File A1/9. - Gohebiaeth, B-G

Gweinidog, bardd a golygydd oedd David Bowen, 'Myfyr Hefin', a aned ym 1874 yn Nhreorci, Rhondda. Fe'i addysgwyd yn ysgol fwrdd Treorci, ysgol golegol Pontypridd, a Choleg Prifysgol Cymru Caerdydd. Bu'n gweithio ym mhwll glo Tyn-y-Bedw a dechreuodd bregethu yn ystod diwygiad 1904, gan dderbyn ei alwad gyntaf i gapel Bedyddwyr Bethel, Capel Isel, ger Aberhonddu ym 1909. Ym 1913 symudodd i gapel Horeb, Pump-Hewl ger Llanelli.
Yn ystod ei fywyd bu'n weithgar iawn gyda nifer o gymdeithasau gan gynnwys Undeb Bedyddwyr Ieuanc Cymru ac Undeb y Cymdeithasau Cymreig. Sefydlodd Urdd y Seren Fore yn 1929 a bu'n olygydd ar gyfnodolyn yr Urdd, sef Seren yr Ysgol Sul. Bu hefyd yn golygu colofn Gymraeg y Llanelli Mercury, 1936-1945, ac yno cyhoeddwyd llawer o'i weithiau llenyddol. Cyhoeddodd David Bowen hefyd nifer o gyfrolau gan gynnwys Oriau Hefin, 1902, Cerddi Brycheiniog, 1912 a Salmau'r Plant, 1920. Enillodd dair cadair ar ddeg mewn eisteddfodau lleol yn bennaf, gan gynnwys cadair eisteddfod y myfyrwyr yng Nghaerdydd, 1909. Bu hefyd yn beirniadu mewn eisteddfodau lleol a chadwodd gopïau o weithiau nifer o'r cystadleuwyr.
Yn ogystal â chyhoeddi ei waith ei hun, bu David Bowen yn ddiwyd yn golygu a chasglu ynghyd ddeunydd yn ymwneud â'i frawd, Ben Bowen, ac eraill gan gynnwys Ioan Emlyn, Mathetes a Timothy Richard. Ymddangosodd ei erthyglau mewn cylchgronau amrywiol ac mewn cyfresi megis Cyfres y Bedyddwyr Ieuanc a Chyfres Cedyrn Canrif a gyd-olygwyd ganddo. Yr oedd hefyd yn gasglwr brwd o doriadau papur newydd yn ymwneud â gwaith Ben Bowen, ei waith ei hun ac amrywiol destunau.
Bu'n briod ddwywaith a chafodd dair merch, Myfanwy, Rhiannon ac Enid. Ymddeolodd o'r weinidogaeth yn 1939 a bu farw yn 1955.

Isaac Davies, of Birkenhead, served as secretary of the National Eisteddfod held at Liverpool in 1929 and of the Sir Owen M. Edwards Memorial Fund.

Roedd Robert Evans (Cybi, 1871-1956), bardd, llenor a llyfrwerthwr, yn frodor o Langybi, sir Gaernarfon. Ganwyd ef 27 Tachwedd 1871, yn fab i Thomas a Mary Evans. Cafodd ei addysg yn ysgol y cyngor, Llangybi, ac aeth i weithio mewn ffermydd lleol am gyfnod, cyn dod yn bostman a gwerthwr llyfrau. Ysgrifennodd lawer o farddoniaeth, a gyhoeddwyd yn Odlau Eifion (Pwllheli, 1908), Awdl Bwlch Aber Glaslyn (Pwllheli, 1910), a Gwaith Barddonol Cybi (Pwllheli, 1912), a chystadlodd yn rheolaidd mewn eisteddfodau. Cyhoeddodd hefyd gasgliadau o waith beirdd Eifionydd a llyfrau ar hanes lleol, yn ogystal â'i golofnau papur newydd. Bu farw yn Llangybi ar 16 Hydref 1956.

Percy George (1896-1985), MA, MSc, JP, of Llanbadarn Fawr, Aberystwyth, Cardiganshire, was a lecturer in the Department of Economics at the University College of Wales, Aberystwyth, 1929-1961. He was a Rockefeller Foundation Fellow in the United States of America, c. 1935.