari Owen, o Drefeglwys, yn Swydd Drefaldwyn; Yr hon a argyhoeddwyd yn 14 oed, ac a barhaodd yn Bererin llewyrchiol hyd Ddydd ei Hymadawiad, Gorphenhaf, 1781, yn 28 Mlwydd o Oed, ynghyd a Gair am Chwaer iddi, a alwyd adref rai Blwyddau o'r blaen' by Thomas Robert (Mwythig: Argraphwyd gan T. Wood, lle gallir cael argraphu pob math o Lyfrau, wedi eu diwigio gan Ifan Tomas); 'Tir Angof; wedi ei osod allan trwy Gyffelybiaeth Gwely: neu, Gan Newydd am Stat y Meirw, gan John Morgan. Yr Ail Argraphiad gyd a pheth 'Chwanegiad, a Diwygiad, gan yr Awdwr' ([A]rgraphwyd yn Nghaerfyrddin, yn Heol Awst, ac ar werth yno gan J. Ross, a R. Thomas. 1762), with another later copy printed without the name of the author ('Tir Anghof, Neu grwydrad dychymmyg am y Bedd'); 'Dwy o Gerddi Newyddion', the one by Hugh Jones, Llangwm, entitled 'Cerdd newydd, neu gwynfan Tosturus dwy ddynes sydd i gael eu Transportio o gaol Ruthin ...', the other by David John James headed 'Dechreu Cerdd marwnad ...'; 'Cerdd Newydd iw Chanu yn y Lloerig Gymdeithas yr hon sydd wedi i sefydlu i'w chadw y Nrws Nant Tafarn yn Fisol beunydd, ar Ddydd Jau Nesaf o flaen y Llawn Lloer ...' by R. J. (Argraphwr John Rowland, Bala); 'Cerdd Newydd I Atteb y Gerdd a wnaed i gymdeithas Loerig Drws y nant Gan un a Ewyllysie'n dda i bob dyn ...' by Robert Williams (Argraphwyd gan John Rowland yn y Bala); a photographic copy reproduced from the original in Cardiff Free Library of 'Galarnad ar Farwolaeth Mari, Gwraig John Jones, o Landilo-fach, yn Sir Forganwg ...' by W. Williams (Aberhonddu; Argraphwyd dros yr Awdwr gan E. Evans, 1782); 'Cyngor yn erbyn Iauo yn Anghydmarus' (Caerfyrddin, argraffwyd dros T. Davies gan I. [Ro]ss); 'Dyfodiad Crist i'r Farn' (Argraphwyd yn y Mwythig gan Stafford Prys. 1759); and 'Marwnad Mr. Abraham Wood, gynt o Gollege Lady Huntington, a ymadawodd A'r Byd ym Mis Awst, 1779. A Marwnad Mrs. Margaret Wood, ei Fam, yr hon hithau a ymadawodd A'r Byd ym Mis Mai 1781' by W. Williams (Aberhonddu, Argraphwyd dros yr Awdwr, gan E. Evans. 1781).

Barddoniaeth,

A manuscript in three parts in the hand of David Ellis. The first part contains 'Cywyddau' and some 'awdlau' and 'englynion' by William Cynwal, Sion Tudur, Robin Ddu, Dafydd ap Gwilym, Syr Hugh Roberts, William Llyn Bencerdd, Richd. Abraham, Richard Cynwal ('o Gappel Garmon') Llowdden, Evan ap Tudur Penllyn, Howel ap Reinallt, Tudur Aled Bencerdd, Lewis Daron, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog Bencerdd, Richard ap Howel ap Dafydd ap Einion, Edward ap Hugh, Thomas Gwynedd, Hugh Pennant, Lewis Menai, Simwnt Fychan Bencerdd, Ifan Tew Brydydd, Hugh Arwystl, Richard Cynwal, Rhys Cain, Lewis ap Edward, Sion Mowddwy, Richard Phylip, Gruffudd Hafren, Rowland Fychan Yswain, Sion Cain (1633), Hwmphrey Howel, Sion Dafis ('Person Garthbeibio'), Huw Hughes ('o Lwydiarth Esgob ym Mon') (c. 1770), and Dafydd Elis; 'Hanes Taliessin'; and 'Englynion yr Eryr'. At the beginning of this section is a progressive list of poems ('Cynnwysiad o'r Cywyddau ...'), an alphabetical index ('Cynnwysiad Llyth'rennol') of first lines, and an index of poets ('Enwau'r Beirdd'), all in the hand of David Ellis, and an incomplete list of poets in the hand of Owen Williams, Waunfawr. The second part of the manuscript contains 'Cywyddau' and a few 'awdlau' by Mathew Bromffild, Tudur Aled, Sion Brwynog, Lewis Mon, Sion Tudur, Rhys Goch Glyn Dyfrdwy, Morys Dwyfech otherwise Morys ab Ifan ab Einion, Gwilym ap Sefnyn, Gutto'r Glynn, Howel ap Reinallt, William Llyn, Lewis Daron, Gwilym ap Ifan Hen, Guttun Owain, Cynwrig ap Dafydd Goch, Owain ap Llywelyn Moel, Rhys Goch o'r Yri, Rhys Goch ap Ddafydd, Robin Ddu Fardd, Tudur Penllyn, Rhys Pennarth, Lewis ap Edward, Dafydd Pennant, Roger Cyffin ('Efe a fu'n Berson yn Llanberis'), Owain ap Llywelyn ap y Moel, Leweis Menai, Robert Ifans, Lewis Morganwg Bencerdd, Owain Waed Da, Griffudd Grug, Hugh Pennant, Morys Berwyn, and Watkin Clywedog. According to a note at the end by David Ellis, 7 June 1777, the greater part of this section was transcribed from a manuscript believed to be in the hand of Siôn Brwynog [Cwrtmawr MS 312]. The third part of the manuscript contains a transcript of the text of 'Y Gododdin' ('Y Gwawdodyn') in old and modern orthography; an 'awdl' in English ('O michti Ladi, our leding...') by Ieuan ap Rhydderch ap Ieuan Llwyd ('o Ogerddan') or Ieuan ap Hywel Swrdwal, transcribed in 1785 from a manuscript of John Jones (Sion ap Wiliam Sion), Gell[i] Lyfrdy [sic]; and 'cywyddau' and an 'awdl' by Sion Phylip, Huw Arwystl, Sion Keri, Sion Tudur, Ieuan Tew Ieuaf, Sion Tudur ('o Wicwar'), Iorwerth Fynglwyd, Sion Mowddwy, Lewis Glyn Cothi, Sion Dafydd Siancyn, Risart Phylip, and Huw Llwyd Cynfel. At the end of the manuscript is a progressive list of poems ('Cynnwysiad') contained in the second section, an alphabetical index ('Cynnwysiad llyth'rennol') of first lines, an index of poets ('Enwau'r Beirdd') and a progressive list of poems ('Cynnwysiad') contained in the third section, all in the hand of David Ellis, together with an incomplete list of poets contained in the second section in the hand of Owen Williams, Waunfawr ('Owain Gwyrfai'). There are numerous additions, variants, and annotations in the hands of Owen Williams, P[eter Bailey] W[illiams], [Griffith Williams] ('Gutyn Peris'), and [Professor Thomas Gwynn Jones]. The manuscript is bound uniformly with Cwrtmawr MS 10 and 12 and the spine is lettered 'Dafydd Ellis MS'.

Barddoniaeth a rhyddiaith,

A composite manuscript in the hand of David Richards (1725-82), curate of Llanegwad, Carmarthenshire containing 'cywyddau', etc. by Lewys Glyn Cothi, Raff ap Robert, Lewys Daron, Lewys Menai, W[ilia]m Llyn, Ie[a]'n ap Madog, and Dafydd ap Gwilym, and anonymous poems; 'englynion' by D[afyd]d ap Edmwnt, [Richard Davies] ('Escob Dewi') and H[uw] Lewis; extracts from 'cywyddau' by Ieuan Tew Brydydd, I[euan] Deulwyn, R[h]is[iart] Philyp, Sion Tudur, H[uw] Llwyd [Cynfal], and T[homas] Prys; extracts from William Baxter: Glossarium Antiquitatum Britannicarum ... (Londini, 1719); a stanza by [John] Dryden in honour of St David's Day; lists of contents of 'Hen Lyfr Carpiop [sic] B[en] Simon'; 'Llyfr Dauliw Ben Simon', and 'Llyfr y Brut Ben Simon'; 'Englynion y Misoedd' by Aneurin Gwawdrydd; 'Llyma Ddifregwawd Taliesin'; 'Llyma Ystori Owain ap Urien Reged'; 'Llyma val y Cafad Taliessin'; 'Llyma Ystori Saith doethion Rhufain'; 'Cyngor Arystotlys i Alexander mawr i ydnabod'; lists of words from the poetry of D[afydd ap] G[wilym] quoted in John Davies: Dictionarium Duplex, etc. The name of the scribe occurs twice on one of the fly-leaves.

Adysgrifau 'Manoethwy',

A composite volume of transcripts in the hand of Owen Jones ('Manoethwy'). The contents include 'cywyddau', 'awdlau', 'englynion', 'carolau' and 'cerddi' by Ifan Tew Brydydd, Hari ap Howel alias Harri Hir, Wiliam Cynwal, Sion Tudur, Morus Dwyfech, Gruffudd Hiraethog, Sr. Dafydd Llwyd Ysgolhaig, Llywelyn ap Gytyn, Guto'r Glyn, Hywel D'd Bevan ap Rhys ('o Sir Fon'), Rhydderch ap Sion, Dafydd Nanmor, Rhys Goch o Eryri, Huw Arwystl, Morys ap Ifan ap Einion ('Morus Dwyfach Medd MS arall') Sr. Dafydd Trefor ('Dr. John Kent ... Medd MSS M.P.', 'Sion Dafydd Trefor ... Medd MSS L.O.'), Howel ap Reinalld, Mredydd ap Rhys, Gruffudd D'd ap Howel, Rhisiart ap Howel Da 'Beinion, Bedo Phylip Bach ('Rhai a ddywaid mae Deio ap I'n Du ai Cant... '), Huw Pennant, Sion y Kent, Lewis Glyn Cothi, Edward Maelor '('Mae'n debig mae Edward ap Rhys Maelor ydyw Hwn... '), Dafydd ap Gwilim, Iolo Goch, Simwnt Vychan, Sr. Huw Jones ('Vicar Llanfair ynyffryn Clwyd'), Tudur Aled, Dafydd Llwyd ap Llew ap Gruff., Sion Brwynog, Iorwerth Fynglwyd, Taliesyn Aneurin G[wawdrydd], Maer Glas ('medd rhai'), Robin Ddu, Owain Twna, Dafydd Gorllech, Ifan Brydydd Hir, Edward [ap Rhys], Ie : Dyfi, Llywelyn ap Owain, Thomas Prys ('o Blasiolyn Esquire'), Edmund Prys, G[ruffydd] Philip, W. Elias (1730), Owain Gruffydd, Gruffydd Nannau (1654), Owain Gwynedd, Thomas Owen (1730), William Llyn, Tudur Penllyn, Huw Kae Llwyd, Llywelyn Goch Amheurig Hen, Edward Davies (Rhiwlas), Rich. Abram, Moris ab Evan ab David, Cadwaladr Roberts (ab Robert), Dafydd ab Sienkin, Richard [Davies] ('Esgob Dewi'), Ragiar [sic] Kyffin, Huw Morys, Arthur Jones (1734), Mathew Owain, Ellis Cadwaladr, Moris Rhobert ('o Sir Feirionydd'), Thomas Davies ('o Sir Drefaldwyn'), Robert Cadwalad[r] ('o Blwy Pennant'), Richd. Thomas D'd ('o Sir Fon'), Richard Ffoulkes, John Edwards, John Hughes, Moris ab Evan ap Dafydd ('o Lanoge'), Sion Ffoulke, Sion ab William Griffith ('o Lanfihangel ... '), Sion Phylip, G[ruffudd] Leiaf, D. Sion, W[iliam] Phylip, Rhisiart Philyp, H. ab Evan, [John Davies] 'Sion Davydd Las', Lewis Owain, Morgan Dafydd, Edwart Morris and Robert Klidro, and anonymous poems; 'englynion', etc. by contemporary poets, largely of the Richards (Darowen) circle of friends e.g. John Evans ('Ioan Maelor'), W[alte]r Davies ('Gwallter Mechain'),' R[ober]t Davies ['Bardd Nantglyn'], 'G. Brwynog', R[owland] P[arry] (Carndochan), H. K. (1851), Phoebe neu Eunice Jones (Llynlleifiad), [Peter Jones] 'Pedr Fardd', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', [Morris Jones] 'Meurig Idris' and J. Blackwell ('Alun'), and anonymous poems; 'Sidanen Or a Song in Praise of the Glorious Queen Elizabeth' by Edward ap Rhys Wynne ap William Prys of Clygyrog, 'The meritorious gratulation of Esqr. Strangways to Llangedwyn ...' by John Davies, and anonymous English poems; prose texts, in some cases two copies, of 'Tri thlws ar ddeg o Frenindlysau Ynys Brydain ... ', 'Drygioni Medd'dod', 'Dewis bethau Howel lygad Cwsg', 'Trws'neiddrwydd Gruffydd ap Adda ap D'd', 'Achau Llewelyn ap Gruffydd y Tywysog diwaethaf o'r Cymru', 'Ymddiddanion ffraethion Cynhengras a fu rhwng y Pawn bach o Wickwair yn y Rhôs Is Conwy a Gwgon o Gaer Einion y Mhowys. A elwir yn gyffredin Araith Wgon', 'Cronigl Cymru a Lloy(e)gr yn amgyffred fal y treuthir isod' (with an additional 'narration' by Rice Jones), 'Taliesin a'i traethodd', 'Rhwng Merddin a Gwenddydd ei chwaer' and 'Merddin a Gwenddydd', 'The Most noted Poems in Mr Bulkeley of Brynddu's Collection' (now NLW MS832); 'An account of the wages paid the workemen for raissing a fence upon Ceiriog under Pentre gwyn a Tenem[en]t of the Hond. John Myddelton Esqr.', with a covering letter from Richd. Ffoulkes (transcribed from Cwrtmawr MS 222, p. 57v.); a power of attorney from Oliv[er] Thomas, Shrewsbury, yeoman to John Thomas Rees, Llanymowthwey, Merioneth, yeoman, 1674 (original in Cwrtmawr MS 222, p. 61) and a letter relating thereto from Robert Vaughan, Salop to John Thomas Rees (original in Cwrtmawr MS74, No. 3); records of the births and baptisms, 1712-33 [at Llansilin], of the children of Richard Ffoulkes (original in Cwrtmawr MS 222, p. 60v); transcripts of fifty-nine letters of Walter Davies ('Gwallter Mechain'), 1793-1831 and undated, largely addressed to Thomas Richards at Berriew and Llangynyw; a prospectus, 1793, of 'Celtic Remains' in two volumes, the first by 'the Late Lewis Morris Esq.' and the second by Walter Davies, All-Souls College, Oxford; letters largely to Thomas Richards, Berriew and Llangynyw or David Richards ('Dewi Silin') from Peter Bayley Williams, Llanrug, 1828, John Jones ('Tegyd'), Christ Church, Oxford, 1819-22 and undated, W[illiam van Mildert] bishop of Llandaff, 1822, D. Davies, Chester, 1825, Wm. Owen Pughe, London, 1812-19, Ebenezer Thomas ('Eben Fardd'), Llangybi, 1824, Robt. Parry ('Robyn Ddu Eryri'), 1824 and undated, Tho. Jones, Long Acre, London, 1825, W. Owen ('Eos Glan Hafren'), Newtown, 1824, John Roberts, Tremeirchion, 1822, Robt. Davies ['Bardd Nantglyn'], 1825 and undated, and A[neurin] Owen, [Nantglyn], 1821; a list of titles and first couplets of the poems of Dafydd ap Gwilym; 'Llyma henwe y 24 brenin or brutanied... ' (originally from a manuscript of William Thomas, Llanallgo). Inset at the end of the volume are transcripts of Montgomeryshire pedigrees, etc. Much of the material in the volume has been transcribed from other volumes now in the Cwrtmawr Collection (e.g. MSS 200, 222, 242 and 243) and there are references to such sources as 'un o lyfrau Maesglas Mallwyd' (transcribed in 1857) (p. 269), a manuscript in the hand of Robert Arthur (p. 342), 'Llyfr ym meddiant Lowri Jones' (p. 380), etc. A note pasted on the inside of the upper cover states 'This Vol. was copied by Owen Jones (brother of Myrddin Fardd) from a MS Vol. ... in the handwriting of Lewis Morris [Cwrtmawr MS 200] now at Bryntanad, Llanerfyl Montgomerys[hire] (Richards) E. Breese'. Owen Jones was for a short time a private tutor at BrynTanad (see The Dictionary of Welsh Biography). The spine is lettered 'Mannoethwy MSS'.

Results 21 to 25 of 25