Showing 11 results

Archival description
Only top-level descriptions Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales Welsh
Print preview View:

Awdl 'Iesu o Nazareth' gan Dyfed

  • NLW MS 23796E.
  • File
  • [?20 gan., cynnar]

Copi llawysgrif, [?20 gan., cynnar], mewn llaw anhysbys, o'r awdl 'Iesu o Nazareth' gan Evan Rees (Dyfed), yn cyfateb yn agos i'r testun a gyhoeddwyd yng ngyfrol Dyfed, Gwlad yr Addewid a Iesu o Nazareth (Caernarfon, 1894), tt. 155-220 (ff. 1-13 verso). = A manuscript copy, [?early 20 cent.], in an unidentified hand, of the awdl 'Iesu o Nazareth' by Evan Rees (Dyfed), corresponding closely to the version published in Dyfed, Gwlad yr Addewid a Iesu o Nazareth (Caernarfon, 1894), pp. 155-220 (ff. 1-13 verso).
Mae rhan o'r testun wedi ei gamleoli, a dylai f. 3 (sef diwedd rhan II) ddilyn f. 4 verso. Cynhwysir hefyd gopi teipysgrif o gerdd Dyfed 'Yr Iesu ar y ffynon' (gw. Gwlad yr Addewid a Iesu o Nazareth, tt. 109-110) (f. 14). = Part of the text is displaced, with f. 3 (the end of part II) following on from f. 4 verso. Also included is a typescript copy of Dyfed's 'Yr Iesu ar y ffynon' (see Gwlad yr Addewid a Iesu o Nazareth, pp. 109-110) (f. 14).

Dyfed, 1850-1923

Awdl 'Y Frenhines Victoria',

  • NLW MS 16619D.
  • file
  • 1887 /

Llawysgrif, 1887, yn llaw [John] Gaerwenydd Pritchard, o'i awdl 'Y Frenhines Victoria', a gynigwyd, gyda'r ffugenw 'Owain Tudur', ar gyfer cystadleuaeth y Gadair yn Eisteddfod Genedlaethol 1887 yn Llundain. = Autograph manuscript, 1887, of [John] Gaerwenydd Pritchard's awdl 'Y Frenhines Victoria', entered under the pseudonym 'Owain Tudur' for the Chair competition at the 1887 National Eisteddfod in London.
Enillydd y gystadleuaeth oedd y Parch. R. A. Williams (Berw). = The winning entry was that of the Rev. R. A. Williams (Berw).

Pritchard, J. Gaerwenydd (John Gaerwenydd), 1837-1898.

Barddoniaeth

  • NLW MS 23943B.
  • File
  • [1795]-[1830]

Cyfrol o farddoniaeth, [1795]-[1830], yn cynnwys copïau o faledi a cherddi eraill, yn dyddio'n bennaf o'r ddeunawfed ganrif. Mae'r rhan helaethaf o'r llawysgrif (ff. 1-42) yn llaw John Davies, gydag ychwanegiadau, [?1820au], gan John Evans, gof o Lanrhaeadr[?-ym-Mochnant], sir Ddinbych (ff. 42 verso-46). = A volume, [1795]-[1830], containing transcripts of Welsh ballads and other poems, mainly of the eighteenth century. The majority of the manuscript (ff. 1-42) is in the hand of one John Davies, with later additions, [?1820s], by John Evans, blacksmith, of Llanrhaeadr[?-ym-Mochnant], Denbighshire.
Ymysg y beirdd a gynrychiolir yn y gyfrol mae Jonathan Hughes (ff. 3-4 verso, 12 verso, 34 verso-36), Huw ap Huw [Hugh Hughes, y Bardd Coch o Fon] (ff. 4 verso-9 verso, 11 verso-12 verso), Rhys Jones [y Blaenau] (ff. 10-11), Jonathan Hughes Ifangc (f. 13), Walter Davies [Gwallter Mechain] (f. 13 recto-verso), David Thomas [Dafydd Ddu Eryri] (f. 13 verso), Ellis Roberts [Elis y Cowper] (ff. 14-16 verso, 18-22, 38 verso-41 verso), Hugh Roberts y Teiliwr o blwy Llanllyfni (ff. 16 verso-18), Richard Llwyd o'r Plas [Meini] (f. 22 recto-verso), Robert Richard o Bentraeth (ff. 24 verso-26 verso), Richard Parry [o Niwbwrch] (ff. 26 verso-29, 33 verso-34 verso), Humphrey Wiliam, Tywyn, Meirionnydd (ff. 29-30), Y Parch. [William] Williams, Llaneilian-yn-Rhos (ff. 30-32 verso), a Huw Morris [Huw Morys] (ff. 32 verso-33 verso). Ymddengys bod y mwyafrif o'r cerddi wedi eu copïo o ffynnonellau printiedig, gan gynnwys Blodeu-gerdd Cymry, o gynnulliad David Jones o Drefriw (Amwythig: Stafford Prys, 1759, Libri Walliae 2804) (ff. 22-34 verso) ac amryw bamffledi. Mae yn y gyfrol hefyd ymgais gan John Evans i ysgrifennu beddargraff, dyddiedig 1825 a 1830 (f. 44), a dwy fersiwn o 'Cerdd yr Offeiriad Dur neu Steel Parson', o bosib gan John Evans, [1820au] (ff. 43, 46 recto-verso), gyda chopi teipysgrif o'r ddwy fersiwn, [20 gan., ail ½], [?gan D. Tecwyn Lloyd] yn rhydd yn y gyfrol (2 ff.). Mae taflen o dablau rhifyddol a werthwyd gan P. Sandford, Amwythig, [c. 1795], wedi ei bastio y tu mewn i'r clawr blaen. = Amongst the poets represented in the volume are Jonathan Hughes (ff. 3-4 verso, 12 verso, 34 verso-36), Huw ap Huw [Hugh Hughes, y Bardd Coch o Fon] (ff. 4 verso-9 verso, 11 verso-12 verso), Rhys Jones [y Blaenau] (ff. 10-11), Jonathan Hughes, junior (f. 13), Walter Davies [Gwallter Mechain] (f. 13 recto-verso), David Thomas [Dafydd Ddu Eryri] (f. 13 verso), Ellis Roberts [Elis y Cowper] (ff. 14-16 verso, 18-22, 38 verso-41 verso), Hugh Roberts, tailor, of Llanllyfni (ff. 16 verso-18), Richard Llwyd ('o'r Plas [Meini]') (f. 22 recto-verso), Robert Richard, Pentraeth (ff. 24 verso-26 verso), Richard Parry [of Newborough] (ff. 26 verso-29, 33 verso-34 verso), Humphrey Wiliam, Tywyn, Meirionnydd (ff. 29-30), the Rev. [William] Williams, Llaneilian-yn-Rhos (ff. 30-32 verso), and Huw Morris [Huw Morys] (ff. 32 verso-33 verso). The majority of the poems were apparently copied from printed sources, including Blodeu-gerdd Cymry, selected by David Jones, Trefriw (Shrewsbury: Stafford Prys, 1759, Libri Walliae 2804) (ff. 22-34 verso) and numerous pamphlets. The volume also contains attempts by John Evans at composing an epitaph, in 1825 and 1830 (f. 44), and two versions of 'Cerdd yr Offeiriad Dur neu Steel Parson', possibly by John Evans, [1820s] (ff. 43, 46 recto-verso), with a typescript copy of both versions, [20 cent, second ½], [?by D. Tecwyn Lloyd], inserted loose in the volume (2 ff.). A sheet of arithmetical tables, sold by P. Sandford, Shrewsbury, [c. 1795], is pasted inside the front cover.

Davies, John, fl. 1795.

Barddoniaeth amrywiol,

  • NLW MS 16799D.
  • file
  • 1733-[1970].

Casgliad o farddoniaeth amrywiol, 1733-[1970], yn tarddu o nifer o ffynhonnellau, wedi eu derbyn rhwng 1910 a 1970 a'u hel gyda'u gilydd yn y Llyfrgell Genedlethol. = A collection of miscellaneous poetry, 1733-[1970], derived from various sources, accessioned between 1910 and 1970 and collected together at the National Library of Wales.

Barddoniaeth John Jones, Glanygors

  • NLW MS 23942B.
  • File
  • [1795]-[1811]

Llawysgrif yn cynnwys pump cerdd ar hugain, [1795]-[1811] (dyfrnod 1795), yn llaw John Jones (Jac Glan-y-Gors), gan gynnwys tair cerdd ar ddeg nad ydynt, fe ymddengys, wedi eu cyhoeddi (ff. 1-39 verso); dyddiwyd y cerddi 1790-1811. = A volume containing twenty-five autograph poems, [1795]-[1811] (watermark 1795), by John Jones (Jac Glan-y-gors), thirteen of which are apparently unpublished (ff. 1-39 verso); the poems are dated 1790-1811.
Cyhoeddwyd naw o'r cerddi (ff. 6 verso-8, 16-18, 22-25, 31 verso-35 verso, 36 verso-39 verso) yn Cerddi Jac Glan-y-gors, gol. gan E. G. Millward (Llandybïe, 2003), tt. 26-30, 45-51, 57-58, 69-70, 76-81, 95-97, 137-138; cyhoeddwyd 'Litani Newydd...' (f. 15 recto-verso) ac 'Englynion er coffadwriaeth am Mr David Samwell...' (ff. 20 verso-21 verso) yn y Chester Chronicle, 5 Awst 1796 a 28 Rhagfyr 1798 yn eu tro (gw. Marion Löffler, 'Cerddi newydd gan John Jones, "Jac Glan-y-Gors"', Llên Cymru, 33 (2010), 143-150); cyhoeddwyd 'Cerdd o ymddiddan rhwng J. J. Glan y Gors a Daniel Davies o Gorwen y ngylch Tref Lundain' (ff. 10-12 verso) mewn pamffled, Dwy o Gerddi Newyddion ([Caer]: Thomas Huxley, [?1791]) (JHD 209bii; heb ei gofnodi yn ESTC). Nodwyd ar f. 8 bod 'Cerdd yn dangos meddyliau Morwyn Ieuangc ddydd ei phriodas' (ff. 8-10) wedi ei gyhoeddi yn Llundain ym 1797 ond ymddengys nad oes copi wedi ei gadw. Ceir cerdd arall [?mewn llaw wahanol] ar ff. 128 verso-129. Mae eitemau a ddarganfyddwyd yn rhydd ar gychwyn y gyfrol wedi eu tipio i mewn ar ff. i-iv; yn eu mysg mae rhestr o gynnwys y llawysgrif (f. i), marwnad brintiedig i William Owen Pughe gan John Jones (Tegid), 1836 (f. iii), a chyfres o englynion gan Siôn ap Morgan (f. iv). = Nine of the poems (ff. 6 verso-8, 16-18, 22-25, 31 verso-35 verso, 36 verso-39 verso) appear in Cerddi Jac Glan-y-gors, ed. by E. G. Millward (Llandybïe, 2003), pp. 26-30, 45-51, 57-58, 69-70, 76-81, 95-97, 137-138; 'Litani Newydd...' (f. 15 recto-verso) and 'Englynion er coffadwriaeth am Mr David Samwell...' (ff. 20 verso-21 verso) were published in The Chester Chronicle, 5 August 1796 and 28 December 1798 respectively (see Marion Löffler, 'Cerddi newydd gan John Jones, "Jac Glan-y-Gors"', Llên Cymru, 33 (2010), 143-150); 'Cerdd o ymddiddan rhwng J. J. Glan y Gors a Daniel Davies o Gorwen y ngylch Tref Lundain' (ff. 10-12 verso) was published in the pamphlet Dwy o Gerddi Newyddion ([Chester]: Thomas Huxley, [?1791]) (JHD 209bii; not recorded in ESTC). A note on f. 8 states that 'Cerdd yn dangos meddyliau Morwyn Ieuangc ddydd ei phriodas' (ff. 8-10) was published in London in 1797 but there are no known copies extant. A further poem [?in a different hand] is on ff. 128 verso-129. Items found loose at the beginning of the volume have been tipped in on ff. i-iv; these include a list of contents of the manuscript (f. i), a printed elegy for William Owen Pughe by John Jones (Tegid), 1836 (f. iii), and a series of englynion by Siôn ap Morgan (f. iv).

Jones, John, 1766-1821

Cerddi Caersallwg,

  • NLW MS 16306A.
  • file
  • 1849-1862 /

Llyfr poced masnachol, 1849-1862, yn cynnwys cerddi gan, ac yn llaw, W. J. Roberts ('Caersallwg'), dilledydd, Caernarfon, ynghyd â nodiadau ganddo yn ymwneud â dirwest. = Commercial pocket book, 1849-1862, containing poems by, and in the hand of, W. J. Roberts ('Caersallwg'), draper, Caernarfon, together with notes by him relating to temperance.

Roberts, W. J. (William J.).

Cerddi Gwilym Cowlyd

  • NLW MS 14926A.
  • File
  • 1819-1868

Llyfr nodiadau, 1819-1868, yn cynnwys cerddi holograff gan W. J. Roberts (Gwilym Cowlyd), 1858-1868. = Notebook, 1819-1868, containing holograph poems by W. J. Roberts (Gwilym Cowlyd), 1858-1868.
Mae'r cerddi yn cynnwys fersiwn ddrafft a chynllun o'r bryddest 'Dr William Morgan' (ff. 2-15) a fu'n fuddugol yn Eisteddfod Betws y Coed, Nadolig 1859, a 'Gogangerdd i Ddirmygwyr Cyfarfodydd Llenyddol', 1868 (ff. 17, 19), y ddwy wedi eu cyhoeddi yn Y Murmuron (Llanrwst, 1868), ynghyd â nifer o englynion a phenillion eraill (f. 17 verso-18 verso, 19 recto-verso, 21 verso). Mae yna hefyd nodiadau amrywiol ar William Morgan, Robert Ferrar a'r Diwygiad Protestannaidd (ff. 19 verso-21). Mae yna ychydig gyfrifon amrywiol, 1819, mewn llaw arall (f. 1 a thu mewn i'r cloriau). = The poems include a draft version and a plan of a pryddest to Dr William Morgan (ff. 2-15) which won a prize at Betws y Coed Eisteddfod, Christmas 1859, and a satire, 'Gogangerdd i Ddirmygwyr Cyfarfodydd Llenyddol', 1868 (ff. 17, 19), both published in Y Murmuron (Llanrwst, 1868), along with englynion and other verses (some illegible) (f. 17 verso-18 verso, 19 recto-verso, 21 verso). There are also miscellaneous notes on William Morgan, Robert Ferrar and the Protestant Reformation (ff. 19 verso-21). A few miscellaneous accounts, 1819, are in a different hand (f. 1 and inside the covers).

Gwilym Cowlyd, 1828-1904

Cyfrol o gerddi gan Ioan Anwyl,

  • NLW ex 2277.
  • file
  • 1866-1909.

Cyfrol o gerddi llawysgrif gan Ioan Anwyl (John Anwyl, ?1841-1921), a gyfansoddwyd rhwng 1866 a 1909.

Ioan Anwyl, 1841?-1921.

Papurau David Davies (Ffatri Emlyn, Adpar),

  • GB 0210 FFATEM
  • fonds
  • 1871-1982.

Mae'r casgliad yn cynnwys papurau'n ymwneud â theulu a disgynyddion David Davies, 1871-1982; llyfr nodiadau yn cynwys barn Davies ar bregethau a glywodd, 1930-1933; ffeil o farddoniaeth a phenillion; llyfr cyfrifon Ffatri Emlyn, 1903-1930; a deunydd amrywiol. = The collection comprises papers relating to the family and descendants of David Davies, 1871-1982; a notebook containing Davies's opinions on sermons which he has heard, 1930-1933; a file of poetry and verses; an account book, 1903-1930, of Ffatri Emlyn; and miscellanea.

Davies, David, 1871-1947.

Papurau Ioan Brothen,

  • GB 0210 BROTHEN
  • fonds
  • 1823-1996 /

Y mae'r casgliad yn cynnwys: llythyrau, 1909-1938, at 'Ioan Brothen', a llythyrau, 1950-1974, at Enid Jones; dyddiaduron Ioan Brothen, 1894, 1931-1940; llyfrau nodiadau a llyfrau lloffion, 1888-1940, yn cynnwys cerddi, englynion, penillion, torion o'r wasg, arysgrifau cerrig beddau; papurau amrywiol, 1823-1996; ac eitemau printiedig, 1922-1926. = The collection comprises: letters, 1909-1938, to 'Ioan Brothen, and letters, 1950-1974, to Enid Jones; diaries of Ioan Brothen, 1894, 1931-1940; notebooks and scrapbooks, 1888-1940, containing poems, englynion, verses, press cuttings, gravestone inscriptions; miscellaneous papers, 1823-1996; and printed items, 1922-1926.

Ioan Brothen, 1868-1940.

Papurau Ioan Cunllo

  • NLW MS 16623i-iiiE.
  • File
  • 1834-1933

Papurau, 1834-1933, yn ymwneud a'r bardd gwlad John Morris Jones (Ioan Cunllo) o Rydlewis, sir Aberteifi, wedi eu dwyn ynghyd gan Daniel Thomas, Rhydlewis. = Papers, 1834-1933, relating to the country poet John Morris Jones (Ioan Cunllo) of Rhydlewis, Cardiganshire, collected together by Daniel Thomas, Rhydlewis.
Mae'r llawysgrif yn cynnwys barddoniaeth gan Ioan Cunllo, 1834-1884 (16623iE, ff. 1-34); llythyrau iddo oddi wrth D. Silvan Evans, 1864-1869, Iago Emlyn, 1869, a Robyn Ddu Eryri, 1876 (16623iE, ff. 37-49); cerddi gan Tegid, Robyn Ddu Eryri, Einion Evans, Gwilym Gwenog ac eraill, 1843-[19 gan., ail ½] (16623iE, ff. 35-36, 50-51, 54-59); a chopi o'r Haul, 35.8 (Awst 1933), yn cynnwys erthygl ar Ioan Cunllo (16623iE, ff. 60-79); gyda rhestr, ar bedair amlen, yn disgrifio trefn flaenorol y llawysgrif (16623iE, ff. i-iv); llyfr nodiadau yn llaw Daniel Thomas yn cynnwys yn bennaf adysgrifau, [20 gan., ½ cyntaf], o farddoniaeth Ioan Cunllo (16623iiE); llyfr lloffion yn cynnwys torion papur newydd, 1849-1923, yn bennaf o farddoniaeth, llythyrau ac erthyglau Ioan Cunllo a newyddion ardal Llandysul (16623iiiE). = The manuscript contains poetry by Ioan Cunllo, 1834-1884 (16623iE, ff. 1-34); letters to him from D. Silvan Evans, 1864-1869, Iago Emlyn, 1869, and Robyn Ddu Eryri, 1876 (16623iE, ff. 37-49); poems by Tegid, Robyn Ddu Eryri, Einion Evans, Gwilym Gwenog and others, 1843-[19 cent., second ½] (16623iE, ff. 35-36, 50-51, 54-59); and a copy of Yr Haul, 35.8 (August 1933), containing an article on Ioan Cunllo (16623iE, ff. 60-79); with a list on four envelopes describing a previous arrangement of the contents (16623iE, ff. i-iv); a notebook in the hand of Daniel Thomas mainly containing transcripts, [20 cent., first ½], of Ioan Cunllo's poetry (16623iiE); a scrap book containing newspaper cuttings, 1849-1923, mainly of Ioan Cunllo's poetry and news relating to the Llandysul area (16623iiiE).

Ioan Cunllo, 1803-1884.