Showing 8 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts Morris, Lewis, 1701-1765
Advanced search options
Print preview View:

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Adysgrifau 'Manoethwy',

A composite volume of transcripts in the hand of Owen Jones ('Manoethwy'). The contents include 'cywyddau', 'awdlau', 'englynion', 'carolau' and 'cerddi' by Ifan Tew Brydydd, Hari ap Howel alias Harri Hir, Wiliam Cynwal, Sion Tudur, Morus Dwyfech, Gruffudd Hiraethog, Sr. Dafydd Llwyd Ysgolhaig, Llywelyn ap Gytyn, Guto'r Glyn, Hywel D'd Bevan ap Rhys ('o Sir Fon'), Rhydderch ap Sion, Dafydd Nanmor, Rhys Goch o Eryri, Huw Arwystl, Morys ap Ifan ap Einion ('Morus Dwyfach Medd MS arall') Sr. Dafydd Trefor ('Dr. John Kent ... Medd MSS M.P.', 'Sion Dafydd Trefor ... Medd MSS L.O.'), Howel ap Reinalld, Mredydd ap Rhys, Gruffudd D'd ap Howel, Rhisiart ap Howel Da 'Beinion, Bedo Phylip Bach ('Rhai a ddywaid mae Deio ap I'n Du ai Cant... '), Huw Pennant, Sion y Kent, Lewis Glyn Cothi, Edward Maelor '('Mae'n debig mae Edward ap Rhys Maelor ydyw Hwn... '), Dafydd ap Gwilim, Iolo Goch, Simwnt Vychan, Sr. Huw Jones ('Vicar Llanfair ynyffryn Clwyd'), Tudur Aled, Dafydd Llwyd ap Llew ap Gruff., Sion Brwynog, Iorwerth Fynglwyd, Taliesyn Aneurin G[wawdrydd], Maer Glas ('medd rhai'), Robin Ddu, Owain Twna, Dafydd Gorllech, Ifan Brydydd Hir, Edward [ap Rhys], Ie : Dyfi, Llywelyn ap Owain, Thomas Prys ('o Blasiolyn Esquire'), Edmund Prys, G[ruffydd] Philip, W. Elias (1730), Owain Gruffydd, Gruffydd Nannau (1654), Owain Gwynedd, Thomas Owen (1730), William Llyn, Tudur Penllyn, Huw Kae Llwyd, Llywelyn Goch Amheurig Hen, Edward Davies (Rhiwlas), Rich. Abram, Moris ab Evan ab David, Cadwaladr Roberts (ab Robert), Dafydd ab Sienkin, Richard [Davies] ('Esgob Dewi'), Ragiar [sic] Kyffin, Huw Morys, Arthur Jones (1734), Mathew Owain, Ellis Cadwaladr, Moris Rhobert ('o Sir Feirionydd'), Thomas Davies ('o Sir Drefaldwyn'), Robert Cadwalad[r] ('o Blwy Pennant'), Richd. Thomas D'd ('o Sir Fon'), Richard Ffoulkes, John Edwards, John Hughes, Moris ab Evan ap Dafydd ('o Lanoge'), Sion Ffoulke, Sion ab William Griffith ('o Lanfihangel ... '), Sion Phylip, G[ruffudd] Leiaf, D. Sion, W[iliam] Phylip, Rhisiart Philyp, H. ab Evan, [John Davies] 'Sion Davydd Las', Lewis Owain, Morgan Dafydd, Edwart Morris and Robert Klidro, and anonymous poems; 'englynion', etc. by contemporary poets, largely of the Richards (Darowen) circle of friends e.g. John Evans ('Ioan Maelor'), W[alte]r Davies ('Gwallter Mechain'),' R[ober]t Davies ['Bardd Nantglyn'], 'G. Brwynog', R[owland] P[arry] (Carndochan), H. K. (1851), Phoebe neu Eunice Jones (Llynlleifiad), [Peter Jones] 'Pedr Fardd', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', [Morris Jones] 'Meurig Idris' and J. Blackwell ('Alun'), and anonymous poems; 'Sidanen Or a Song in Praise of the Glorious Queen Elizabeth' by Edward ap Rhys Wynne ap William Prys of Clygyrog, 'The meritorious gratulation of Esqr. Strangways to Llangedwyn ...' by John Davies, and anonymous English poems; prose texts, in some cases two copies, of 'Tri thlws ar ddeg o Frenindlysau Ynys Brydain ... ', 'Drygioni Medd'dod', 'Dewis bethau Howel lygad Cwsg', 'Trws'neiddrwydd Gruffydd ap Adda ap D'd', 'Achau Llewelyn ap Gruffydd y Tywysog diwaethaf o'r Cymru', 'Ymddiddanion ffraethion Cynhengras a fu rhwng y Pawn bach o Wickwair yn y Rhôs Is Conwy a Gwgon o Gaer Einion y Mhowys. A elwir yn gyffredin Araith Wgon', 'Cronigl Cymru a Lloy(e)gr yn amgyffred fal y treuthir isod' (with an additional 'narration' by Rice Jones), 'Taliesin a'i traethodd', 'Rhwng Merddin a Gwenddydd ei chwaer' and 'Merddin a Gwenddydd', 'The Most noted Poems in Mr Bulkeley of Brynddu's Collection' (now NLW MS832); 'An account of the wages paid the workemen for raissing a fence upon Ceiriog under Pentre gwyn a Tenem[en]t of the Hond. John Myddelton Esqr.', with a covering letter from Richd. Ffoulkes (transcribed from Cwrtmawr MS 222, p. 57v.); a power of attorney from Oliv[er] Thomas, Shrewsbury, yeoman to John Thomas Rees, Llanymowthwey, Merioneth, yeoman, 1674 (original in Cwrtmawr MS 222, p. 61) and a letter relating thereto from Robert Vaughan, Salop to John Thomas Rees (original in Cwrtmawr MS74, No. 3); records of the births and baptisms, 1712-33 [at Llansilin], of the children of Richard Ffoulkes (original in Cwrtmawr MS 222, p. 60v); transcripts of fifty-nine letters of Walter Davies ('Gwallter Mechain'), 1793-1831 and undated, largely addressed to Thomas Richards at Berriew and Llangynyw; a prospectus, 1793, of 'Celtic Remains' in two volumes, the first by 'the Late Lewis Morris Esq.' and the second by Walter Davies, All-Souls College, Oxford; letters largely to Thomas Richards, Berriew and Llangynyw or David Richards ('Dewi Silin') from Peter Bayley Williams, Llanrug, 1828, John Jones ('Tegyd'), Christ Church, Oxford, 1819-22 and undated, W[illiam van Mildert] bishop of Llandaff, 1822, D. Davies, Chester, 1825, Wm. Owen Pughe, London, 1812-19, Ebenezer Thomas ('Eben Fardd'), Llangybi, 1824, Robt. Parry ('Robyn Ddu Eryri'), 1824 and undated, Tho. Jones, Long Acre, London, 1825, W. Owen ('Eos Glan Hafren'), Newtown, 1824, John Roberts, Tremeirchion, 1822, Robt. Davies ['Bardd Nantglyn'], 1825 and undated, and A[neurin] Owen, [Nantglyn], 1821; a list of titles and first couplets of the poems of Dafydd ap Gwilym; 'Llyma henwe y 24 brenin or brutanied... ' (originally from a manuscript of William Thomas, Llanallgo). Inset at the end of the volume are transcripts of Montgomeryshire pedigrees, etc. Much of the material in the volume has been transcribed from other volumes now in the Cwrtmawr Collection (e.g. MSS 200, 222, 242 and 243) and there are references to such sources as 'un o lyfrau Maesglas Mallwyd' (transcribed in 1857) (p. 269), a manuscript in the hand of Robert Arthur (p. 342), 'Llyfr ym meddiant Lowri Jones' (p. 380), etc. A note pasted on the inside of the upper cover states 'This Vol. was copied by Owen Jones (brother of Myrddin Fardd) from a MS Vol. ... in the handwriting of Lewis Morris [Cwrtmawr MS 200] now at Bryntanad, Llanerfyl Montgomerys[hire] (Richards) E. Breese'. Owen Jones was for a short time a private tutor at BrynTanad (see The Dictionary of Welsh Biography). The spine is lettered 'Mannoethwy MSS'.

Barddoniaeth,

A small volume, originally with clasps, containing 'cywyddau', 'englynion', etc. by Evan ab Evan (lines from Anacreon), Taliesin, Dafydd ap Edmwnt, John Philipp, Richard Philip, Dafydd ap Gwilim, Tudur Aled, John Dafies (Dafis), Owen Gwynedd, W(illiam) Llyn, Sion Brwnog (Brwynog), Dafydd Trefor, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd, Iolo Goch, Thomas Prys o Blas Iolyn Esgwier, Hugh Llwyd Cynfal, Doctor (Sion) Cent, Tudur Penllyn, Edward M[orus], Sr. Morgan, Rowland Vaughan, Hugh ap Ev. ap Ro[ ] and Wmphre David. The contents appear to have been transcribed after 1744 from a manuscript annotated by Lewis Morris, and a note on p. 100 suggests a connection with BM Additional MS 14866, although none of the poems are to be found in that volume. There are a number of quotations in the margins and elsewhere from Pope, Homer, Dryden, etc. At the beginning, in a later hand, are an 'englyn' by Siencyn Thomas Morgan and an 'englyn' which is described as being on the tombstone of the Reverend Alban Thomas of Blaen y Porth, Cardiganshire. A note in pencil on the limp boards which were originally inside the vellum cover reads 'Gwaith hen Feirdd MS from Rev. Armstrong Williams'.

Llyfr Hir Mair Richards,

A manuscript consisting largely of transcripts and memoranda by Mary Richards and Thomas Richards of Darowen. The volume appears originally to have been used as an account book of receipts and disbursements in respect of the farms of Llwyn, Cafnmaelen and Byrthlwydd [parish of Dolgellau, Merioneth], 1799-1802, and also to record biographies of [James Crichton, 'The Admirable'], Sir Francis Walsingham, Sir Francis Drake and William Cecil, Lord Burghley. The additions made by the Richards family consist of contemporary and some near-contemporary poetry in both strict and free metres by Walter Davies ('Gwallter Mechain'), Robert Parry (Eglwysfach, Denbighshire), [Morris Jones] 'Meurig Idris', Robin Ddu o Fôn, David Richards ('Dewi Silin'), Sion Pryse (Penant Mowddwy), [John Jones] 'Myllin', Dafydd Ellis (Mowddwy), William Owain (1822), [Thomas Edwards] 'Twm o'r Nant', John Roberts (Herseth), [Hugh Jones] 'H[uw] Erfyl', Evan Evans ('Ieuan Glan Geirionydd'), William Jones ('Cawrdaf'), David Rees (1785), John Morgan ('o Lanfread Ceredigion'), Hugh Moris, Robert Davies ('Bardd Nantglyn'), Evan Evan ('o Arwydd yr Arth'), H. Griffith ('H[arri] Goch'), Robt Parry (Darowen), Robert Richard ('mab Hugh Richard Tailiwr Darowen'), [William Williams] 'Gwilym ab Iorwerth' (Darowen), Richard Richards [Meifod], William Pugh, J[ohn] H[ughes], Pontrobert, [John Jones] 'Ioan Tegid', Robert Dafydd ('o Fowddwy'), [Daniel Evans] 'Daniel Ddu o Geredigion', Edward Taliesin Llwyd (Tal y bont, swydd Gaerdigan'), John Athelystan [sic] Owen ('Bardd Meirion'), John Blackwell ['Alun'], John Morris ('Y Wern Philyp, Llanbadarn'), David Morgan (1743), Dafydd Morris (Llanfair Caer Einion), [Robert Williams] 'Robert ap Gwilym Ddu', W. Jones (Llanerful), ? Morris Jones (Towyn), ? Lewis Richards ('Person Llan Erful'), Thomas Williams (Llanfihangel) ['Eos Gwynfa', or 'Eos y Mynydd'], Evan Williams (Darowen), Dafydd Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), [William Edwards] 'Gwilym Padarn', John Williams (Dolgelley), Dafydd William (Llandeilo fach), Thomas Ellis (Caerwys), etc., and anonymous compositions; transcripts and extracts from earlier manuscripts, consisting largely of 'cywyddau', 'awdlau', etc. by Ifan Llwyd, Edward Urien, Huw Mathew, Leilin [recte Heilin] Fardd, Rys Cain, Davydd ap Gwilim, Dafydd Nanmor, Lewis Trefnant, Efan Tew, Mathew Bromfield, Syr Owen ap Gwilim ('Persson Owen'), Owen Gwynedd, William Llyn, Huw Arwystl, John Philip, Rissiart Philip, Sion Cent, Evan Llwyd Owain Erigain [recte 'o waun Einion'], Morus ap I[eu]an ab Einion [Morus Dwyfech], Lewys Glyn Cothi, Edmund Prys, Owain ap Rhys ap Sion ap Howel Koetmor, Sion Tudur, Ystyffan Bardd Teiliaw, Thomas Lloyd Iangaf ('o Penmaen'), Thomas Pryse (Plas Iolyn), Gwilim ap Ieuan hen, William Cynwal, Syr Rhys Carno, Dafydd Llwyd Llywelyn ap Gruffydd, Meredydd ap Rhys, Llywelyn ap Guttun, Sr Huw Jones ('Bicar Llanvair Ynyffryn Clwyd'), Taliesin, Howel ab Reinallt, Sion Brwynog, Iorwerth Fynglwyd, Gutto'r Glyn, Huw Penant, Gruffudd D'd ap Howel, Howel Cilan, Dafydd ap Einion, Gruffudd ap Jenkin ap Llywelyn Vychan, Gruffudd Hiraethog, Deicin Kyfeiliog, Ifan Tudur Owen, Huw Kollwyd [recte Kollwyn], Iefan Brydydd hir, Iolo Goch, etc. and anonymous compositions; letters from W[alter] D[avies] ['Gwallter Mechain'] to T[homas] Richards, Berriew School, 1824 (inscriptions on medals), John Davies, Llanbryn Mair to Mary Richard, Darowen, 1828 (a request for a carol), Dafydd Richards ['Dewi Silin'] to his brother Richard Richards, undated (an appointment), William Tolman, Carnarvon, to [Mary Richards], 1826 (engraving on silver cups presented to Llanbeblig Church), John Blackwell to D. Richard ['Dewi Silin'], Llansilin, undated (enclosing 'englynion'), and Robert Nanney [Llwyn, Dolgelley], Dartmouth to [Thomas] Richards, Llan y Mowddwy, 1793 (the writer's tithe); 'Gofrestr or Tansgryfwyr at y Cwpanau Arian a gasglwyd yn y flwyddyn 1823'; notes on excavations of cairns in Darowen and Cemes; a treatise, being 'a Preface to a Book composed by me L[ewis] M[orris] Entitled Y [swe]lediad byr or holl Gelfyddydau a gwybodaethau Enwogaf yn y Byd June 1729' (extracted from Cwrt Mawr MS 200; see Y Gwyliedydd, 1837, 85-6 et al, and Cymru XII (1897), 261-4: a note on page 185 verso states that 'Trysor Gell Barddoniaeth ... Gan Lewis Morris' (Cwrt Mawr MS 200) was then in the possession of Mrs Watkin, Moel Cerni, Llanfihangel Genau'r Glyn, Cardiganshire, and that she also possessed several other manuscripts. Mrs Watkins' father, Mr Morgan 'o Lanfread' is stated to have been a friend of Lewis Morris); 'Grwgnachrwydd yr Oes. Sef Traethawd byr ar un o destynau Eisteddfod Tal y Cafn ... y 30ain o Hydref 1823. Gan Ednyfed', pedigrees (eg Dr John Davies, Mallwyd and Thomas Jones, Esgir Evan, Llanbryn Mair); medical recipes; memoranda and diary entries; cut-out autographs; press cuttings, etc. The volume is lettered 'Llyfr Hir Mair Richards'.

Trysor-Gell Barddoniaeth ...,

A volume of poetry and some prose texts in the hand of Lewis Morris ('Llywelyn Ddu o Fôn, 1701-65) entitled 'Trysor-Gell Barddoniaeth Neu Gynhulliad o ddisgleiriaf waith yr Hyglod Feirdd Cymreig yr hwn yn hywir a ellir ei alw Lepor Museus h.y. Melysdra Barddoniaeth ... Gan Lewis Morris, Philomath. o Lanvihangel ymhenrhos yn Môn-ynys. Bl.'r Arg. 1724,' together with the addition 'yn Ieuanc ac yn ddigon diwybodaeth, medd yr un L. M. yn y flwyddyn 1759' which contains 'Tri thlws a'r ddeg o Frenindlysau ynys Brydain ...'; 'Drygioni Medddod'; Welsh poetry, almost entirely 'cywyddau', by Lewis Glyn Cothi, Sr. Davydd Trefor, Gruffydd Hiraethog, Howel ap Reinalld, Davydd ap Gwilym, Simwnt Vychan, Aneuryn Wawdrydd, Sion Tudur, Maer Glas?, Mabclaf ap Llywarch, Mredydd ap Rhys, Tudur Aled, Huw Pennant, Gruffudd D'd ap howel, Rhisiart ap howel Da. Beinion, Huw Arwystl, Morys ap Ifan ap Einion, Dafydd Nanmor, Rhys Goch o Eryri, Bedo Phylip bach, Sion y Kent, Ifan tew Brydydd, Mr Harri ap Hoel alias Harri Hir, William Cynwal, Rhydderch ap Sion ('Poor Poetry. L.M.'), Edward Maelor ('Mae'n debig mae Edward ap rhys maelor ydyw ...'), Iolo Goch, Sr. Huw Jones ('Bicar Llanvair ynyffryn Clwyd'), Morus Dwyfech, Sr. Dafydd Lloyd ysgolhaig; Gutto'r Glyn, Davydd ap Edmwnt, Dafydd Llwyd ap Lle'n ap Gruff., Llywelyn ap Gytyn, Hywel D'd Bevan ap rhys, Wiliam Lyn, Sion Brwynog, Iorwerth fynglwyd, and Taliesyn, with copious marginal variants and annotations by Lewis Morris; 'Taliesyn a ddowaid mae dewisa gwr oedd fal hyn. 1 Gwr a fo athro'n ei dy ...'; 'Dewis Bethau Howel lygad Cwsg'; 'Twrsneiddrwydd Gruffydd ap Adda ap D'd'; 'Sidanen, or a Song In Praise of the Glorious Queen Elizabeth' by Edward ap Rhys Wynne ap William Prys of Clygyrog in Anglesey, Fellow of Wadham Coll., Oxon.; 'Cronigl Cymru a Lloegr' transcribed, with annotations, by Lewis Morris, Dulas, September 1727, from a manuscript written in 1571 by Rice Jones [BM Add. MS 14894]; 'Ymddiddanion ffraethion Cymhengras a fu rhwng y Pawn bach o Wickwair yn y rhôs Is Conwy a Gwgon o Gaer einion ymhowys a elwir yn Gyffredin Araith Wgon'; a treatise, being 'a Preface to a Book Composd by me L. M. Entitul'd Yswelediad Byr or Holl Gelfyddydau a gwybodaethau Enwogcaf yn y Byd. June 1729' ('A poor preface indeed says L. M. 1759'); 'The Most Noted Poems in Mr. Bulkeley of Brynddu's Collection [i.e., 'Llyfr Gwyn Mechell', now NLW MS 832]; and 'Achau Llewelyn ap Gruffudd y Twysog diwaethaf o'r Cymru', transcribed in 1725 ('... allan o Lyfr Scrifen hen ddihennydd ... Llyfr fy hendaid'). Preceding the texts are a list of contents ('Taflen o gynhwysiad y Llyfr') and a list of names of the poets represented in the volume ('Enwau'r Awdwyr a Sgrifenasant y Caniadau yn y Llyfr hwn'). There are notes and memoranda on the fly-leaves by Lewis Morris and John Morgan. Inside the lower cover is a bill-head of the Wynnstay Arms Hotel or Eagles Inn, Machynlleth. Mary Richards [presumably of Darowen], whose bookplate appears inside the upper cover of the volume, has subsequently added transcripts of 'awdlau' and 'cywyddau' by Sion Tudur, Lewis Glynn Kothi, Tudu[r] Aled, Iorwerth Fynglwyd, Gruffudd ap Jenkin ap Llywelyn Vychan, [William Llyn] pp. 352-51, Iolo Goch, Raff ab Robert, Henri Humphreys, and Dafydd ap Gwilim.

Crwth a thelyn,

A composite collection of Welsh poetry and prose entitled 'Crwth a Thelyn. Y Rhan Gyntaf, sef y Crwth. Yr hwn Grwth a Aing ynddaw Swrn o Orchestawl Waith y Cynfeirdd, ac Ychydig o Farddoniaeth yr oes hon'. The collection was compiled by Hugh Jones, Esqr., of Talyllyn, and was begun by him about 1730. The collection comprises: Tlysau yr hen oesoedd ([C]aer-Gybi, 1735); triads ('gweddus I Ddyn yw Dyscu ai Cofio'. Wedi ei Sgrifen[n]u gan y Gwr da urddasol hwn[n]w a elwir Bol Haul ai law ei hun, i Hugh Jones o Gwm[m]inod yn Sir Fôn, Wr Bonheddig. Caergybi Ionawr y 13 ... 1737... [fel] y Tystia Wm. Morris'); cywyddau, etc., by Sion Tudur, Rhydderch ap Sion, Dafydd ap Gwilym, Edward Maelor, Rhys Goch o Eryri, Hugh Jones ('Vicar Llanvair yn nyffryn Clwyd'), Doctor Sion Cent, Thomas Prys, Hugh Arw'stl, Lewis Glyn Cothi, Gruffydd Llwyd ap Ifan, Michael Prichard, John (Sion) Thomas ('o Fodedarn'), (Gwen Arthur, and Sian Sampson ? = Michael Prichard), Lewis Morris ('Hydrographer'), J[ohn] D[avies] ('John Dafydd Laes'), Hugh Hughes ['Y Bardd Coch o Fôn], Rhys Penardd, John Prichard Prys, William Philyp, David Manuel, and William Wynn; 'Tri thlws ar ddeg o Frenindlysau ynys Brydain ...'; verses in English entitled 'Sidanan, or a Song in Praise of the Glorious Queen Elizabeth' (by 'Edward ap Rhys Wynne ... of Clygyrog in Anglesey fellow of Wadham Coll: Oxon'); 'Drygioni Medddod'; poetry in free metres by Harri William ('o blwyf Blaenau Gwent ...') ('Llym[m]a freuddwyd Gronw ddu wyr Dydur fychan o fon ar Gan'), Huw Dafi ('o Wynedd'), L. Morris ('Sion Onest'), Ambros Lewis, etc.; verses entitled 'On Rome's pardons, by the Earl of Rochester'; 'An Inscription on the Tomb Stone of one Margaret Scot who died at Dalkeith ... the 9th of February 1738'; a veterinary recipe in the form of a Welsh 'pennill'; 'Englynion Einion ab Gwalchmai o Dre Feilir pan ddaeth adre wedi bod ar goll ...'; copies of letters from Lewis Morris ['Llywelyn Ddu o Fôn'] to Sion Thomas ('o Fodedern') ('pan oedd beirdd Arfon gwedi Cyhoeddi Rhyfel yn erbyn Ardderchawg Feirdd ynus Fon') (together with a reply), from Michael Prichard, Llanllyfni, and from John Thomas Owen ('o Fodedarn') to Hugh Jones, 1730 (poetry by Gwen Arthur and Sian Sampson), and from Lewis Morris to [William] Vaughan, Cors y Gedol, 1743 (the writer's circumstances); an account of the descendants of William David ab Howel, Tregaian (see Cwrtmawr MS 110); tombstone inscriptions from Abergelau; 'Marwnad William Davydd a elwir yn gyffredin Bol Haul, y Twrnai ...' by Lewis Morris; 'Colins Complaint translated by Mr. L. Morris, neu Cwynfan Siencyn'; 'A Preachment on Malt'; 'englynion' in English by David Manuel, 1690; a transcript, 1755, of Egluryn Ffraethineb (Llundain, 1595) of Henry Perri; and a draft essay, in a later hand, on 'O Dduw mae pob peth' for the London Cymmrodorion Society, 1823. The volume is lettered on the spine 'Crwth a Thelyn. Vol. I'.

Mysteria Kabalae Bardicae,

A manuscript in the hand of Lewis Morris ('Llewelyn Ddu o Fôn; 1701-65) based on a volume entitled 'Mysteria Kabalae Bardicae' and on other sources quoted by the scribe. It contains poetry by Taliesyn, Merddin, Rhys fardd, Gronw ddu o Fon, Ll'n ap Owain, Y Bardd Cwsg, Y Ffreier Bacwn, Robin Ddu, Davydd ap Gwilim, Llowarch Offeiriad, Iolo Goch, Sr Roger y ffeiriad, Huw ap Rhisiart ap Dld, Bleddyn Fardd, Gronwy Gyrriog, Gruffyth Gryg, Alis verch Gryffyth ap Ieuan, Iefan ap Rhydderch ap Ievan Llwyd, D'd Nanmor, Gvttor Glyn, Tvdvr Aled, Sion Brwynog, Gyttvn Owain, Tvdvr Penllyn, Gruffydd Llwyd ap Davydd ap Einion, Simwnt Vychan, Sion Keri, Ieuan ap Tudur Penllyn, Llewelyn ap Guttyn, Lewis Mon, Sion ap Howel ap Ll'n Vychan, Gruff. ap Ieuan ap Ll'n V'n, Rhys Meigen, Deio ap Ieuan Du, Lewis ab Edwart, Gronw ap Ednyfed, Sion Tudr, Bedo Eurddrem, Huw Arwystl, Ll'n Brydydd Hodnant, Robt. Puw, Edward Morris (Perthi Llwydion), Huw Morys, Lewis Morris, Rhys Cain, and anonymous poetry; 'Llyma freuddwyd Grono ddu o fôn'; 'Prophwydoliaeth Ddewi'; 'Prophwydoliaeth yr Eryr o Gaer Septon'; 'Prophwydoliaeth y Doctor Banystr'; 'Prophwydoliaethau Robin ddu'; a list of, and extracts from poems, by Dafydd Lloyd ap Llewelyn ap Gryffydd; 'Araith Iolo Goch'; notes from a manuscript in the hand of Thomas Prys of Plas Iolyn; 'The British Triades' translated from a copy in the hand of Mr [Robert] Vaughan of Hengwrt; 'Achau'r Cwrw a'i Fonedd a'i Hanes'; 'Some Remarks upon the Commodities of Anglesey, & Quaere wh. ye Laziness of the Inhabitants be not a great Cause of their Poverty & Want of Trade'; 'Achau Elsbeth Brenhines Lloegr'; etc. The volume was begun in 1726, and there are some additions to the year 1759. There are a few entries by Peter Bailey Williams (1821), and also by St Geo[rge] Armstrong Williams, who has included a short biography of Lewis Morris.

Barddoniaeth, etc.

A manuscript incorrectly bound in two volumes, both lettered 'Hen Farddoniaeth', containing 'cywyddau' and some 'awdlau' and 'englynion' by Dafydd ap Gwilim, Ifan ap Howel Swrdal, John ab Tudur Owen, Morus Richard, Owen Gruffyth ('o sir Gaerna[r]fon'), Edward John ab Euan, Rees Kain, Sion Mowddwy, Hugh Lewis, Mr Rowland Price (1691, 'yn Mangor I gwnaeth'), Sion Dauid las (1691), Hugh Moris, Rob. Gry. ab Evan, John Richard, Simwynt Vychan, William Llyn, Sion Mowddwy, Owen Gwynedd, Sion Cain, Iolo Goch, Gryffydd Grvg, John Brwynog ('a Roman Catholic'), Dafydd Nanmor, Sion Philip, John Tvder, Iefan Tew brydydd ('o gydweli'), Ellis ap Ellis, Ierwerth Vynglwyd, Sypyn Kefeiliog, Gytto or glyn, Howell ap Dauid ap Ieuuan ap Res ('prydydd a gwas or ty yn rraglan'), Lewes Mon, Syr Dafydd Trevor, Syr Owen ap Gwylym, Huw Arwystl, Dafydd Meifod, Sion Kent, Dafydd Llwyd ap Ll'nn ap Gryffydd, William Llyn, Gwilym ap Ie'nn Hen, Sion Keri, Rys Goch or Yri ('a rhai Howel Kilan'), Taliesyn, Tudyr Penllyn, Dafydd ap Gwilym, Gruffydd Llwyd D'd ap Eign', Madog Benfras, Ifan Llwyd, Gwilym ap Ifan Hen, Thomas Derllys, Hughe Penall, Res ap Hoell ap D'd, D'd Johns, Gruf. ap Ie'nn ap Ll'n Vych'n, Dauid ap Edmwnd, Syr Ifan, Richard Philip, Owen ap Llywelyn Moell, Hughe Dyfi, Dafydd ap Owen, Bedo Brwynllys, Lewis Hvdol, Res Gogh Glan Kiriog, Tuder Aled, Syr Lewis Deyddwr, Llewelyn Goch ap Meyryk Hen, Bedo Evrdrem, Ie'nn Tydyr Owen, Llywelyn ab Gvttvn, John ab Evan Tvdur Owen ('o ddygoed Mowddwy') (1648), Gryffyth Lloyd ab Dafydd ab Einion Lligliw, Gwilym ab Gefnyn [sic], William Kynwal, Ifann Brydydd hir, Doctor Sion Kent, Mr Edmont Prees ('Archiagon Merionith'), Edward ab Rhese, Edward Vrien, Hughe Moris (1692), Robert Dyfi, John Vaughan ('o Gaergae'), Thomas Lloyd ('o Benmaen), Rees Cadwaladr ('offeiriad'), Thomas Llwyd ('ifiengaf'), Rowland Price (1686), John Edward ('glochydd'), Richard Edwards ('y Brydudd o ddimbech'), Sion Dafydd, Thomas Prys, Howel David Lloyd ap y gof, Ellis Rowland, Lewis ab Edward, Lewis Owen, and anonymous poems; poems in free metres by Sir Rees Cadwaladr and Edward Rolant (1674); a list of patrons, poets, and musicians at Caerwys Eisteddfod, 1567; 'The nativitie [1599/1600-1601] of the Childrine of Hughe Gwyne ap John ap Hughe and Katherin, his wyf'; triads; brief notes on the manner of death of specified wives of Roman leaders; etc. One section of the manuscript belongs to the first half of the seventeenth century, and is suggested by William Maurice (d. 1680), Cefn-y-braich, Llansilin, to be in the hand of Ieuan Tudur Owen, 'o Ddugoed, Mowddwy'. The remainder is in several hands of the late seventeenth or early eighteenth century. There are copious annotations by William Maurice and some additions and annotations by Cadwaladr Dafydd, Llanymowddwy (1747) and L[ewis] Morris ('Llewelyn Ddu o Fôn', 1701-65).