Showing 2 results

Archival description
Mysevin manuscripts Taliesin
Print preview View:

'Amryw',

A manuscript volume with the title 'AMRYW' in gold lettering on the spine. Written throughout by William Owen [-Pughe], the manuscript contains transcripts of parts of two older manuscripts, the one in the hand of Lewis Morris [B.M. Add. MS 14908, ff. 36-58], and the other in the hand of Owen Jones, 'Owain Myfyr' [B.M. Add. MS 15020, pp. 1-5, 7-12, 27-8, 33- 5, 44-5, 52-8, 67-70, 93-107, 109-15, 117-23]. The first item in the present manuscript, pp. 1-39, is a transcript of the Statute of Rhuddlan, 'Ystatus Rhuddlan yw hon. A.D. 1283', copied from Lewis Morris's manuscript, which is in turn a copy of a vellum manuscript in the Hengwrt library, which he transcribed in 1738 [i.e. Peniarth MS 41]. The remainder of the present manuscript is copied from B.M. Add. MS 15020, pp. 49-50, 'Rhif Carennydd'; pp. 50-52, 'Llyma y 24 gore, y rhai sy'n ddysg ac yn siampl dda'; p. 53, 'Tri anrhaith Marx Ynys Prydain Mr. Morris o'r Ll. Dû o Gaerfyrddin, Tri Thrin Eddystir Ynys Prydain, Tri Gohoew Eddystir Ynys Prydain, Tri hoew Eddystir Ynys Prydain'; p. 54, 'Cis ddynion Selyf ddoeth'; p. 55, 'Câs Bethau Owen Cyfeiliog'; pp. 56-9, 'Arthur a'i Farchogion (o Lyfr Lewis Dwnn), 3 Aur dafodiawg Farxawg, 3 Marxog Gwyryf, oedd yn Llys Arthur, 3 Chad Farxog, 3 Lledrithiog Farxog, 3 Brenhinawl Farxog, 3 Chyfion Farxog, 3 Gwrthyniad Farchog, 3 Chynghoriad Farxog'; p. 60, 'Pum maib Cenau ap Coel hen ap Riodawr [sic] o'r Gogledd'; pp. 61-3, 'Plant Llowarx hen o fwy nag un wraig, Plant Owain hael ap Urien, Plant Llew ap Cynfarx, Meibion Cynwyd Cynwydion, Plant Urien Reged, Plant Cynfarx'; pp. 64-6, 'Tri thlws ar ddêg ynys Brydain a roed i Daliesin hen Beirdd'; p. 67, 'Saith Gyneddf Gwr dewisol - Taliesin a'i Dywawd'; p. 67, 'Nattur Meddwdod (allan o Dlysau'r hen Oesoedd gan Lewis Morris Yswain)'; pp. 68- 75, 'Llyma Trioedd Arbennig, Trioedd Serch, Trioedd Taliesin, Trioedd Mab y Crinwas'; p. 76, 'Llymma Leoedd ynghorph Dyn y bydd swrn gyneddfau ynddynt'; p. 76, 'Geiriau Gwir Cattw ddoeth'; p. 77, 'Saith ymofynion saith o wyr doethion, ac atteb pob un i'w gilydd'; p. 78, 'Geiriau Gwir'; pp. 79-88, 'Hanes yr Ymrysongerdd rhwng Edmwnt Prys Arxdiagon Meirionydd a Wiliam Cynwal prydydd ac Arwyddfardd - (Ll. Gwyrdd R. Morris Esq.)' [cf. Y Greal (Llundain, 1805), tt. 9-13]; pp. 89-119, 'Damhegion a 'sgrifenwyd ar Femrwn ynghylch y Flwyddyn 1300 - adgrifenwyd [sic] 1769. O. Jones - a minnau 'sgrifenais o Lyfr O. Jones, 1783 - Gwilym Owain', [cf. Y Greal ( Llundain, 1806-1807), tt. 322-9, 366, 279-80, 366-70, and also in Ifor Williams, Chwedlau Odo (Caerdydd, 1957), tt. 1-8, 11-23]; pp. 120-5, 'Copïau o Gwynion fal y maent yn Ysgrifenedig o law Guttyn Owain, gyd â Mr. Trefor, Tref Alun, Cwyn Camgroes, Cwyn torr Croes, Cwyn Anghyfarx, Cwyn Amobr, Cwyn sarhaed', [cf. Y Greal (Llundain, 1806), tt. 321-2, 281, 322]; pp. 126-8, 'Goleufynag o rai Henwau gan y Parchedig Mr. Dav. Jones 1572 - allan o Lythyrau y Parx. Sion Morgan at Moses Williams - Mai 3. 1714'; p. 128, 'Englynion [3] yn rhagymadrodd Llyfr L. Dwnn', beginning 'Fe ddenfyn Duw gwyn da i gyd - a fo raid . . .', with the ascription 'Lewis Dwnn 1606'; p. 129, five 'englynion' entitled 'I'r Pedwar Gwynt' by 'Simwnt Fyxan. Pencerdd', beginning 'Dwyrain dwymyn syx lle'r ymdeurydd, - llu . . .'; p. 130, an 'englyn' entitled 'I Delyn' ('Dd. Ellis a'i cant Jes. Coll. Oxon from Meirion but qu. Revd. Gro. Owen's hand writing. R.M.') beginning 'Difyrrwx di drwx di drais - tawelaidd . . .'; and pp. 130-33, 'Cywydd o waith y Parxedig Sion Morgan i Moses Williams', beginning 'Moes yn awr, wr mawr, i mi, . . .', followed by the note: 'Danfonodd y Cywydd hwn fal y mae heb ei orphen mewn Llythyr i M. Williams yn Nhy Mr. Thomas, Crane Court Fleet Street London - Dyddiedig Odd. Ionawr 1717'. Tipped in on p. 135 is a note, 17 July 1823, referring to Mrs. Townley and Captain Tuck.

William Owen-Pughe.

'Gwersi doethineb yr hen Gymry',

A manuscript in the hand of Edward Williams, 'Iolo Morganwg', entitled 'Gwersi Doethineb yr, Hen Gymry. a gasglwyd o'r Hên Lyfrau Ysgrifen, Gan Iolo Morganwg B.B.D. Yn y Flwyddyn 1800'. The contents include: p. 2, an announcement ('Ysbysiad') by 'Iolo Morganwg' in which he outlines his intentions in preparing the manuscript; pp. 3-26, 'Chwedlau'r Doethion (o Lyfr Tre Brynn)', being 160 'englynion milwr' (cf. Iolo MSS (1888), pp. 251-9); pp. 27-32, another series of 34 'englynion milwr' entitled 'Llyma chwedlau Doethion eraill, i ddoeth a'u deallo', (cf. Iolo MSS, pp. 260-1); pp. 32-34, 'Llyma Gynghorion y Bardd Glâs o'r Gadair i bob Gwr doeth a ddymunai rengu bodd Duw a Dynlon yn y Byd yma ac yn y byd arall . . .'; pp. 35-36, 'Llyma eraill o gynghorion Y Bardd Glas o'r Gadair' (end missing); pp. 37-41, [Cyfarddodau'r Bardd Glas o'r Gadair] being linked sequences of aphorisms (beginning missing); p. 42, 'Gnodiau y Bardd Glâs o'r Gadair', being six stanzas beginning 'Gnawd hir ofal i bob geuawg . . .'; pp. 43-47, 'Amryw Bethau gwiw eu dal ar gov. O Lyfr Rhys Thomas Argraphydd, a dynnawdd efe, meddai, o Lyfr y Parchedig Evan Evans', beginning 'Pump peth nid doeth ymddiried iddynt. . .'; pp. 48-56, 'Llyma Drioedd am a weddant fod ar ddyn ac ar Ddoethineb', beginning 'Tri pheth anhawdd eu cael . . .', said to be 'O Lyfr Edwd. Lewys, Yswain, O Ben Llin ym Morganwg'; pp. 57-58, 'Llyma rai drioedd eraill oddiar ddalen friw yn yr un llyfr', beginning 'Tri pheth a wnant wraig yn anniweir . . .'; pp. 58-60, 'Y to arall it ddalen y mae a ganlyn', beginning 'Tri pheth a attaliant wahoddedigaeth i wr . . .'; p. 60, 'ar ddarn arall o ddalen', beginning 'Tri pheth a wnant wr yn ddysgedig . . .'; p. 61, 'Llyma'r Naw celfyddyd Wladaidd - Y Naw Celfyddyd Dinesig', said to be 'O Lyfr y Parch. Evan Evans pan oedd ef yn y Caerau yn sir Fynwy'; pp. 62-66, 'Llyma Englynion Cain Cynwyre. (O Lyfr Joseph Jones)', being thirty stanzas purporting to be the work of Ystyffan Bardd Teilaw; pp. 66-70, 'Englynion Dead Fardd. (O Lyfr Sion Philip o Dre Os.)', beginning 'Bid goch crib ceiliawg yniawl ei lef . . . '; pp. 70-72, 'Trioedd', said to be from '(Llyfr Twm Robert)'; pp. 72-74, 'Llyma Ddewis bethau Bardd Ifor Hael. (O Lyfyr Mr. Cobb o Gaer Dydd.)', followed by a note by 'Iolo Morganwg' concerning the text; pp. 75-76, 'Casbethau Owain Cyfeiliawg. (O Lyfyr Mr. Cobb)', followed by a note on the text by 'Iolo Morganwg'; pp. 77-81, 'Dewisbethau yr Hen Fardd Llwyd o Forganwg'; pp. 81- 83, 'Dewisbethau Gwr doeth . . .', said to be 'O Lyfr Mr. Edward Sanders o Lansanffraid Fawr'; pp. 83-84, 'Dewis bethau Gwr. o Lyfr y Bardd Côch o Fôn, 1771'; pp. 84-85, 'Dewisav Gwr Taliesin', said to be from 'Llyfyr y Bardd Côch o Fôn'; pp. 85-87, 'Dewis Bethau Hywel Bwr Bach (LI. Mr. Sanders)'; pp. 87-89, 'Dewis Bethau Deio Maelinydd', '(Ll. Mr. Sanders)'; pp. 90-91, 'Casbethau Sion Goch o'r Hendref', '(Llyfyr Mr. Sanders)'; pp. 91-96, 'Dewis Bethau Sion Cwm Tridwr. (Ll. Sanders.)', followed by extensive notes on Sioni Cwm Tridwr by 'Iolo Morganwg'; pp. 97-98, 'Dewis Bethau yr hen Gap Du, (Llyfr Sanders.)', said to be by Wiliam Cap Du; pp. 98-103, 'Llyma Awdl y Gwaeau a gant Taliesin Ben Beirdd', beginning 'Gwae a gymmerth Fedydd . . . '; pp. 103-04, 'Casbethau Hen Goch y Dant'; p. 104, an 'englyn' by 'Iolo Morganwg' beginning 'Doethineb Da y'th enau yn siarad . . .'; pp. 105-07, 'Cerdd y Bardd Glas o'r Gadair, o Lyfyr Joseph Jones o Gaer Dydd, a ysgrifenwyd ynghylch y flwyddyn 1590', beginning 'Deg gormes caredforion . . .', followed by a note on Y Bardd Glas o'r Gadair; pp. 108-09, 'Llyma Englynion a fuant rwng Caradawg LlanCarfan a Gwgan Farfawg o Landathan (O lyvyr Joseph Jones o Gaer Dyv, 1590)', beginning 'Gwgan Farfawc, hanpyll gwell . . . '; and pp. 109-111, 'Atteb Gwgan Farfawg', beginning 'Hanpyll Gwell, ti Garadawg . . .'.