Showing 982 results

Mae'n cytuno â llythyr W. J. Gruffydd yn Y Genedl. Nid yw'n bwriadu gwneud dim yngl?n â'r Coroniad a bydd mwyafrif ei eglwys yn ei gefnogi y tro hwn hefyd. Hydera y bydd llu o'i gydweinidogion yn cytuno â'i awgrym. Cerdyn post.

Mae rhan olaf llythyr Syr William Jenkins yn y Western Mail y diwrnod cynt yn gamdystiolaeth ac yn gwbl annheilwng. Hydera na fydd i W. J. Gruffydd geisio ei ateb. Mae'r holl Gymry meddylgar yn coleddu'r syniadau uchaf am ddoniau W. J. Gruffydd a'i ran yn cyfoethogi llên Cymru. Na fydded iddo daflu gemau o flaen y moch.

Mae'n anfon stori fer i'r Llenor ['Ennill y Minimym', cyf. XV (1936), tt. 156-60]. Yr oedd y stori yn un o dair, a daeth yr awdur yn chweched allan o un ar hugain yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Stori pwll glo ydyw. Mae'r ffeithiau ynddi am amgylchiadau'r glöwr yn hollol wir.

Mae'n ysgrifennu iddo fwynhau darllen llyfr W. J. Gruffydd ar gywyddau Goronwy Owen [Cywyddau Goronwy Owen (Casnewydd, 1907)]. Gormod fyddai disgwyl i bawb gytuno ag ef ar bob pen. Dadleuodd W. J. Gruffydd mewn ffordd deg a boneddigaidd. Mae Cymru yn gallu magu rhai sy'n medru esbonio cyfrinion ei llenyddiaeth. Mae'n llawlyfr a all gystadlu â goreuon llawlyfrau y clasuron Lladin a Groeg a gyhoeddir gan weisg y prifysgolion Seisnig.

Amgau adolygiad ar Robinson Crusoe i'r Llenor ar gais yr Athro [Henry] Lewis. Hwyrach ei fod yn rhy hir, ond haws talfyrru nag ychwanegu. Buont yn rhegi colled y Brifysgol a llawenhau ennill ysgolheictod a llenyddiaeth Gymraeg [yn sgîl peidio penodi W. J. Gruffydd yn brifathro yng Nghaerdydd].

Arferai fod yn Arolygydd Ysgolion o dan Syr Owen Edwards. Y mae wedi ymddeol o'r gwaith hwnnw ers dros ddeng mlynedd. Darllenodd Y Tro Olaf gan W. J. Gruffydd gyda blas. Mae'r hyn a ddywed am 'Hedd Wyn' wedi ei annog i ysgrifennu ato. Cymerodd ddiddordeb mawr mewn barddoniaeth a'r cynganeddion ond methodd erioed â chael blas ar ddarllen gwaith 'Hedd Wyn'. Ni chafodd 'afael' ar awdl y 'Gadair Ddu' ychwaith. Wedi darllen ysgrif W. J. Gruffydd y mae wedi codi ei galon. Mwynhaodd hefyd yr ysgrif 'Y diweddar Pontius Pilat' a'r sôn am Fair o Fagdala. Dywed H. P. Latham yn ei lyfr The Risen Master nad oes sicrwydd mai yr un oedd hi i'r 'bechadures' y ceir sôn amdani yn Luc vii, 37-50, na bod lle i amau ei diweirdeb. Mae'r dehongliad o'r modd yr atgyfododd yr Iesu yn cydfynd â dehongliad Pwyllgor Caerdydd o Ioan xx, 7. Cafodd bleser mawr o ddarllen cofiant O. M. Edwards. Mae'n darllen fel rhamant.

Awgrymwyd enw W. J. Gruffydd ar gyfer bod yn gynrychiolydd Cymru ar Bwyllgor yr Ysgolion Bonedd. Byddai'n well ganddo weld W. J. Gruffydd yn gwasanaethu ar y Pwyllgor Ail-lunio and nid yw ei enw wedi ei gynnwys ar gyfer hwnnw. Cyhoeddwyd yr enwau yn Nhy'r Cyffredin y noson cynt. Y mae William J. Williams ei hunan ar y pwyllgor hefyd. Mae'n trefnu iddynt fynd i Aberteifi ddydd Mawrth Gwyl y Banc a daw Wheldon i lawr gyda William Thomas. Mae Tom Owen yn holi os oes modd iddynt aros yn Abergwaun. Y syniad yw mynd i Aberteifi ddydd Mawrth neu ddydd Mercher a dychwelyd ddydd Iau neu ddydd Gwener.

Awgrymu teitl llyfr a allai fod o gymorth i W. J. Gruffydd, sef Bibliography of 15C Literature gan T. L. Tucker & A. R. Benham, Gwasg Prifysgol Washington, pris $1.

Dinorwig. Dweud beth sydd ar garreg fedd 'Glan Padarn' a'i wraig Mary. Manylion amdano. Bu farw Mary yn 1878 yn 28 oed ac yna priododd ei chwaer. Bu iddo ddau fab. Disgrifiad corfforol ohono. Bu mewn ysgol yn Nulyn a Rhuthun. Bu'n gweithio am gyfnod byr ym Mhenbedw. Aeth yn aberth i 'nychdod' yn gynnar iawn. Roedd llais tenor swynol ganddo. Cadwai ei freichiau yn syth i lawr pan âi i hwyl. Dywedodd 'Llew Llwyfo' lawer gwaith mai'r tri bardd mwyaf canadwy oedd 'Ceiriog', 'Mynyddog' a 'Glan Padarn'. Arferai gyfansoddi alawon i'w siwtio ei hun o ran llais. Nid yw'r alawon hyn wedi eu cyhoeddi. Sgets o'r garreg fedd.

Heavy canvas and leather loose-leaf binder containing an autograph draft of 'Culhwch ac Olwen, a survey', which is to be 'a comparatively short sketch of the conclusions at which I [W. J. Gruffydd] have arrived' regarding Pedeir Keinc y Mabinogi and Culhwch ac Olwen, 28 ff.

File of autograph and typescript notes labelled 'Barddoniaeth a Rhyddiaith 1450-1650'; they deal, however, only with the poetry of this period. There are several sub-titles and the notes are fairly full. 28 ff.

File of typescript notes regarding the Welsh literature of the 19th century. After an introduction dealing with the main characteristics of the period W. J. Gruffydd deals firstly with the authors and works pertaining to the Classical Movement, and secondly with the Lyric Poetry of the age. 80 ff. [cf. MS 16].

File containing an autograph draft (ff. 1-18) and a final typescript carbon copy (ff. 19-38) of an article entitled 'Moses in the Light of Comparative Folklore' [published in Zeitschrift fur Celtische Philologies vol. 19].

Research material (sometimes disorganised) for projected or incomplete lectures, articles, and literary works. The contents vary between fully written out articles and the roughest of notes, and are in English and Welsh.

File entitled 'Enwau Lleoedd', 97 ff., as follows: ff. 1-51, series of 7 lectures on place names in Wales. In autograph, and full, 1933-34; ff. 52-55, autograph introduction to the study of place names in Wales; ff. 56-83, list of place names found in various parts of Wales, sometimes including the names of the parishes in which places are situated.; ff. 84-87, brief notes on the mutations occurring in certain place-names when preceded by some prepositions.; ff. 88-95, note-book containing cuttings of a series of press articles by W. Gilbert Williams entitled 'Place names in Rhostryfan', 21 March 1919; ff. 96-97, press cuttings from Y Genedl, Oct. 1920, of two articles and one letter dealing with 'Hen enwau plwyf Llanfair-is-gaer'.

Note-book containing a list of words found in the Caernarvonshire dialect (2 ff.) and short disarranged notes regarding Gesta Regum [Geoffrey of Monmouth's Historia Regum Brittonum] (1 f.).

Note-book labelled 'Intermediate Grammar' containing rough adjudicatory notes, in English, on two plays entitled 'Owain Glyndwr' and 'Riam Sudalwg' respectively (ff. 1-2); a rough draft of an [incomplete ?] political article, in English, dealing with '... the failure of the Liberals and National Liberals to agree...' (ff. 3, 4v, 5); notes, in English, on syntax (ff. 4-15,17-34); brief notes on words found in the text of Brut y Brenhined (ff. 68-9). 70 ff.